به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نویسندگان پیشگام دفتر نشر فرهنگ اسلامی بزرگداشت «علامه محمد تقی جعفری» با حضور مهدی گلشنی، عضو فرهنگستان علوم ایران و عبدالله نصری، عضو هیئت علمی فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی (ره) جمعه ۲۱ اردیبهشت در کوشک کتاب نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست مهدی گلشنی گفت: علامه ذوالفنون محمدتقی جعفری، هفتاد سال از زمانه خودشان جلو بود. در ده سال اخیر، تحولات مهمی در غرب افتاده است و هنوز نسیمش هم به دانشکده‌های علوم انسانی و مهندسی ما نرسیده است. فلسفه و دین به غرب برگشته است و نزد سرآمدان علم جا پیدا کرده است. در دین ما عالم باید آگاه به مقتضیات زمانه خود باشد. علامه محمد تقی جعفری، چیزهایی را تذکر دادند که امروزه در غرب دوباره مطرح شده است.

او ادامه داد: علامه پس از تحصیل در نجف، کتاب «ارتباط انسان و جهان» را با موضوع نظراتشان در مورد فلاسفه غرب منتشر کردند. علامه جعفری معتقد بودند باید حوزوی‌ها هم وارد علوم جدید مانند فیزیک و اخترشناسی و کیهان‌شناسی بشوند، چیزی که غرب و کلیسا پس از یک دوره طولانی به آن رسیده و کشیشانی را جهت تحصیل در علوم جدید تربیت کرده است. علامه جعفری معتقد بود حوزه باید به سه هدف بپردازد: اول، تحقیق لازم و کافی در معارف اسلامی، دوم؛ بدست آوردن اطلاعات کافی در مورد نیازهای جهان اسلام و در نهایت عرضهٔ این نیازها به معارف برای حل آن‌ها.

او گفت: در قرآن بیش از هر کتاب دینی به مطالعه طبیعت توصیه شده است. در شناخت ماورای طبیعت، قرآن کلیات را به ما گفته و راه را باز کرده است. تفکر پوزیتیوستی بیان می‌کند تنها چیزهایی که با حواس بدست آمده‌اند اعتبار دارند. علامه جعفری و شهید مطهری جنگ با پوزیتیویسم را ادامه دادند. خلاصه پوزیتویسم در قرن بیستم این جمله بود که جایی برای دین باقی نخواهد ماند اما در نیمه دوم قرن بیستم، علم نتوانست مفاهیمی را توضیح دهد. نکته‌ای که علامه جعفری هفتاد سال قبل آن را توضیح داده بود.

او ادامه داد: علامه بحث‌های فلسفی را جدی می‌گرفت. علامه صریحاً گفتند غربی‌ها فلسفه را داشتند اما حالت تجربه‌گرایی همه چیز را از بین برد. ایشان به دنبال وحدت حوزه و دانشگاه بودند ولی حوزه الان مونولوگ دارد. علامه یکی از بهترین مروجان رابطه حوزه و دانشگاه بود. ایشان معتقد بود جواب شبهات روز را باید به زبان روز دادو مقام معم رهبری به حق ایشان را ذوالفنون را نامیدند.

در ادامه این نشست عبدالله نصری، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی، درباره ویژگی‌های شخصیتی علامه محمد تقی جعفری به سخن پرداخت. او گفت: شخصیت‌سازی امروز ما باعث شده است جامعه، متفکر واقعی را از دیگران تشخیص ندهد.

او گفت: تفکر چهارصد ساله فلسفه اسلامی بر مبنای ملاصدرا است و کسانی که کار فلسفی کردند به نوعی در این کانتکس و زمینه تفکر کرده‌اند اما علامه جعفری توانست افق‌های جدیدی را بگشاید و خودش را از کانتکس ملاصدرا جدا کند البته این به معنای مخالفت با ملاصدرا نیست. بحث‌هایی مانند مفهوم «من» علامه جعفری قابل مقایسه با آرا کسانی مثل فروید و یونگ و هورنای است‌. در انسان‌شناسی هیچ فیلسوفی به اندازه علامه محمدتقی جعفری مباحث بسیار مهم و جدیدی ندارد. نگاه متفاوت به بحث جبر و اختیار در کتاب علامه جعفری، شاهکار فلسفی است و علامه جعفری جایگاه ویژه‌ای در تاریخ فلسفه اسلامی دارد. مواجه فکری-فلسفی با غرب باید جایگزین نگاه غرب‌ستیزانه و احساسی شود. ما نباید با واژه‌هایی مثل سکولاریسم و لیبرالیسم و اومانیسم غرب‌ستیزی کنیم. علامه با فیلسوفان غرب مواجه فکری کرد.

نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.