مرگبارترین جاده کشور برای یوزها جاده عباس آباد است. جاده عباس‌آباد در استان سمنان یکی از محورهای مواصلاتی تهران - مشهد است که از حاشیه مرز شمالی منطقه حفاظت‌شده توران عبور می‌کند و تاکنون جان بسیاری از یوزهای ایرانی را گرفته است.
نخستین آمار ثبت شده از تلفات یوز در این جاده به سال ۸۹ باز می‌گردد که یک قلاده یوز ماده و دو توله نابالغ تلف شدند، این درحالی است که در این محدوده طی دو دهه اخیر حدود ۱۰ فرد (قلاده) یوزپلنگ آسیایی تلف شده است.
به عبارتی بیشترین تلفات جاده‌ای یوز در جاده عباس‌آباد گزارش شده؛ چراکه توران یک منطقه زادآور و زیستگاهی مهم برای یوزپلنگ است، به همین دلیل بیشترین تلفات در این جاده رخ داده است، این درحالی‌است که به گفته معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت راه به عنوان یکی از متولیان، اقداماتی برای فنس‌کشی اطراف جاده عباس‌آباد انجام نداده است.در واقع به گفته سازمان حفاظت محیط زیست این جاده‌های ناامن هستند که حیات جمعیت کوچک یوزپلنگ‌های آسیایی را به‌خطر انداخته و اوضاع را به این شکل بحرانی کرده است.
اولین تصادف
بهرامعلی ظاهری مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان معتقد است سرآغاز پدیده تصادفات گونه یوزپلنگ آسیایی عمدتاً به اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ و بعد از دو بانده شدن محور پرتردد تهران مشهد برمی گردد و عمده این تلفات در محدوده عباس‌آباد-میامی که مهم‌ترین کریدور عبور حیات وحش و به‌خصوص یوزپلنگ آسیایی بوده، اتفاق افتاده است.
وی با ابراز تأسف از اینکه در همه این سال‌ها اقدام چندانی برای جلوگیری از تصادفات جاده‌ای برای این‌گونه حیات جانوری اتفاق نیفتاده است به ایسنا گفت: متأسفانه در این سال‌ها اقدامات چندانی برای کاهش تلفات یوز در سوانح جاده‌ای انجام نشده و حداکثر اقدامات محدود به نصب تابلوهای هشدار و یا فنس‌کشی بخش کمی از محور از سوی اداره کل محیط زیست استان بوده است.
وی با بیان اینکه یک محدوده ۸۰ کیلومتری در شرق استان محل عبور یوز بوده و نیازمند ایمن‌سازی جدی است، اظهار کرد: این ۸۰ کیلومتر از محور دو بانده تهران – مشهد، در محدوده شهرستان میامی در استان سمنان تا شهرستان سبزوار در زیستگاه پارک ملی توران، مهم‌ترین محدوده تردد و زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است و نیازمند ایمن‌سازی جدی و به‌خصوص فنس‌کشی است. همچنین در دیگر نقاط نیز باید اقداماتی نظیر روشن‌سازی مسیر عبور انجام شود تا یوزها که عمدتاً در شب و اوایل تاریکی عبور و مرور می‌کنند ازتلفات ناشی از تصادفات در امان باشند.
تلفات جاده‌ای کاهش پیدا کرده است
رئیس دادگستری استان سمنان نیز در این رابطه اقدامات انجام شده را مؤثر دانسته و اذعان می کند: اقدامات انجام شده در مهم‌ترین و زیباترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی منجر به کاهش مخاطره تلف شدن این گربه سان مهم شده است.
محمد جعفر عبداللهی با اشاره به دستور خود در خصوص برخورد قانونی با مقصران حوادث منجر به تلف شدن یوزهای آسیایی در منطقه میامی در تیرماه سال گذشته اظهار کرد: به دنبال صدور این دستور، اقداماتی از سوی دستگاه‌های مسئول اجرایی شد که این اقدامات به کاهش تلفات حیات‌وحش کمک کرده است.
عبداللهی از خرید، نصب و راه اندازی ۶ سامانه دوربین‌های ثبت تخلف در منطقه به عنوان دیگر عامل مؤثر در کاهش تلفات حیات وحش نام برد و تصریح کرد: در همین راستا موافقت کمیسیون راه برای نصب ۶ دوربین و اعمال حد سرعت لحظه‌ای در منطقه اخذ شد.
