جوان آنلاین: حسینعلی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی و منتخب دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه شاهین‌شهر و میمه و برخوار با حضور در برنامه سپهر سیاست خبرگزاری فارس به سؤالات خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس که درباره عملکرد مجلس یازدهم و اولویت‌های مجلس آینده پاسخ داد. مشروح این گفتگو به شرح زیر است:
فراکسیون واحد انقلاب اسلامی در مجلس دوازدهم چه کارکرد و نقشی دارد؟
حاجی‌دلیگانی: معمولاً دو نوع فراکسیون در مجلس شورای اسلامی داریم یک نوع فراکسیون‌های صنفی و یک نوع فراکسیون جهت‌گیری‌های سیاسی است. فراکسیون انقلاب اسلامی در مجلس یازدهم شکل گرفت، منتها بنا به اشکالاتی که از ابتدا در آن وجود داشت و اصلاح نشد نتوانست نقش خودش را به منصه ظهور برساند. در مجلس دوازدهم با پیش‌بینی‌هایی که از حدود یک ماه پیش انجام‌شده، اراده و عزم بر این است که از ابتدا به نحوی شکل بگیرد که بتواند در جهت راهبری مجلس و افزایش کارآمدی قدم‌های اساسی بردارد.
کار فراکسیون می‌توانیم بگوییم که به دو نوع تقسیم می‌شود. یکی اینکه در ابتدا در خصوص افرادی که برای هدایت مجلس و اداره مجلس به‌عنوان هیئت‌رئیسه و در ادامه کمیسیون‌ها و روسای کمیسیون‌ها و هیئت‌رئیسه کمیسیون بنا است ورود داشته باشند قدم بردارد. کارکرد بعدی در خصوص طرح‌ها و لوایح و اقدامات نظارتی که می‌تواند کارآمدی مجلس را برای مردم و نظام افزایش دهد که بسیار مؤثر باشد. از ابتدا خوب شروع‌شده است در این چند روز اخیر آیین‌نامه داخلی، اساسنامه و مرامنامه آن در حال تدوین و آماده است که بتواند با حضور اعضا در مجمع عمومی به نتیجه برسد. دو جلسه برگزارشده است. تقریباً از هر ۵ نفر نماینده هر استانی یک نفر را دعوت کردیم و جمع آن حدود چهل و اندی نفر شد در آن جلسه ابتدا یک سری مباحث مطرح شد. در جلسه دوم، هیئت اجرایی موقت شکل گرفت که ۹ نفر بودند و کار اجرایی را شروع کردند.
آیا اعضای فراکسیون به فرد خاصی برای ریاست مجلس رسیده‌اند؟
حاجی‌دلیگانی: فراکسیون انقلاب اسلامی هنوز در خصوص انتخاب رئیس و هیئت‌رئیسه مجلس دوازدهم ورودی نداشته است.
شما مجلس دوازدهم را انقلابی می‌دانید؟
حاجی‌دلیگانی: مجلس دوازدهم را هم انقلابی می‌دانم هم پیش‌بینی این است که جهادی باشد، یعنی جهادی عمل کند. با توجه به تنوع طیف‌ها و شخصیت‌هایی که منتخب شدند ظرفیت‌هایی در این مجلس پیش‌بینی می‌شود که بتوانند در تضارب آرا کمک کند تا کار‌ها و تصمیمات در قانون‌گذاری و نظارت شفاف‌تر و دقیق‌تر بشود. ما همه ظرفیت‌های این مجلس را باید پای‌کار بیاوریم. برای اینکه خروجی آن‌هم افزایی ملی، انسجام ملی و امیدآفرینی برای مردم باشد به‌نحوی‌که بتوانیم سرمایه اجتماعی نظام را تقویت کنیم. به اعتقاد بنده اگر همه کمک کنند و از حواشی بپرهیزیم و همه توانمندی‌هایمان را پیرامون این هدف مشترک که افزایش کارآمدی است به کار بگیریم این موارد اتفاق می‌افتند.
