تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل این موارد است:

• تاسیسات گرمایشی و سرمایشی
• سیستم تهویه مطبوع
• سیستم آبرسانی
• سیستم فاضلاب
• تاسیسات توزیع سوخت یا گاز
• سیستم اطفاء حریق
• آسانسور
• تاسیسات استخر، سونا و جکوزی

تاسیسات مکانیکی ساختمان (مطابق با مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان معاونت مسکن و ساختمان و نیز مقالات آموزشی شرکت تهویه ماخ) شامل سیستم‌هایی است که برای فراهم کردن آسایش و ایمنی ساکنین، به طور کارآمد از سیالات و تجهیزات مکانیکی استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها به طور کلی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• تاسیسات گرمایشی و سرمایشی: این سیستم وظیفه تامین گرمای مورد نیاز در فصول سرد سال و سرمایش در فصول گرم سال را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی وجود دارد، از جمله:
  • سیستم‌های سرمایش و گرمایش واحدی: مانند کولرهای گازی، کولرهای آبی، سیستم داکت اسپلیت، سیستم مینی چیلر و فن کویل ها و ...
  • سیستم‌های سرمایش و گرمایش مرکزی: مانند سیستم موتورخانه، چیلر و فن کویل ها، سیستم VRF و ...
• سیستم تهویه مطبوع: این سیستم وظیفه تامین هوای تازه و تصفیه شده (حذف آلاینده‌ها) به داخل ساختمان، گردش هوا و نیز خارج نمودن هوای نامطبوع را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستم‌های تهویه مطبوع وجود دارد، از جمله:
  • سیستم‌های تهویه طبیعی: که از نیروهای طبیعی مانند باد و اختلاف فشار برای تهویه هوا استفاده می‌کنند.
  • سیستم‌های تهویه مکانیکی: که از فن‌ها برای جابجایی هوا استفاده می‌کنند.
• سیستم آبرسانی: این سیستم وظیفه تامین آب آشامیدنی و بهداشتی مورد نیاز ساکنین را بر عهده دارد. اجزای اصلی سیستم آبرسانی شامل:
  • منبع آب: برای ذخیره سازی آب
  • پمپ و لوله کشی: برای انتقال آب به داخل ساختمان
  • شیرآلات و تجهیزات: مانند شیر آب، توالت و وان حمام
• سیستم فاضلاب: این سیستم وظیفه جمع آوری و دفع فاضلاب و آب‌های اضافی از ساختمان را بر عهده دارد. اجزای اصلی سیستم فاضلاب شامل:
  • لوله‌های فاضلاب: برای جمع آوری فاضلاب و انتقال آن به چاه فاضلاب یا سیستم فاضلاب شهری
  • چاه فاضلاب: برای ذخیره موقت فاضلاب قبل از دفع آن
  • سیستم دفع فاضلاب: برای انتقال فاضلاب از چاه فاضلاب به محل تصفیه یا دفع نهایی
• تاسیسات توزیع سوخت یا گاز: این سیستم وظیفه تامین سوخت یا گاز مورد نیاز برای گرمایش، پخت و پز و سایر مصارف را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستم‌های توزیع سوخت یا گاز وجود دارد، از جمله:
  • سیستم‌های لوله کشی گاز: برای توزیع گاز طبیعی یا مایع
  • سیستم‌های ذخیره سازی سوخت: مانند مخازن نفت یا گازوئیل
• سیستم اطفاء حریق: این سیستم وظیفه تشخیص و اطفاء حریق در مواقع آتش سوزی را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستم‌های اطفاء حریق وجود دارد، از جمله:
  • سیستم‌های آبپاش: که از آب برای اطفاء حریق استفاده می‌کنند.
  • سیستم‌های اعلام حریق: که از علائم برای هشدار به ساکنین در مورد آتش سوزی استفاده می‌کنند.
  • سیستم‌های اطفاء حریق گازی: که از گاز برای خفه کردن آتش استفاده می‌کنند.

علاوه بر این سیستم‌ها، تاسیسات مکانیکی ساختمان ممکن است شامل سیستم‌های دیگری مانند آسانسور، پله برقی، استخر، سونا و جکوزی نیز باشد.

• آسانسور: تاسیسات آسانسور شامل اجزای مختلفی از جمله موارد زیر است:
  • موتور: نیروی لازم برای حرکت کابین آسانسور را تامین می‌کند.
  • کابل‌های کششی: کابین آسانسور را به وزنه تعادل متصل می‌کنند.
  • وزنه تعادل: بخشی از وزن کابین آسانسور را جبران می‌کند و به کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند.
  • درب‌های آسانسور: برای ورود و خروج افراد به داخل کابین آسانسور استفاده می‌شوند.
• تاسیسات استخر، سونا و جکوزی: تاسیسات مکانیکی ساختمان ممکن است شامل مواردی مانند تاسیسات استخر، سونا و جکوزی هم شود که این تاسیسات شامل سیستم‌های مختلفی برای تصفیه، گرمایش، سرمایش و ضدعفونی آب می شوند که مهمترین آنها عبارتند از:
  • سیستم تصفیه: ناخالصی‌ها و آلاینده‌ها را از آب جدا می‌کند.
  • سیستم گرمایش و سرمایش آب: آب استخر و جکوزی را به دمای مطلوب می‌رساند که شامل دستگاه های گرم کننده آب مانند پکیج یا بویلر و دستگاه های سردکننده آب مانند چیلر می شود.
  • سیستم ضدعفونی: از رشد میکروب‌ها و جلبک‌ها در آب جلوگیری می‌کند.
  • سیستم تهویه: هوای داخل سالن استخر و سونا را تخلیه و هوای تازه را به داخل آن هدایت می‌کند.
  • صندلی‌ها و نیمکت‌ها: برای نشستن و دراز کشیدن افراد در داخل سونا استفاده می‌شوند.
  • سیستم تولید بخار: بخار مورد نیاز سالن سونا را تامین می کند.
  • جت‌های آب: آب را با فشار به داخل جکوزی پمپاژ می‌کنند و ایجاد حباب می‌کنند.
  • تجهیزات جانبی: مانند چراغ‌ها، دستگیره‌ها، پله‌ها، پمپ‌ها، اسکیمرها، و نردبان

در این متن، ما سعی کردیم تا به پرسش تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل چیست پاسخ دهیم. به این نکته مهم نیز توجه کنید که طراحی و اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان باید توسط مهندسان و متخصصان مجرب انجام شود تا از عملکرد صحیح و ایمن این سیستم‌ها اطمینان حاصل شود. همچنین، نگهداری و تعمیر تاسیسات مکانیکی برای حفظ راندمان و طول عمر آنها ضروری است.

منابع:

1. مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان، معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی
2. مقالات آموزشی تاسیسات مکانیکی شرکت تهویه ماخ