کافی آری ، مؤثر خیر
پارک ملی توران در استان سمنان، یکی از زیستگاه‌های اصلی یوزپلنگ‌های آسیایی است اما از بخشی از آن جاده‌ای رد می‌شود که جان یوزها را به خطر می‌اندازد. محدوده میاندشت به ویژه جاده میامی - سبزوار واقع در جاده تهران - مشهد در محدوده استان سمنان در سال‌های اخیر شاهد تصادف تعداد قابل‌توجهی یوزپلنگ بوده است.
حصارکشی جاده به طول ۸ کیلومتر و کاهش سرعت خودروها توسط پلیس از ۱۱۰ به ۸۰ کیلومتر در ساعت در بخشی از این جاده، برخی از اقدامات انجام‌شده برای کاهش تلفات جاده‌ای یوزپلنگ و دیگر حیوانات بوده است.
اقدامی که به گفته احمد رادمان، سرپرست اداره پارک ملی توران که مسئولیت حفاظت یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده ایران را بر عهده دارد، «مؤثر بوده اما کافی نیست.
چراکه ناامن بودن جاده میامی - سبزوار، تنها یکی از دلایل مهم کشته شدن یوزهاست و علت اصلیِ تصادفات جاده‌ایِ یوزها زیاد شدن جمعیت آنها و کوچک بودن قلمرو آن‌هاست».
رئیس اداره پارک ملی توران درباره دلایل کشته شدن گونه در معرض انقراض یوزپلنگ آسیایی توضیح می‌دهد: مشکلِ ایمن نبودن جاده، رانندگی با سرعتِ بالای راننده‌ها، روشنایی نامناسب در بخش‌هایی از جاده و مشکلات دیگر هست، ولی کل مشکل این نیست. به هر حال جاده از منطقه‌ای عبور می‌کند که دو طرف جاده، زیستگاه یوز است.
مسئله اصلی این است که زیستگاه یوزها کم وسعت است. یوزپلنگ قبلاً در همه نقاط ایران مثل کرمان، یزد و اصفهان زیست می‌کرد، اما اکنون دیگر به هر دلیلی در بعضی از این مناطق وجود ندارد و به سمت نواحی شمالی کشیده شده است؛ یعنی در توران واقع در استان سمنان و میاندشت در استان خراسان شمالی.
حفاظت مشارکتی
اما در سال گذشته قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی برای نخستین‌بار در کشور با امضای تفاهم‌نامه میان معاونان هماهنگی امور عمرانی استانداری‌های سمنان و خراسان شمالی با قول مساعدت ۱۰۰ میلیارد ریالی بخش خصوصی منعقد شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان در گفت‌وگو با ایرنا گفت: امضای قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی مربوط به زیستگاه بالادست منطقه حفاظت‌شده توران در شرق استان سمنان است.
بهرام علی ظاهری افزود: با امضای قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی، سرمایه‌گذار نیز در زمینه تأمین خودرو، نیروی انسانی، تجهیزات و آماده سازی زیستگاه در زمینه تأمین طعمه و منابع آبی همراهی خواهد کرد.
غلامرضا ابدالی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم در آیین انعقاد این قرارداد در سمنان افزود: با مشارکت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و افزایش طعمه یوز در بالادست منطقه حفاظت‌شده توران در استان سمنان امید می‌رود جمعیت این گونه ارزشمند پایدار شود.
۱۴۰۳ بدون تلفات
معاونت محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت و محیط زیست استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در سال جاری هیچ گزارش تصادف جاده‌ای برای یوز ایرانی گزارش نشده است، گفت: به نظرم فرهنگ رانندگی تا حد زیادی می تواند از بروز این تصادفات جلوگیری کند.
مرتضی فرخی با اشاره به اقدامات انجام شده برای جلوگیری از بروز حادثه برای یوزپلنگ آسیایی افزود: تاکنون اقداماتی از قبیل افزایش روشنایی در سطح جاده، نصب علائم هشدار دهنده، فنس‌کشی، نصب دوربین کنترل سرعت و...در جاده محل عبور این گونه جانوری انجام شده است، ولی با توجه به اهمیت یوز ایرانی برای حیات‌وحش اقدامات انجام شده کافی نبوده است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی در خصوص فنس کشی جاده عباس آباد انجام شده است، گفت: در حال حاضر حدود ۴کیلومتر از کریدور عبور یوزپلنگ فنس کشی شده است و الباقی در صورت مساعدت دولت به ویژه وزارت راه در دست پیگیری است.
درخواست فعالان محیط زیست
فعالان محیط زیست معتقدند: نبود دوربین کنترل سرعت، روشنایی نامناسب و اجازه تعلیف دام بیش از زمان مقرر، هر یک عاملی در تنگ‌تر شدن نفس‌های به شماره افتاده گونه در خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی است.
