به گزارش ایکنا، آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری؛ رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه، 12 اردیبهشت ماه در مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی «اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» که در دانشگاه معارف اسلامی در دو نوبت صبح و عصر در حال برگزاری است، به طرح این پرسش پرداخت که چگونه است قرآن با اینکه هر روز قرائت و تدریس و ترویج می‌شود ولی باز بر طراوت آن افزوده می‌شود، گفت: راوی این پرسش را از یکی از ائمه(ع) پرسیده و ایشان فرمودند چون خداوند متعال قرآن را برای صدر اسلام و زمان خاصی نفرستاده است و پیام الهی باید تا قیامت در جامعه بشری طنین‌انداز باشد؛ اِنَّ اللهَ تَعالَى لَمْ یَجْعَلِ الْقُرآنَ لِزّمان دُوْنَ زمان وَلا لِناس دُوْنَ ناس فَهُوَ فِى کُلِّ زَمان جَدیدٌ وَعِنْدَ کُلِّ قَوْم غَضٌّ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ؛ این قرآن از ابتدا هدی للناس بوده است و خواهد بود در نتیجه در تمامی زمان‌ها از عصر پیامبر(ص) گرفته تا زمان‌های دیگر تازگی و طراوت دارد. 

 

آیت‌الله حسینی بوشهری با بیان اینکه امروز عملا بسیاری از مراکز علمی در داخل و خارج در برپایی این کنگره همکاری دارند و این کنگره بهانه‌ای برای پرداختن به خود قرآن کریم شده است، اضافه کرد: جامعه ما جامعه قرآنی است و این کنگره هم در راستای این موضوع برگزار می‌شود و اینکه پیامبر(ص) از ما به عنوان امتی که قرآن را در مهجوریت قرار داده‌اند گلایه نکنند. آیت‌الله العظمی خامنه‌ای بر این باور بوده‌اند که از راه قرآن می‌توان در دل‌ها نفوذ کرد لذا هم قبل و هم بعد از انقلاب مباحث قرآنی و تفسیری را ادامه دادند گرچه من افسوس می‌خورم که تفسیر برخی از سوره‌ها ناتمام مانده است؛ اگر ایشان مجالی داشتند یا هیئتی تحت نظارت ایشان تشکیل می‌شد تا کار  دنبال شود خیلی ارزشمند بود و  ذخیره گرانقدری برای آینده داشتیم.

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه تفسیر ایشان در قبل از انقلاب با بعد از انقلاب متفاوت است یعنی قبل از انقلاب سوره‌هایی را تفسیر کردند که به مبارزه با رژیم کمک کند و جنبه مبارزاتی و انقلابی داشته باشد، اظهار کرد: بعد از انقلاب هم متناسب با نیاز روز به تفسیر سوره‌ها پرداختند؛ ایشان با کوله‌باری از دانش در سن حدود 35 تا 40 سالگی به مباحث تفسیری آن هم با تسلط خاصی پرداختند و با مراجعه به منابع مختلف از شیعه و اهل سنت و از رهگذر اجتهاد و تفکر و عقل و خرد، هر کجا تفسیر قرآن به قرآن لازم بوده است این کار را کرده‌اند و اگر در جایی نیاز به روایت بوده است از آن استفاده کرده‌اند.

 

حسینی بوشهری با بیان اینکه منظر و نگاه ایشان در تفسیر از یک‌طرف اجتهادی است و از طرف دیگر متناسب با موضوعات زمانه است، تصریح کرد: اینکه امام هادی(ع) فرمودند: لم یجعله زمان دون زمان؛ یعنی قبل از انقلاب یک نوع اقتضاء دارد و بعد از آن هم اقتضاء دیگر و می‌توان سخن از عدالت اجتماعی، جهاد و ... براساس آیات قرآن به میان آورد. نگاهی که مقام معظم رهبری حداقل در سوره مبارکه توبه دارند، الهام‌گرفته از کریمه «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا» است یعنی وقتی بحث تلاوت و تجوید و ترجمه و حفظ مطرح می‌شود یکی از نکات قبل از آن، تدبر در قرآن است یعنی درک کنیم قرآن چگونه با ما سخن گفته است. خداوند در قرآن فرموده است: وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ؛ شان پیامبر(ص)، شان تبیین است لذا هم باید به محکمات توجه کرد و هم متشابهات را به محکمات ارجاع دهیم. 

 

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: ایشان با تکیه بر این آیه شریفه آستین بالا زدند و البته با عقبه علمی قابل قبول که به تعبیر امروزی‌ها، خواص بپسندند و عوام بفهمند؛ تفسیری رسا و روان ارائه کردند و مخاطبان عام آن را می‌فهمند زیرا مخاطبان امروز و دیروز ایشان از طبقات مختلف علمی و اقشار مختلف مردم بوده‌اند و این جای تحسین دارد.

 

وی افزود: ایشان تفسیر قرآن به قرآن هم داشته‌اند؛ ابن عباس از پیامبر(ص) نقل کرده است که «القرآن یفسر بعضه بعضا» یعنی برخی آیات برخی آیات دیگر را تفسیر می‌کند و مفسر باید اشرافی بر سایر آیات داشته باشد تا به بیراهه نرود؛ مثلا در سوره توبه بیان شده است: أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ أَتَخْشَوْنَهُمْ ۚ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ؛ سه جرم سنگین برای کفار بیان کرده است؛ اول اینکه پیمان‌شکنی و نقض عهد کردند، جرم دوم اخراج پیامبر(ص) از صحنه بود و جرم سوم هم اینکه آنان شروع‌کننده بودند. آیه با مفهوم استفهامی آغاز شده است که به نظر بنده اهمیت آن بیشتر از جایی است که مستقیما فرمان جهاد با کفار را داده است؛ فرموده آیا وقت آن نرسیده است که با کفار پیکار کنید؛ رهبر معظم انقلاب این آیه سوره توبه را با دو آیه سوره ممتحنه جمع عالمانه‌ای کرده‌اند.

