حمید هنرجو تاثیر فضای مجازی بر کتاب و عرصه‌های هنری را غیرقابل انکار دانست و گفت: البته فضای مجازی ترس ندارد و باید با دل و جان به آن ورود کرد و از بستر آن برای معرفی کتاب بهره گرفت.

به‌گزارش گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران، نشست «فضای مجازی؛ رقیب یا همراه کتاب؟» در سومین روز از برپایی نمایشگاه در سرای اهل قلم کودک برگزار شد. در این نشست محمد عزیزی نسیم و حمید هنرجو از شاعران و نویسندگان نوجوان در «سرای اهل قلم کودک» حاضر شدند.

اهمیت بازی

در ابتدا، محمد عزیزی ‌نسیم با بیان اینکه ۳۳ سال معلم بوده‌ام و تدریس من در کلاس هیچ وقت خسته کننده نیست چون اتفاقات عجیب و غریب رقم می‌زنم، درباره موضوع جلسه گفت: به‌نظرم فضای مجازی رقیب و رفیق کتاب است و دو ساختار دور و نزدیک و ممنوعیت را از بین می‌برد.

او تربیت مجازی را نتیجه غیرحضوری شدن آموزش در دوران کرونا دانست و تاکید کرد: بچه‌ها در دوران کرونا با فضای مجازی تربیت شدند. برخی از بازی‌های این فضا ذهن بچه‌ها را به‌روز می‌کند و خودم هم سعی می‌کنم نسبت به این بازی‌ها آگاه باشم.

این نویسنده و پژوهشگر، خاطرات کودکی خود از کیهان بچه‌ها و سروش نوجوان را مرور کرد و گفت: من شخصا عاشق این نشریات بودم، اما بچه‌‌های امروز حوصله نشریه ندارند و این یک معضل است و معتقدم بچه‌ها باید با طعم رسانه‌های مکتوب آشنا شوند و آن را بچشند.

ظرفیت شبکه شاد برای تبلیغ کتاب

عزیزی ‌نسیم فضای مجازی را یک فرصت توصیف کرد و با تاکید براینکه آموزش و پرورش باید نسبت به فضای مجازی به‌روزتر شود، گفت: در جریان کلاس‌هایی که در آموزش و پرورش داریم هیچ استفاده‌ای از نور، صدا و تصویر نشده، درحالی که مفاهیم با کمک این عناصر در ذهن ماندگار می‌شوند.
او شبکه شاد را یک ظرفیت برای تبلیغ کتاب دانست و گفت: البته ‌اکنون وضعیت مدیریت شبکه شاد مناسب نیست و معتقدم آموزش و پرورش باید جراحی شود تا کتابخوانی درست شود.

تفاوت جنس کتاب و فضای مجازی

سپس حمید هنرجو، شاعر و نویسنده حوزه نوجوان با تاکید بر اینکه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در یک نگاه کلی بر همه عرصه‌ها و گروه‌های سنی تاثیر داشته‌، گفت: پژوهشگران برخی از این تاثیرات را مثبت و برخی را منفی می‌دانند. البته کتاب و فضای مجازی جنس‌شان با هم فرق دارند؛ رنگ و جذابیت‌های بصری فضای مجازی بیشتر از کتاب‌ است و این جذابیت‌ها درحال افزایش است، درحالی که در کتاب کودک محدودیت داریم.

او به تشریح ویژگی‌های فضای مجازی در برجسته‌سازی پیام پرداخت و افزود: در یک کتاب، پیام برای برجسته‌سازی نیاز به زمان دارد اما در فضای مجازی اداره‌کننده‌ها آنلاین هستند و قدرت خلاقیت بالاست و در لحظه به مخاطب پیام‌های مختلف می‌دهند که بر روحیه آنها تاثیر دارد.

این شاعر و نویسنده با بیان اینکه فضای مجازی فقط رقیب کتاب نیست، بلکه بر سینما، موسیقی و همه عرصه‌ها تاثیرات مخرب و مثبت داشته است، ادامه داد: برای ترویج کتاب اگر بتوانیم بر موج فضای مجازی سوار شویم و بازی خودمان را جلو ببریم موفق خواهیم شد، چون این فضا در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی موثر است.

هنرجو کتاب را صدای کم‌رنگ جامعه دانست و گفت: برای ارزیابی میزان علاقه مردم به کتاب باید حجم استقبال از نمایشگاه کتاب تهران را با وضعیت کتابخوانی در طول سال بسنجیم تا متوجه شویم مردم چقدر مایل به کتاب هستند.

استفاده از فضای مجازی برای معرفی فرهنگ

این نویسنده در واکنش به این موضوع که آیا فضای مجازی رقیب کتاب است، با تاکید بر اینکه فضای مجازی ترس ندارد و باید با دل و جان در آن حضور داشت، گفت: باید از این قدرت برای معرفی فرهنگ‌ کشورمان استفاده کنیم، چون ما با یک واقعیت جهانی روبه‌رو هستیم که می‌توان برای معرفی نگاه دینی و ملی از آن استفاده کرد.

او جای فکر و اندیشه خوب را در فضای مجازی خالی دانست و تاکید کرد: تاریخ ادب و هنر ایران بزرگانی همچون سعدی و حافظ و مولانا دارد که در فضای مجازی کم‌رنگ هستند.

*خانه کتاب و ادبیات