آنها ازتمامی مسئولان ونهاهای مرتبط که می توانند در راستای حفظ و صیانت از این ثروت ملی همکاری کنند درخواست دارندتا با عزم جدی در صدد اصلاح مشکلات برآیند تا کمتر شاهد حوادث تلخی چون تلف شدن این گربه‌سان ارزشمند باشیم.
به عبارتی بیشترین تلفات جاده‌ای یوز در جاده عباس‌آباد گزارش شده؛ چراکه توران یک منطقه زادآور و زیستگاهی مهم برای یوزپلنگ است، به همین دلیل بیشترین تلفات در این جاده رخ داده است، این درحالی‌است که به گفته معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت راه به عنوان یکی از متولیان، اقداماتی برای فنس‌کشی اطراف جاده عباس‌آباد انجام نداده است.در واقع به گفته سازمان حفاظت محیط زیست این جاده‌های ناامن هستند که حیات جمعیت کوچک یوزپلنگ‌های آسیایی را به‌خطر انداخته و اوضاع را به این شکل بحرانی کرده است.
اولین تصادف
بهرامعلی ظاهری مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان معتقد است سرآغاز پدیده تصادفات گونه یوزپلنگ آسیایی عمدتاً به اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ و بعد از دو بانده شدن محور پرتردد تهران مشهد برمی گردد و عمده این تلفات در محدوده عباس‌آباد-میامی که مهم‌ترین کریدور عبور حیات وحش و به‌خصوص یوزپلنگ آسیایی بوده، اتفاق افتاده است.
وی با ابراز تأسف از اینکه در همه این سال‌ها اقدام چندانی برای جلوگیری از تصادفات جاده‌ای برای این‌گونه حیات جانوری اتفاق نیفتاده است به ایسنا گفت: متأسفانه در این سال‌ها اقدامات چندانی برای کاهش تلفات یوز در سوانح جاده‌ای انجام نشده و حداکثر اقدامات محدود به نصب تابلوهای هشدار و یا فنس‌کشی بخش کمی از محور از سوی اداره کل محیط زیست استان بوده است.
وی با بیان اینکه یک محدوده ۸۰ کیلومتری در شرق استان محل عبور یوز بوده و نیازمند ایمن‌سازی جدی است، اظهار کرد: این ۸۰ کیلومتر از محور دو بانده تهران – مشهد، در محدوده شهرستان میامی در استان سمنان تا شهرستان سبزوار در زیستگاه پارک ملی توران، مهم‌ترین محدوده تردد و زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است و نیازمند ایمن‌سازی جدی و به‌خصوص فنس‌کشی است. همچنین در دیگر نقاط نیز باید اقداماتی نظیر روشن‌سازی مسیر عبور انجام شود تا یوزها که عمدتاً در شب و اوایل تاریکی عبور و مرور می‌کنند ازتلفات ناشی از تصادفات در امان باشند.
تلفات جاده‌ای کاهش پیدا کرده است
رئیس دادگستری استان سمنان نیز در این رابطه اقدامات انجام شده را مؤثر دانسته و اذعان می کند: اقدامات انجام شده در مهم‌ترین و زیباترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی منجر به کاهش مخاطره تلف شدن این گربه سان مهم شده است.
محمد جعفر عبداللهی با اشاره به دستور خود در خصوص برخورد قانونی با مقصران حوادث منجر به تلف شدن یوزهای آسیایی در منطقه میامی در تیرماه سال گذشته اظهار کرد: به دنبال صدور این دستور، اقداماتی از سوی دستگاه‌های مسئول اجرایی شد که این اقدامات به کاهش تلفات حیات‌وحش کمک کرده است.
عبداللهی از خرید، نصب و راه اندازی ۶ سامانه دوربین‌های ثبت تخلف در منطقه به عنوان دیگر عامل مؤثر در کاهش تلفات حیات وحش نام برد و تصریح کرد: در همین راستا موافقت کمیسیون راه برای نصب ۶ دوربین و اعمال حد سرعت لحظه‌ای در منطقه اخذ شد.
کافی آری ، مؤثر خیر
پارک ملی توران در استان سمنان، یکی از زیستگاه‌های اصلی یوزپلنگ‌های آسیایی است اما از بخشی از آن جاده‌ای رد می‌شود که جان یوزها را به خطر می‌اندازد. محدوده میاندشت به ویژه جاده میامی - سبزوار واقع در جاده تهران - مشهد در محدوده استان سمنان در سال‌های اخیر شاهد تصادف تعداد قابل‌توجهی یوزپلنگ بوده است.
