میرزازاده عطا میرخواجه، شاعر، نویسنده، معاون اول رئیس اتفاق نویسندگان تاجیکستان در گفت‌وگو با ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با اشاره به حضور خود در نمایشگاه کتاب تهران بیان کرد: در دو نمایشگاه کتاب تهران در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۷ شرکت کرده‌ام. سال ۲۰۰۳ سفر نخستین من هم به ایران بود. آن سال تاجیکستان میهمان‌ نمایشگاه بود و از بین بیشتر از ۱۰۰ نفر اشتراکداران تاجیکستانی دوستان ایرانی به کمینه توجه مخصوص ظاهر می‌کردند. حتی این فرصت را به من دادند که روز تاجیکستان با سخنرانی من افتتاح شود. اگرچه شاید جوانترین و گمنام‌ترین نماینده تاجیکستان همین من بودم. در دانشگاه‌ علامه طباطبایی کنفرانس بین‌المللی «نفوذ زبان فارسی در جهان» (تقریبآ همین گونه عنوان داشت) نیز بجای اشخاص سیاسی و دانشمندان بزرگ تاجیک افتخار سخن راندن از نام کشورم را به من واگذار کردند که تا حال از آن هم خجالت دارم، هم حیرت. تاکنون نمایشگاه پایتخت ایران و بعضی شهرهای دیگر را دیدم و بسیار مستفیض شدم.

نویسنده مجموعه شعر «صبح بی غروب» با اشاره به حضور خود در سفر دوم در مقبره امام خمینی(ره) عنوان کرد: از هر دو سفر با بسته‌های بزرگ کتاب به دوشنبه برگشتم‌ که‌ اساسا دیوان‌های کامل ادیبان بزرگ‌ فارس و تاجیک و نمونه آثار شاعران و نویسندگان جوان ایرانی بودند. البته، بسیار می‌خواستم بار دیگر هم نمایشگاه پربرکت کتاب تهران را ببینم. سال گذشته چونین امکان دست داد، ولی به سبب بیماری از سفر باز ماندم.

معاون اول رئیس اتفاق نویسندگان تاجیکستان گفت: بسیار می‌خواهم کتاب‌هایی برای کودکان نوشته ادیبان امروزه ایران و جامعه شناسی را به دست بیاورم و همچنین اشعار و داستان و قصه‌های به تازگی انتشار یافته هم‌قلمان ایرانی را بخرم.

برنده جایزه رودکی ادامه داد: بدون شبهه، نمایشگاه کتاب تهران یکی از بزرگترین کانون‌های تبلیغ فرهنگ نه تنها ایران، بلکه علم و شعر و ادب فارسی زبانان دنیاست. در این نمایشگاه با آثار ادبی و علمی بسیار مملکت‌های جهان آشنا شدن ممکن می‌شود. من در این نمایشگاه با اثرهای به فارسی ترجمه شده لنین و استالین آشنا شده و انگشت حیرت گزیدم. به این سبب که صرف نظر از ضدیت ایدئولوژی چنین اثرها  نیز از حق گذاشته شدن در نمایشگاه محروم نیستند. شخصا من پس از هر دو سفر در مطبوعات تاجیکستان تأثرات خود را از نمایشگاه و سیر چشم اندازهای ایران انتشار داده‌ام. همچنین با نام «نسیم دماوند» یک سلسله اشعار نوشتم که در هم‌ در جریده‌ها و هم در کتاب اشعارم به چاپ رسیده‌اند.

وی با بیان این که در رسانه‌های خبری دولتی و خصوصی تاجیکستان درباره نمایشگاه کتاب تهران و شکوه و عظمت آن همه ساله گزارش و اخبار و سفرنامه‌های روزنامه نگاران و نویسندگان به طبع می‌رسند، مطرح کرد: عین زمان کمینه در دوشنبه از طریق اخباری که اشتراک‌کنندگان تاجیکستانی در شبکه‌های اجتماعی می‌گذارند، آگاه هستم. چون ایرانیان با تاجیکان از یک پدر و مادرند، آنچه در ایران می‌گذرد، از دل تاجیکان هم می‌گذرد و فکر می‌کنم از تاجیکان دیده به نمایشگاه کتاب تهران هیچ ملت و کشور دیگر علاقه‌مندتر نیست. شاید افغانستان در این بین استثنا باشد.