 

وی افزود: در سوره توبه فرمان به قتل است ولی در آیات 8 و 9 سوره مبارکه ممتحنه فرموده است: لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ؛ إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَىٰ إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ ایشان فرموده است، اگر دشمنان کاری به دین ما نداشتند و طمع‌ورزی به کشور و خاک ما نداشتند براساس آیات قرآن ما با آنان دشمنی نداریم. نتیجه آن که آیه ملاک به دست ما داده است. 

 

امام جمعه قم ادامه داد: قبل از انقلاب می‌گفتند محمدرضا پهلوی، شاه شیعه است بنابراین باید به او حرمت گذاشت و با او مقابله نکرد ولی ایشان دقیقا در تفسیرشان فرموده‌اند اگر امپراتوری روم مسیحی در یک‌طرف و عبدالملک مروان در طرف دیگر ماجرا باشد باید ببینیم چه کسی به دین ما ضربه زده و جان و مال و ناموس مسلمین را تهدید می‌کند بنابراین مقابله ما با عبدالملک مروان است. اگر کسی آرام است و نقشه برای دین ما ندارد ما جنگی با او نداریم. این تعبیر ایشان در زمان شاه اشاره به محمدرضا پهلوی بوده است.

 

حسینی بوشهری با بیان اینکه گرایش ایشان در تفسیر، اجتماعی است، اضافه کرد: نمی‌شود ما خود را به احکام فردی اسلام محصور کنیم بلکه باید رویکرد هدایتی، تربیتی و اجتماعی داشته باشیم لذا ایشان سراغ چنین آیاتی رفته است و این شاهکار ایشان است زیرا قبل و بعد از انقلاب این نگاه را داشته‌اند. اگر سخن از درد اجتماعی است درمان را هم از قرآن بیان کرده‌اند. قرآن هم موعظه و شفای صدور و هم رحمت برای مؤمنان است و زنگارها را از دل بیرون می‌برد و دل‌ها را نرم می‌کند و زمینه هدایت انسان فراهم خواهد شد و انسان هدایت‌یافته هم مشمول رحمت الهی می‌شود.

 

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه ایشان سعی کرده است تا تفسیر هم موعظه باشد و هم زنگارزدایی کند تا نتیجه آن هدایت جامعه باشد، تصریح کرد: نگاه قرآنی ایشان البته منحصر به چند جلد تفسیر نیست بلکه مباحث قرآنی با جان و روح ایشان عجین است و هر وقت سخنی می‌گویند، سخن قرآنی است و البته نکته‌سنجی‌های دقیق ایشان در سخنان ماه مبارک رمضان، در جای خود محفوظ است.

 

وی افزود: ایشان در مورد اسرائیلیات و روایات مجعول خیلی حساسیت دارند زیرا یکی از کارهای جریان نفوذ وارد کردن روایات جعلی بین روایات صحیح است و ایشان با تتبع دقیق این موارد را شناسایی کرده‌اند همچنین نکته دیگر در مباحث تفسیری رهبری، توجه به سنن اجتماعی است و آن را بر مسائل امروز جامعه منطبق کرده‌اند. همچنین از دیگر موضوعات مهم در فرمایشات ایشان آن است که شبهه‌زدایی کرده‌اند لذا بارها بر رفع شبهه جوانان تاکید فراوانی کرده‌اند.

 

وی افزود: آیاتی در قرآن داریم که ممکن است برای مخاطب جوان شبهه درست کند از جمله این آیه: فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ؛ ایشان پاسخ داده‌اند که دستور قرآن در این آیه بدون مقدمات نیست و شبهه برای کسانی ایجاد می‌شود که به این مقدمات توجه ندارند زیرا اسلام برای کشتن کسی نیامده است بلکه آمده است تا به انسان‌ها حیات و زندگی طیبه بدهد؛ اذا دعاکم لما یحییکم؛ ولی زندگی حق همه است نه اینکه برخی حق حیات داشته باشند و برخی را از حیات محروم کنند یعنی بکشند و بزنند و ببرند و جامعه اسلامی در برابر آنان سکوت کنند.  

 

وی ادامه داد: کودک و زن فلسطینی هم حق حیات دارند و اینکه رژیم اسرائیل آنان را بکشد و نابود کند و بعد بگوییم نباید از حقشان دفاع کنند خلاف دستورات قرآن کریم است؛ ما حق نداریم دست ایران و حزب الله و مردم یمن را برای مبارزه با اسرائیل ببندیم. ایشان در تفسر خود بر این باور است که اسلام باید بتواند پیام خود را منتقل کند و افراد در برابر آن مزاحمت درست نکنند. عاطفه و محبت تا جایی است که آنان با منطق با ما برخورد کنند؛ زنادقه و پیروان فرق دیگر در مسجد با ائمه مناظره می‌کردند و تا جایی که استدلال مطرح بود ائمه هم با محبت با آنان رفتار می‌کردند.