سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کنگره جهانی حضرت رضا (ع) با سابقه‌ای ۴۰ ساله به همت آستان قدس رضوی مجدد احیا شد. دوره‌های اول تا چهارم این کنگره از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۲ برگزار شده بود و امسال پس از وقفه ۳۰ ساله پنجمین دوره این کنگره در مشهد مقدس برگزار شد و قرار است هر دو سال یک بار برگزار شود. پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا (ع) میزبان اندیشمندان از چهار قاره آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا بود که بیش از ۲۰۰ مقاله به کنگره ارسال کرده بودند.

حجت الاسلام سید سعید رضا عاملی دبیر کنگره جهانی حضرت رضا (ع) در این مراسم گفت: محتوای این کنگره عظیم وامدار اندیشه های متفکرین و عالمان بزرگ است.

وی، محور کنگره را نگاه تمدنی امام رضا (ع) با تاکید بر کلیدی‌ترین آرزوی جهان یعنی عدالت و استقرار عدالت برای همگان و همچنین با نگاه به مهمترین چالش جهان معاصر یعنی فراگیری ظلم و تبعیض عنوان کرد و افزود: این کنگره به دنبال معرفت گشایی و راز گشایی از حقیقت الهی و واقعیت‌های جهان معاصر است و در حالی برگزار می‌شود که تبعیض و ظلم روز به روز فراگیرتر و امید به استقرار عدالت جهانی در میان مردم جهان ضعیف شده است و به نوعی شاهد بی‌عدالتی و ظلم نسبت به همگان هستیم.

عاملی ادامه داد: باید توجه داشت که عصر ما عصر فراگیری ارتباطات جهانی است و به نوعی همه ما در فضای واحد جهانی زندگی می‌کنیم و مشمول قاعده تاثیر و تاثر هستیم.

دبیر کنگره جهانی حضرت رضا (ع) همچنین عنوان کرد: به آینده امیدوار هستیم، تصویری از منظر امام رضا (ع) از جهان آینده وجود دارد که در عدالت فراگیر محقق می شود و به کسی ظلم نمی‌شود. سرمایه اجتماعی امام رضا علیه السلام تمدن ساز و هویت ساز و راهگشا برای امروز و آینده بشریت است.

رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی و مدیر یکی از نشست های تخصصی کنگره جهانی امام رضا (ع) با تشریح موضوع مورد بحث نشست با محوریت «عدالت فرهنگی مبتنی بر تعالیم رضوی» گفت: آثار فاخر و سخنان تاثیرگذار میهمانان کنگره در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت تا بتوانند بهره بیشتری از تعالیم رضوی داشته باشند.

محسن جهانگیری بر اهمیت حوزه فضای مجازی برای انتقال مفاهیم به دوستداران معرفت و اخلاق تاکید کرد و گفت: در دوران حاضر روش‌های سنتی اطلاع رسانی کارساز نیست و نمی‌توان با ابزارهای قدیمی اثرگذاری مطلوبی بر مخاطب داشت و باید با انتشار تعالیم رضوی در فضای مجازی فضای گفتمانی در جامعه ایجاد کرد.

جهانگیری همچنین در این نشست بر ضرورت ترجمه آثار و مقالات علمی به زبان‌های انگلیسی و عربی برای دسترسی آسان دانش‌پژوهان حوزه اسلامی تاکید کرد و ترویج پژوهش های مبتنی بر تعالیم اسلامی را گامی موثر در عملیاتی شدن آن در جامعه دانست.

دلال عباس، استاد دانشگاه ادبیات لبنان نیز در این کنگره به ارائه مقاله خود پرداخت.

وی با اشاره به موضوع تحقیق خود، گفت: حفظ و صیانت دین بعد از پیامبر از بحث های تاریخی که ائمه اطهار (ع) همیشه با آن مواجه بودند، دنیای اسلام بعد از پیامبر به امامان سپرده شد، ائمه اطهار (ع) برای حفظ دین تلاش‌های زیادی کردند و در مقابل انحرافات دینی زیادی نیز از سوی دشمنان اسلام و شیعه شکل گرفت.

وی ادامه داد: در دوران معاصر بخاطر تمدن قوی که داریم در آماج شبهات هستیم و در مسیر رفع شبهات و حفظ دین، این نقش بعد از امامان به علما واگذار شده است.

دلال عباس که در مقاله خود به مقاومت زنان ایرانی برای تحقق عدالت پرداخته بود، افزود: در این راستا زنان تاثیر فراوانی داشتند آنها علاوه بر نقش‌های فردی نقش‌های اجتماعی زیادی داشتند و پا به پای مردان تلاش کردند تا دین سرپا بماند.

همچنین شجاع علی میرزا مدیر مدرسه عالی مطالعات اسلام غرب قم، هم در این کنگره با ارائه مقاله خود به مقوله ضرورت ارائه محتوای خوب به جوانان برای تقویت بنیه عقیدتی اشاره کرد و خداپرستی و خداترسی را پیش در آمد پرهیز از خشونت خواند.

به اعتقاد این استاد حوزه، هر خشونتی منشأ مادی دارد که نوعی دوری از خدا را تداعی می‌کند.

به گفته وی در مرام امام رضا (ع) مفهوم جهاد، حرکت بر روی ریل خدا پرستی و توحید است، هر کاری که خدا توصیه کند مظهر نیکی و نهی خدا مظهر پلیدی است.

فهیمه فرهمندپور، استاد دانشگاه تهران نیز در کنگره جهانی حضرت رضا (ع) مقاله خود با عنوان "الزامات و اقتضائات نگاه تمدنی به عدالت با تاکید بر مسائل زنان و خانواده در معارف رضوی" را ارائه کرد.