چه طرح‌ها و لوایح از مجلس یازدهم باقی‌مانده است که باید اولویت کار مجلس دوازدهم قرار گیرد؟
حاجی‌دلیگانی: تعدادی از لوایح و طرح‌هایی که در موضوعات اقتصادی است که البته برخی اصلاح‌ها باید در محتوای آن‌ها به وجود بیاید. یکی از آن موارد قانون بانکداری است حتماً از ضروریات اولیه است. چراکه امروز یکی از مشکلات اساسی و ریشه‌های تلاطم‌های اقتصادی تورم، خلق پول و امثالهم است. در مباحثی مثل مسکن، مالیات طرح‌ها و لواحی باقی‌مانده است. طرح‌ها و لوایح جدیدی که می‌آید را باید بتوانیم برابر همان اولویت اول جامعه که مباحث ثبات اقتصادی است و همان‌طور که در سیاست‌های کلان آمده است ساماندهی کنیم. در طول برنامه هفتم نرخ تورم تک‌رقمی باید شود. ثبات قیمت‌ها را باید داشته باشیم. ثبات اقتصادی را باید داشته باشیم. درعین‌حال رونق اقتصادی هم داشته باشیم، مباحثی است که باید در اولویت مجلس دوازدهم قرار گیرد.
طرح صیانت به کجا رسید؟
حاجی‌دلیگانی: طرح صیانت ماند. یکی از فرصت‌های طلایی که مجلس یازدهم از دست داد طرح صیانت بود که آقایان نمی‌خواستند انجام بدهند، چون نمی‌خواستند به ان‌های مختلف شامل مرور زمانش کردند و این طرح را نگذاشتند به نتیجه برسد.
چه کسانی نگذاشتند؟
حاجی‌دلیگانی: آن‌هایی که تصورشان این بود که اگر ما چهارچوبی برای فضای مجازی تنظیم کنیم باعث گریز افرادی از چهارچوب کشور می‌شود. درحالی‌که به اعتقاد بنده همان‌طور که در فضای حقیقی بالاخره بر اساس یک سری قرارداد‌ها زندگی‌مان را تنظیم می‌کنیم. در فضای مجازی هم همین است. چیز سختی نیست؛ اما آن‌قدر موضوع را برخی پرورش دادند و پروبال به آن دادند و حواشی به آن اضافه کردند و طوری آن را بزرگ کردند، مثل آن‌کسی است که اسم بچه‌اش را گذاشته بود رستم و بعدازآن از او می‌ترسید این افراد نیز همین کار را کردند و به این واسطه نگذاشتند این طرح به نتیجه برسد. البته در لایحه تقویت خانواده بخشی از آن مباحث آمده است و می‌تواند بخشی از آن را رفع کند.
لایحه عفاف و حجاب در چه مرحله‌ای است؟
حاجی‌دلیگانی: شورای نگهبان و هیئت نظارت دقت بر روی بحث دارند. انصافاً متن خوبی است. نمی‌خواهیم بگوییم خالی از اشکال است. برخی از اظهارنظر‌ها که صورت می‌گیرد تصورم این است که از روی عدم مطالعه جامع ماده ۱ تا ۷۰ است. ممکن است یک‌بخشی از لایحه را خوانده باشند و بخش دیگری را نخوانده باشند. انتقاد شود خوب است، اما مواظبت کنیم مباحثی که دینی است بایستی یک ملاحظاتی داشته باشیم که حجاب یکی از مباحث اساسی دین است و نباید دچار برخی از حواشی و اختلافات بشویم؛ بنابراین این موضوع هم با ورود برخی از افراد نابجا دچار مشکل شد درحالی‌که می‌توانست همان ابتدا این کار تمام شود. قبل از آنی که این مقدار فرصت‌ها را از دست بدهیم و به‌موقع انجام شود. ولی برخی از عوامل باعث شد که فرصت سوزی شود و در این فرصت سوزی شرایطی پیش‌آمده که ترمزی زده شود بر این اوضاع فعلی مقداری سخت‌تر شده است. البته بایستی انجام شود فکر می‌کنم مشکلی هم در این رابطه وجود نداشته باشد.
دولت با لایه عفاف و حجاب موافق است و آیا هفتادوپنجی آن را قبول کرده است؟
حاجی‌دلیگانی: دولت در یک موردی که اول بود و نامه‌نگاری شد قبول کرد. مورد دومش اخیراً بود که نامه‌ای داده شد، ولی تا دو هفته پیش هنوز جوابی نیامده بود، ولی بعید می‌دانم دولت مخالف باشد، اما چون باید به تصویب هیئت‌وزیران برسد و اعلام شود زمان‌بر است. مورد دوم در خصوص تجهیزات بود برخی از تجهیزات لازم بود که به‌هرحال تأمین شود.