برنده جایزه ادبی میرزا تورسون زاده همچنین بیان کرد: در تاجیکستان نیز هر سال در ماه سپتامبر نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار می‌شود. تا یک سال قبل سیمای خاکسارانه‌ایی داشت، اما با دست دادن امکانات بهتر اقتصادی در سال ۲۰۲۳ در میدان آثارخانه ملی نمایشگاه رنگین و دیدنی‌ای صورت گرفت. سال تا سال سطح و کیفیت نمایشگاه ما بهتر و خوبتر می‌شود.

او با اشاره به اینکه ایران در صنعت چاپ تاجیکستان جایگاه مهمی دارد، گفت:  حتی در زمان شوروی، تاجیکستان با ایران تبادل انتشاراتی داشت و به این سال جشن‌های مفاخر مشترک فارس و تاجیک همچون رودکی، ناصر خسرو، ابوالقاسم فردوسی، ابن سینا، عبدالرحمان جامی، واصفی، نظامی گنجوی، بیدل دهلوی، سعدی و حافظ شیرازی و منال خجندی سبب می‌شدند. حالا که تاجیکستان دولت مستقل است، خوشبختانه، تمامی شاعران، نویسندگان و دانشمندان نامور ایران را در تاجیکستان می‌شناسند، با آثار آنان آشنایند و کتب  اکثر آنها هم به خط فارسی، هم به خط سیریلیک منتشر شده‌اند و می‌شوند. تاجیکان اشعار ناب شعرای همزبان ایرانی خود را پیوسته مطالعه و از بر می‌کنند. اشعاری از آنها در کتب درسی مدارس و دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها به چاپ رسیده‌اند. حالا نویسندگان و شاعران ما به خاطر مطالعه آثارشان از جانب فارسی‌زبان کتاب‌های خود را هم به سیریلیک، هم به فارسی انتشار می‌دهند. با بسته شدن توافقنامه‌های همکاری بین ایران و تاجیکستان اطمینان داریم که در سال‌های نزدیک تعداد کتب و حتی انتشارات به خط فارسی در کشور ما می‌افزاید.

میرزازاده عطا میرخواجه در پایان مطرح کرد: تا جایی که خبر دارم، پس از توقف دو-سه ساله تاجیکستان در سال گذشته اشتراک خود با ایران را از سر گرفت، که این کامیابی اندک نیست. تعداد کمتر کتب به نمایشگاه تهران برده شد، اما مهم این بود که جاده باز گردید. تاجیکستان شرف مهمان ویژه را در این نمایشگاه داشت و در حدود ۱۰۰ نفر فرهنگیان تاجیک به تهران سفر کردند. در این اقدام سهم سفیر ایران در تاجیکستان جناب آقای محمدتقی صابری و شاعر بزرگ معاصر ایران، دوست عزیز تاجیکان آقای علیرضای قزوه سزاوار تاکید است. هر نفری که از ایران برگشت، در خصوص این نمایشگاه‌ عظیم چیزی گفت، چیزی نوشت، از آن بهره ای برد و در تبلیغ فرهنگ ایران عزیز کاری انجام داد. مطمئن هستم که شرکت تاجیکستان در نمایشگاه کتاب تهران و همچنین در اقدامات دیگر فرهنگی ایران در تاجیکستان سال تا سال بیشتر می‌شود و هر نوگرایی فرهنگی که در ایران رخ بدهد، به مثل ناوگان در فرهنگ تاجیکستان نیز پذیرفته خواهد شد و برعکس. زیرا ایرانیان و تاجیکان با هزاران رشته‌های پیدا و پنهان فرهنگی بهم پیوسته‌اند و این پیوند روحانی و جسمانی قوی را هیچ نیرو‌یی گسسته نتوانسته کرد و گسسته هم نمی‌تواند.

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.