به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا شریف‌ملکی؛ مدیر گروه کلام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی(نور) 24 اردیبهشت ماه در نشست خبری معرفی نرم‌افزار «فرق و مذاهب» با بیان اینکه این دانشنامه مجموعه فشرده و جامعی شامل اطلاعاتی در مورد شاخه‌های یک دانش و یا دانش‌های مختلف است، درباره ضرورت پرداختن به دانشنامه فرق و مذاهب گفت: کار دانشنامه فرق و مذاهب شناساندن فرقه‌های یک دین است که فعلا ما با فرق و مذاهب اسلامی سر و کار داریم؛ یافتن نقاط مشترک بین مذاهب برای ایجاد وحدت بیشتر بین آن‌ها از جمله ضرورت‌های پرداختن به این موضوع است.

وی با بیان اینکه ما در شناخت عقاید خودمان یا از کتاب علمای خود استفاده می‌کنیم یا از آثار دیگران، تصریح کرد: دومین هدف و ضرورت برای پرداختن به بحث فرق و مذاهب هم آشنایی با نگاه دیگران و مخالفان مذهب تشیع نسبت به عقاید و باورهای ما است. برخی اوقات در کتب فرقه‌شناسی گفته می‌شود که شیعه فلان رای و نظر را دارد در حالی که دیگران به ما نسبت داده‌اند و خود ما چنین عقیده‌ای نداریم و این دانشنامه دست ما را بر ای ارائه پاسخ مناسب به این نوع مسائل باز می‌گذارد. 

مدیر گروه علمی کلام و علوم عقلی تصریح کرد: ضرورت دیگر هم این است که ما بتوانیم عقاید و باورهای شیعه را به دیگران به طور صحیح و دور از انحراف ارائه کنیم تا دیگران با واسطه با عقاید ما آشنا نشوند و یا آشنایی تحریف‌شده نداشته باشند. 

180 عنوان کتاب در 232 جلد

شریف‌ملکی با بیان اینکه صاحبان عقاید هر کدام خودشان را حق می‌دانند، اظهار کرد: در اسلام هم بعد از وفات پیامبر اعظم(ص) انشعاب میان مسلمین زیاد شد و خود پیامبر(ص) هم فرموده بودند که بعد از من امت من 73 فرقه خواهند شد که یک فرقه آن ناجیه است؛ این فرق به مرور از قرن دوم و سوم هجری پیدا شدند و برخی نویسندگان هم اقدام به نوشتن آن کردند که با اثر ابن سکیت این کار شروع شد و توسعه یافت و هفت اثر در این باره تولید شد. 

وی با بیان اینکه البته از این کتب هیچ اثری در دست نیست، اضافه کرد: در قرن 4 هم 12 کتاب در زمینه فرقه‌نویسی تولید شد. در دانشنامه فرق و مذهب 180عنوان کتاب در 232 جلد داریم که 70 عنوان از این مجموعه تحلیل درختی شده است و از این 70 عنوان هم 30 عنوان مربوط به کتب قرن سوم تا سیزدهم یعنی حدود ده قرن است.
شریف‌ملکی تصریح کرد: یکی از نقاط قوت این دانشنامه آن است که همه کتب باقیمانده از قرن سوم تا سیزدهم هجری قمری را گردآوری کرده است و همه هم تحلیل درختی و به درخت فرق و مذاهب متصل شده است. در درختواره فرق و مذهب، 220 فرقه را تعریف کرده‌ایم یعنی درختواره فرق به فرق اسلامی، فرق شیعه، فرق اهل سنت، معتزله، اباضیه، خوارج و ...تقسیم شده است و در مجموع نام هزار فرقه در درختواره ثبت شده است. 