تا پایان مجلس یازدهم لایحه حجاب تعیین تکلیف می‌شود؟
حاجی‌دلیگانی: شما هر طرح یا لایحه‌ای به صحن مجلس شورای اسلامی بیاید، مثلاً لایحه عفاف و حجاب که ۸۵ی شده بود و در صحن کمیسیون بررسی‌شده بود کلیات و جزئیات آن به شورای نگهبان ارسال شود دیگر از دستور خارج نمی‌شود. ولو آنکه مجلس یازدهم عمرش تمام شود و مجلس بعدی هم شروع شود مشکلی ایجاد نمی‌کند و در مجلس بعدی هم باید آن لایحه به نتیجه برسد. موضوع عفاف و حجاب، چون کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس متولی آن است امروز که باهم در حال صحبت هستیم از همان کمیسیون می‌آیم ایرادات رفع شد و بنا شد به شورای نگهبان ارسال شود.
بزرگ‌ترین چالشی که مجلس دوازدهم می‌تواند با آن روبرو شود چیست؟
حاجی‌دلیگانی: اگر به سراغ حواشی رفتیم و از متن غافل شدیم قطعاً مردم ما را پس خواهند زد. مردم به‌نظام اسلامی اعتقاددارند و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری در انتخابات شرکت کردند و امید به آینده دارند. انتظارشان آن است که همه‌ی وقت و تلاشمان را برای مسائل اساسی که در کشور است صرف کنیم و به‌هیچ‌وجه سراغ حواشی نرویم. ناترازی‌ها در انرژی اعم از بنزین، گازوئیل، برق و امثالهم ما این‌همه مسائل مهم داریم و فرصت نداریم به سراغ برخی از حواشی برویم. به‌جای پرداختن به مسائل اساسی بخواهیم برویم به سراغ مسائل حاشیه‌ای و وقت مجلس برای مردم است، بایستی از لحظه‌لحظه آن استفاده کرد.
مجلس یازدهم چقدر دچار حواشی شد؟
حاجی دلیگانی: در خیلی از جا‌ها شد. فارس: مثال بزنید حاجی‌دلیگانی: می‌توانست نباشد. برخی از مباحثی که راجع به وزارت کشور وجود آمد. راجع به معاون وزیر کشور به وجود آمد یا برخی از نطق‌هایی که اتفاق افتاد علی‌رغم اینکه مقام معظم رهبری در فرمایشاتی که در اول مجلس یازدهم داشتند که مجلس یازدهم وارد حواشی نشود متأسفانه برخی از همکاران برخی و بعضی از اوقات مجلس را صرف این حواشی کردن یا مثلاً این مباحثی که متأسفانه اتفاق افتاد راجع به شاسی‌بلند و امثالهم.
ماجرای شاسی بلند‌ها معلوم نشد چه شد؟
نگذاشتند مشخص بشود. بار‌ها خواستیم و نامه نیز نوشتیم و گفتیم که این موضوع را تعیین تکلیف کنید و واقعیت را بگویید به نظر بنده برخی نمی‌خواستند.
چند نفر خودرو شاسی‌بلند گرفته بودند؟
حاجی‌دلیگانی: عدد خاصی مشخص نیست شنیده‌ها همانی است که در رسانه‌ها پخش‌شده است فهرست‌هایی آمد بیرون و کذب هم منتشر شد.
شما چند نفر را شنیدید که شاسی‌بلند گرفتند؟
حاجی‌دلیگانی: من حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ نفر را شنیدم و این راهم شنیده بودم که برخی از آیا برای اقوام خود نیز خودرو گرفته بودند. بار‌ها خواستیم که آن افرادی که شاسی‌بلند نگرفته بودند اسامی‌شان اعلام شود. در دورانی که بحث شفاف‌سازی را یکی از مباحث این مجلس داشتیم و ابتدا متأسفانه رأی نیاورد و دچار فرصت سوزی شده‌ایم در همین اوضاع یکی از مباحث تاریک مطرح می‌شود و هیچ‌وقت شفاف‌سازی نشد.
چرا هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس یازدهم قوی عمل نکرد؟
حاجی دلیگانی: شاید برخی از افراد به‌نوعی با موضوع مرتبط بودند شاید آن افراد نمی‌خواستند. برخی از افراد اعلام برائت هم نکردند.
آیا ضرورت دارد قانون نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس دوازدهم اصلاح شود؟
حاجی‌دلیگانی: اصلاح قانون نظارت بر رفتار نمایندگان قطعاً یک ضرورت است و باید به‌موقع این کار بشود که رأی بیاورد.