وی در این باره گفت: با دین و محتواهای دینی سه نوع مواجهه می‌توانیم داشته باشیم، یکی فهم و تبیین فردی است، در سطح دوم شما دین و آموزه های دینی را در سطحی بالاتر در راستای مناسبات بین فردی تطبیق می‌دهید و سطح سوم مواجهه با محتوای دینی در سطح تمدنی با محوریت توجه به آرمان‌های مشترک جمعی است.

این استاد دانشگاه تهران در ادامه به سه ویژگی مهم جریان تمدنی پرداخت و ادامه داد: جریان تمدنی تحقق تدریجی دارد، به شدت نیازمند یک دال مرکزی یا محور گفتمانی است تا برای مقایسه بین تمدن‌ها بتوان از آن استفاده کرد و از مسیر هم افزایی جمعی و بهره گیری از همه ظرفیت ها بویژه ظرفیتهای انسانی محقق می‌شود.

فرهمندپور اضافه کرد: تمدن محصول تدریجی فعال شدن همه ظرفیت‌های جمعی با محوریت دال مرکزی است.

جعفر مروارید، استاد دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این کنگره مقاله خود با عنوان «ارتباط زیبایی شناسی و عدالت: ضیافت و تجربه زیسته رضوی» را ارائه داد.

وی در توضیح آن بیان کرد: در رساله صیانت سقراط و افلاطون از سیر زیبایی در عالم صحبت می‌کنند و در نهایت در بالاترین درجه ما ایده زیبایی را داریم که با ایده خیر و فضیلت همراه است. اما در نقطه مقابل نگاه سقراط و افلاطون نگاه دیگری است که این دو مفهوم یعنی زیبایی و فضیلت را از هم جدا می‌کنند و از شخص زیبا دفاع می‌کنند. استاد دانشگاه فردوسی با بیان اینکه از همین نگاه، نگاه جزئی گرایانه کشف شد، عنوان کرد: کل تلاش افلاطون و سقراط ترسیم جامعه فضیلت مند است، ما مفهوم کمال را هم از این رساله در میابیم و در واقع کمال بازگشت به خود اصیل است.

مروارید در ادامه افزود: در نگاه رضوی، ما نتایج حکمت عملی را می‌بینیم و امام مردم را خطاب قرار می‌دهند و از محاسن کلام صحبت می‌کنند، گویی علاوه بر حق عدالت، حق زیبایی شناسی هم مورد تاکید قرار گرفته است. وی در ادامه با اشاره به حدیث رضوی "إنّ النّاسَ لَو عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لَاتَّبَعُونا" [اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌شناختند، بی‌شک از ما پیروی می‌کردند]، اظهار کرد: معارف اهل بیت زیبا باید ترسیم شود و مردم این زیبایی را تشخیص دهند.

حازم طارش حاتم الساعدی استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام الکاظم (ع) از کشور عراق نیز در این کنگره درباره مقاله "خوانش اکتشافی از نهضت توحید در گفتار رضوی" توضیحاتی ارائه داد.

وی گفت: امام رضا (ع) در برابر انحرافات فکری، اعتقادی و انحرافات اخلاقی که توسط حکومت اعمال می‌شده است ایستادگی کردند، زیرا آن حضرت معتقد بودند رفتار ظاهری انسان بازتابی از مبانی فکری اوست.

این استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام الکاظم (ع) ادامه داد: این نگاه بیانگر حقیقت قابل فهم توسط امام رضا (ع) است، این حقیقت الگوها و مظاهر عام، ما را به کاوش در عدالت و بازتاب هایی که در دنیا دارد، وا می‌دارد.

الساعدی همچنین گفت: بررسی گفتمان رضوی بر اساس الگوهای حقیقت ما را به اثبات این استنباط می‌رساند که گفتمان رضوی یک گفتمان توحیدی است.

وی در ادامه بیان کرد: مظاهر و اشکال این گفتمان بر حسب موقعیت‌ها و افراد متفاوت است و این همان عدالت الهی است و با الزام امت به اطاعت از ائمه (ع) عین عدل است.

خطیب عادل پور، نماینده سازمان دیانت ترکیه در جمهوری اسلامی ایران نیز در این کنگره به ارائه نکاتی در خصوص مقاله خود پرداخت.

وی قرآن را کتاب مظلومی دانست چراکه کسی برای جواب سوالاتش سراغ آن نمی‌رود و با اشاره به مشکلاتی که این روزها گریبانگیر کشور ترکیه و سایر کشورهای خاورمیانه است، گفت: ریشه های عدالت در امنیت است، عدالت مطابق فطرت است ولی چیزهاییکه ما برای دین میگوییم مناسبتی با فطرت جامعه ندارد، تعریف واحدی از عدالت نیست این ما را محبوس کرده است، این عدالتی که امروز میگوییم مطابق فطرت انسان نیست در اینها ضعف است.

نماینده سازمان دیانت ترکیه در جمهوری اسلامی ایران عدالت را مهمترین موضوع و راس تعالیم همه کتب آسمانی برشمرد و متذکر شد: اسلام دین عدالت است، دولتی که عدالت ندارد برای انسان‌ها جوابگو نیست، مردم مهاجرت می‌کنند و از راه دریا جانشان را به خطر می‌اندازند تا خود را به سرزمین هایی برسانند که فکر می‌کنند آنجا یک دارالسلام است.

عادل پور عدالت در مورد زنان را مورد تاکید قرار داد و گفت: انسان فطرتا منفعت طلب است و باید مقرراتی بگذاریم که با این خواسته فطری در تعارض نباشد و در عین حال عدالت را هم برقرار کند.عدالت باید در همه جنبه های حیات انسان جاری و ساری باشد.