وی افزود: نام 220 فرقه در خود درختواره ثبت شده و مابقی هم در شاخه سایر فرق بیان شده است. کتب اولیه نام فرقی را ثبت کرده‌اند که تا دوران خودشان بوده است و معمولا هم بر اساس حدیث نبوی که فرمودند امت من 73 فرقه خواهد شد سعی می‌کردند که حتما 73 فرقه تا دوره نوشتن کتابشان نام برده شود در حالی که فکر این نبودند که بعد از آنان هم فرق زیادی خودشان را به اسلام منتسب خواهند کرد از این رو عناوین و اسامی جعلی زیادی هم در کتاب‌هایشان وجود دارد. جالب اینکه برخی شخصیت‌های کنونی از رهبران کشور را هم به یک ایسم چسبانده و تلاش کرده‌اند تا به نام امام و رهبری و شهید مطهری و ... ایسم درست کنند.

وی با بیان اینکه حدود هزار فرقه از ابتدای اسلام تاکنون در این دانشنامه آمده است، گفت: هیچ کجا همه اعتقادات فرق را به صورت بسته‌بندی واحد نداریم ولی در این دانشنامه این کار صورت گرفته است. مثلا در مورد معتزله 5 عقیده اصلی آن‌ها در مورد امامت، عدل، نبوت و معاد و ... بیان شده است و البته برخی دیگر از این فرق امر به معروف و نهی از منکر را هم به عنوان عقیده بنیادین خود آورده‌اند. 

مدیر گروه کلام و علوم عقلی دانشنامه فرق و مذاهب با بیان اینکه در این مجموعه ارتباطات بین فرق و مذاهب هم بیان شده است، تصریح کرد: این نرم‌افزار قابلیت ویرایش دارد و اگر کم و زیاد نیاز باشد می‌توان اعمال کرد و فقط کاربر باید در موقع استفاده از آن به اینترنت متصل باشد.  

3زبانه بودن نرم‌افزار

شریف‌ملکی بیان کرد: یک گروه 5 نفره در معاونت پژوهش به مدت 5 سال روی این نرم‌افزار کار کرده‌اند و البته معاونت تولید و فنی و بازرگانی هم کمک زیادی به ما در تولید این نرم‌افزار داشته‌اند و تقریبا هشت هزار ساعت وقت صرف تولید این نرم‌افزار شده است. این نرم‌افزار نمایه‌ها و شاخه‌های عربی دارد که به فارسی و انگلیسی هم ترجمه شده و سه زبانه است.

وی افزود: تمام فرق اسلامی در این نرم‌افزار مورد بحث قرار گرفته‌اند ولی جریانات جدید مانند احمدالحسن و ... را نیاورده‌ایم زیرا اساسا ما این نوع جریانات را به عنوان فقه قبول نداریم که برخی تلاش می‌کنند آن را به عنوان فرقه جا بزنند.

مدیر گروه کلام و علوم عقلی با بیان اینکه کار بعدی ما ایجاد یک پایگاه کلامی است، افزود: بسیاری  از این فرق در زمان کنونی هیچ پیروی ندارند مثلا امروز کسی را نداریم که پیرو قاضی عبدالجبار معتزلی باشد البته الان هم به هر کسی که عقل‌گرا باشد معتزله گویند از جمله نومعتزلیانی مانند شیخ محمدعبده ولی این معتزله آن معتزله نیست و معتزله قدیم تا قرن ششم زنده بود. 

وی با بیان اینکه فرقی چون اسماعیلیه، اباضیه و خوارج الان هم فعالیت دارند، ادامه داد: کار بعدی ما در این زمینه تولید نرم‌افزار ادیان خواهد بود که کاری زمان‌بر و دشوار است لذا در این مجموعه به بحث ادیان نپرداختیم. 

شریف‌ملکی در خاتمه بیان کرد: مراسم رونمایی از این نرم‌افزار فردا 25 اردیبهشت ماه در دانشگاه علوم اسلامی رضوی در مشهد و با حضور شخصیت‌های مذهبی و در ذیل مراسمات دهه کرامت برگزار خواهد شد.