بزرگ‌ترین فرصتی که مجلس دوازدهم می‌تواند از آن برای حل مشکلات مردم استفاده کند چیست؟
منابع کم نداریم؛ اما توزیع ناعادلانه باعث فاصله طبقاتی شده است. گزارش‌هایی که سازمان برنامه دارد حکایت از آن است که آن افرادی که کمترین بهره‌وری را از یارانه‌های پنهان می‌برد با آن‌کسی که بالاترین را می‌برد ۲۸ برابر تفاوت دارد. ما چطور بنزین و گازوئیل را این‌گونه توزیع می‌کنیم. تولیدمان کاهش پیداکرده و از آن‌طرف مصرف افزایش پیداکرده است. تا دو سال گذشته صادرکننده بنزین بودیم و در بودجه سال ۱۴۰۳ پنج میلیارد دلار واردات فراورده داریم. این خیلی به ضرر کشور است یعنی شما بایستی بنزین لیتری ۶۵ هزار تومان وارد کنید و لیتری ۳۰۰۰ تومان بفروشید. چرا ما توسعه برق را نداشتیم. یکی از فشار‌هایی که به تولیدکننده است نوع رفتاری است که وزارت نیرو در تأمین برق برای واحد‌های تولیدی دارد. بانک مرکزی تمامی پرداخت‌ها را به‌نوعی سه قفله کرده است در آنی که بایستی بانک‌ها مقداری مشخص تسهیلات بدهند شکی نیست؛ اما این بانک‌ها تسهیلاتشان را کجا دادند. اگر شما ۱۰ میلیون بخواهید وام بگیرید نمی‌دهند. بودجه سال ۱۴۰۲ آن بخشی که مربوط به اعتبارات و تسهیلات برای بخش تولید بوده است تا یک ماه پیش که خبردارم هنوز ابلاغ نشده است درحالی‌که سال ۱۴۰۲ تمام‌شده است. اگر تولید را ازلحاظ نقدینگی به آن نرسیم واقعاً دچار مشکل می‌شویم.
برای حل شدن این مشکلات چه‌کار باید انجام بگیرد؟
حاجی‌دلیگانی: بایستی قوانینی که داریم را یک بازنگری کنیم و آن ریلی که گذاشته‌شده است را اصلاح کنیم و نظارتمان را مؤثر کنیم. نظارت ازنظر ماهوی اثر و بازخورد بیرونی که باید داشته باشد که منجر به آن بشود که آن وزیر یا وزارتخانه مسیر خودش را منطبق بر ریل‌گذاری کند این اثر را ندارد. بایستی نظارتمان را اثرگذار کنیم البته در این رابطه پیشنهاد‌هایی داریم یکی از آن نظارت ستادی و نظارت میدانی است.
آیا شما قصد دارید برای نایب‌رئیسی مجلس ثبت‌نام کنید؟
حاجی‌دلیگانی: بله. فارس: هدفتان چیست؟ حاجی‌دلیگانی: به این تشخیص رسیدم و با توجه به مشورت‌هایی که داشتم ظرفیت‌ها و تجاربی وجود دارد و ازلحاظ نوع اداره و مدیریت کردن و اشراف بر آیین‌نامه همچنین اسناد فرادستی و شناختی که از مجلس و همکاران دارم این است که این ظرفیت را می‌خواهم ارائه بدهم. طبیعی است اگر همکاران پذیرا باشند بنده متعهد هستم تحول در نوع اداره مجلس و نوع اولویت‌ها و نوع اثرگذاری نظارت‌ها تحول در قانون‌گذاری را انجام می‌شود.
اطلاع دارید از چه کسانی برای هیئت‌رئیسه می‌خواهند ثبت‌نام کنند؟
حاجی‌دلیگانی: پراکنده افرادی گفته می‌شود مثلاً برای نایب‌رئیسی آقای نیکزاد شنیدم که قصد ثبت‌نام دارند. آقای مصری، چون هم‌اکنون هم نایب‌رئیس هستند احتمالاً ممکن است باشند. آقای حاجی بابایی هم شنیدم، اما برخی از همکاران می‌گویند که برای ریاست کمیسیون برنامه‌وبودجه می‌آیند.
برای ریاست مجلس چه افرادی مطرح‌شده‌اند؟
حاجی‌دلیگانی: آقای قالیباف مطرح هستند. آقای ذوالنوری نیز قصد ثبت‌نام دارند. آقای متکی نیز این بحث را مطرح کردند. بین آقای متکی و ذوالنور یک توافقی حدود یک هفته پیش به عمل آمد ظاهراً شنیدم که از ۶۰ یا ۷۰ نماینده استمزاج کنند که کدام یک‌شان درصحنه باقی بمانند.