حصارکشی جاده به طول ۸ کیلومتر و کاهش سرعت خودروها توسط پلیس از ۱۱۰ به ۸۰ کیلومتر در ساعت در بخشی از این جاده، برخی از اقدامات انجام‌شده برای کاهش تلفات جاده‌ای یوزپلنگ و دیگر حیوانات بوده است.
اقدامی که به گفته احمد رادمان، سرپرست اداره پارک ملی توران که مسئولیت حفاظت یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده ایران را بر عهده دارد، «مؤثر بوده اما کافی نیست.
چراکه ناامن بودن جاده میامی - سبزوار، تنها یکی از دلایل مهم کشته شدن یوزهاست و علت اصلیِ تصادفات جاده‌ایِ یوزها زیاد شدن جمعیت آنها و کوچک بودن قلمرو آن‌هاست».
رئیس اداره پارک ملی توران درباره دلایل کشته شدن گونه در معرض انقراض یوزپلنگ آسیایی توضیح می‌دهد: مشکلِ ایمن نبودن جاده، رانندگی با سرعتِ بالای راننده‌ها، روشنایی نامناسب در بخش‌هایی از جاده و مشکلات دیگر هست، ولی کل مشکل این نیست. به هر حال جاده از منطقه‌ای عبور می‌کند که دو طرف جاده، زیستگاه یوز است.
مسئله اصلی این است که زیستگاه یوزها کم وسعت است. یوزپلنگ قبلاً در همه نقاط ایران مثل کرمان، یزد و اصفهان زیست می‌کرد، اما اکنون دیگر به هر دلیلی در بعضی از این مناطق وجود ندارد و به سمت نواحی شمالی کشیده شده است؛ یعنی در توران واقع در استان سمنان و میاندشت در استان خراسان شمالی.
حفاظت مشارکتی
اما در سال گذشته قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی برای نخستین‌بار در کشور با امضای تفاهم‌نامه میان معاونان هماهنگی امور عمرانی استانداری‌های سمنان و خراسان شمالی با قول مساعدت ۱۰۰ میلیارد ریالی بخش خصوصی منعقد شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان در گفت‌وگو با ایرنا گفت: امضای قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی مربوط به زیستگاه بالادست منطقه حفاظت‌شده توران در شرق استان سمنان است.
بهرام علی ظاهری افزود: با امضای قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی، سرمایه‌گذار نیز در زمینه تأمین خودرو، نیروی انسانی، تجهیزات و آماده سازی زیستگاه در زمینه تأمین طعمه و منابع آبی همراهی خواهد کرد.
غلامرضا ابدالی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم در آیین انعقاد این قرارداد در سمنان افزود: با مشارکت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و افزایش طعمه یوز در بالادست منطقه حفاظت‌شده توران در استان سمنان امید می‌رود جمعیت این گونه ارزشمند پایدار شود.
۱۴۰۳ بدون تلفات
معاونت محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت و محیط زیست استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در سال جاری هیچ گزارش تصادف جاده‌ای برای یوز ایرانی گزارش نشده است، گفت: به نظرم فرهنگ رانندگی تا حد زیادی می تواند از بروز این تصادفات جلوگیری کند.
مرتضی فرخی با اشاره به اقدامات انجام شده برای جلوگیری از بروز حادثه برای یوزپلنگ آسیایی افزود: تاکنون اقداماتی از قبیل افزایش روشنایی در سطح جاده، نصب علائم هشدار دهنده، فنس‌کشی، نصب دوربین کنترل سرعت و...در جاده محل عبور این گونه جانوری انجام شده است، ولی با توجه به اهمیت یوز ایرانی برای حیات‌وحش اقدامات انجام شده کافی نبوده است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی در خصوص فنس کشی جاده عباس آباد انجام شده است، گفت: در حال حاضر حدود ۴کیلومتر از کریدور عبور یوزپلنگ فنس کشی شده است و الباقی در صورت مساعدت دولت به ویژه وزارت راه در دست پیگیری است.
درخواست فعالان محیط زیست
فعالان محیط زیست معتقدند: نبود دوربین کنترل سرعت، روشنایی نامناسب و اجازه تعلیف دام بیش از زمان مقرر، هر یک عاملی در تنگ‌تر شدن نفس‌های به شماره افتاده گونه در خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی است.
آنها ازتمامی مسئولان ونهاهای مرتبط که می توانند در راستای حفظ و صیانت از این ثروت ملی همکاری کنند درخواست دارندتا با عزم جدی در صدد اصلاح مشکلات برآیند تا کمتر شاهد حوادث تلخی چون تلف شدن این گربه‌سان ارزشمند باشیم.
نظر شما