مدیریت آقای قالیباف را چطور ارزیابی می‌کنید؟
حاجی‌دلیگانی: فضای کاری آقای قالیباف قبل از مجلس شورای اسلامی بیشتر جنبه اجرایی داشته است. خیلی تلاش کردند که با فضای مدیریت مجلس به‌نوعی بتواند خودشان را منطبق کنند. شاهد آن بودم که وقت گذاشته‌اند. تلاششان همیشه این بود که بتوانند اطلاعات لازم را برای مدیریت بهتر کسب کنند. طبیعی است که به‌هرحال در مدیریت‌ها نمی‌شود بگوییم صد در صد خالی از اشکال است و نمی‌توانیم بگوییم کاملاً خوب است به‌هرحال هرکسی یک سری محسناتی دارد در کنارش معایبی هم دارد.
زمانی که شما عضو هیئت‌رئیسه بودید آیا چالشی در بین هیئت‌رئیسه وجود داشت؟
بنده از آن افرادی بودم که به همراه یکی دو نفر دیگر حرفمان را می‌زدیم یعنی وقتی مباحث مطرح می‌شد دیدگاهم را بیان می‌کردم هیچ ملاحظه‌ای را نداشتم که این را نگویم یا بگویم این‌طور بشود. آنچه به تشخیص می‌رسیدند بیان می‌کردم و در رأی‌گیری‌ها نیز اعمال می‌کردم. دو ساعت قبل از صحن جلساتی با حضور کارشناسان معاونت قوانین برگزار می‌شد در این جلسات بررسی می‌کردیم تمامی آنچه آن روز بنا بود در صحن مطرح شود. پیشنهاد همکاران مطالعه می‌شد. مغایرت با قانون اساسی و اسناد فرادستی بررسی می‌کردیم. کدام پیشنهاد قابلیت طرح شدن دارد یا ندارد دو ماه این جلسات را همه‌روزه داشتیم. یک روز آقای قالیباف متوجه شدند که جلسه راداریم گفتند که جلسه را به دفتر ایشان ببریم از آن زمان این جلسات در دفتر آقای قالیباف برگزار می‌شد.
اگر بخواهید شما مورد از نقاط قوت مجلس یازدهم را ذکر کنید به چه چیزی‌هایی اشاره می‌کنید؟
حاجی‌دلیگانی: یکی اینکه انقلابی بود. مجلس یازدهم تلاش کرد یک سری قوانین راهبردی را برای کشور تصویب کند. مثلاً قانون اقدام راهبردی. قانونی که در حوزه مسکن تصویب شد البته متأسفانه به‌درستی اجرانشده است که آثارش را مردم ببینند و برخی دیگر از قوانینی که در بعد اقتصادی بود مثلاً قانون بانک مرکزی خیلی می‌تواند مفید باشد که جز نقاط قوت مجلس یازدهم است. دریکی از جلسات هیئت‌رئیسه پیشنهاد دادم سه روز در هفته قانون‌گذاری می‌کنیم که یک روز آن را برای نظارت اختصاص دهیم ببینیم این قانون‌هایی که گذاشته می‌شود چه بر سرش آمده است. خوشبختانه مورد استقبال هیئت‌رئیسه قرار گرفت و در قالب ماده ۱۰۷ آیین‌نامه در روز‌های سه‌شنبه دائر می‌کردیم که مسائل مبتلا به‌روز مردم بررسی می‌شد.
نظارت‌های ستادی را از چند جهت باید اثرگذارتر کنیم در آیین‌نامه باید تدبیری اتخاذ شود تا تعداد سؤالات، ماده ۲۳۴، ماده ۴۵ یا تحقیق و تفحص‌ها ازلحاظ تعداد کمی طوری کاسته شود و بیشتر تمرکز کنیم بر روی اینکه ازلحاظ ماهوی اثرگذار شود. باید به این موضوع بیشتر دقت کنیم.
به نظر شما آقای قالیباف با چه تعداد رأی رئیس مجلس می‌شوند؟
حاجی‌دلیگانی: فکر می‌کنم با توجه به جمیع جهات احتمالاً اگر اتفاق خاصی پیش نیایید با حدود ۱۶۰- ۱۷۰ آقای قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی شود.
نظر شما