به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست خبری مرکز طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت‌ماه با حضور صابر جعفری‌کافی‌آباد، رئیس مرکز و سجاد یاهک، معاون مرکز در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.  

رئیس مرکز طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست با اشاره به تحولات ساختار طرح‌های ملی گفت: تحول عمیقی در رابطه با ساختار طرح‌های ملی ایجاد شده است که می‌توان آن را انقلابی در پیمایش‌های ملی دانست، در این حوزه حدود یک دهه با رکود مواجه بودیم که این تحول با شجاعت وزارت ارشاد و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ایجاد شد و برای حرکت در مسیر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری، نیازمند ارزیابی‌های علمی هستیم.  

وی افزود: سال‌ها بود که مرکز در بهترین حالت یک دبیرخانه بود که با توجه به تعطیلی در دولت‌های گذشته، ساختار انجام طرح‌های ملی دچار فروپاشی شده بود و بعد از کرونا با احراز مسئولیت پژوهشگاه، ارزیابی کارشناسی طرح‌ها انجام شد و شورای علمی به این نتیحه رسید که پیشرفت مطلوبی ندارد و تصمیم بر آن شد، با مجریان جدیدی قرارداد‌ها منعقد شود. دفتر طرح‌های ملی نیز به جای اینکه در حاشیه اجرای طرح‌های ملی باشد، در متن قرار گرفت و اکنون فرایند طرح‌های ملی در پژوهشگاه فرهنگ و هنر انجام می‌شود و زمان و هزینه اجرا به نصف کاهش یافته است، اما امروز از حیث این تغییر تحت فشار هستیم.

جعفری ادامه داد: با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، برای اولین بار، داده‌ها به شیوه نظام‌مند، چه تلفنی یا پرسشنامه‌های میدانی رصد می‌شوند و در صورت خطا پرسشنامه حذف و به پرسشگر تذکر داده می‌شود و پرسشنامه دیگری جایگزین می‌شود، همچنین گروه شنود، راه‌اندازی شده است تا کیفیت جمع‌آوری داده‌ها ارزیابی شود.  

وی در ادامه تصریح کرد: نرخ عدم پاسخ در سال‌های گذشته حدود ۲۹ درصد بود که امروز این رقم گاهی به ۵۹ درصد هم می‌رسد و آنچه مربوط به نتایج پژوهش‌ها می‌شود، این است که گاهی این عدم پاسخگویی، به صورت ساده انگارانه به مخالفت نسبت داده می‌شود، در حالی که این طور نیست و باید تحلیل و بررسی قرار گیرد.

رئیس مرکز طرح‌های ملی در ادامه به طرح‌های در حال اجرا اشاره کرد و گفت: شش پیمایش ملی معوق و بر زمین‌مانده را در ابتدای مدیریت انجام دادیم و وزارت ارشاد حمایت‌هایی کرد تا به درستی اجرا شود و مهمترین آنها موج چهارم ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان بود، که برای اولین بار در تاریخ سه دهه‌ای مرکز، این طرح را طی سه ماه اجرا و از این اثر رونمایی کردیم. در برنامه مرکز است که داده‌های استانی این پیمایش را تا پایان اردیبهشت منتشر کنیم و امیدوارم بر بصیرت همگان بینجامد.

وی افزود: پیمایش نگرش‌های ایرانیان نسبت به مهاجران افغانستان، یکی از طرح‌های دیگری بود که با توجه به حساسیت این مسئله، اجرا شد، همچنین طرح ملی سبک زندگی ایرانیان را با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد اجرا کردیم. علاوه بر این، پیمایش تلفنی از حدود ۹۰ شهرستان و ۹۰ روستا با عنوان وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود و موج اول آن در حال اجرا است و تا پایان هفته آتی به پایان می‌رسد و پیمایش هویت ملی آغاز می‌شود. سپس هویت ملی ایرانیان با اجرای دکتر انتظاری را با مدیریت طرح‌های ملی در دستور کار داریم. پیمایش دیگر طراحی نقشه خلقیات ایرانیان است که با اجرای دکتر صبوریان و پیمایش آرزو‌های جوانان با اجرای دکتر حدادی انجام می‌شود.

جعفری ادامه داد: حدود ۷۰ نظرسنجی اعم از پژوهش‌های کرونا، ارز ترجیحی، خدمات فرهنگی شهرداری، منزلت هیئت بین ایرانیان، سواد ادبی و امید اجتماعی ایرانیان انجام شده است و سنجش وضعیت فرهنگ عمومی ایرانیان، سواد تاریخی ایرانیان، سواد فرهنگی و ... نیز امسال انجام خواهد شد.

وی تصریح کرد: امیدوارم این پیمایش‌ها، انقلابی در ساحت تولید داده‌های فرهنگی را رقم بزند و بعد از یک دهه دست سیاستگداران را پر کند.  

جعفری گفت: دو پیمایش ملی و مهم خانواده و هویت و سبک زندگی نوجوانان در دستور کار است و تأخیر در اجرای آنها به دلیل کمبود منابع مالی است. یکی از دستورکار‌های جدی مرکز ضرورت حرکت به سمت شیوه‌های پیشرفته جمع‌آوری داده یا داده‌کاوی است و طرح‌هایی را در حال همکاری هستیم که به این شیوه داده کاوی می‌شود و امیدوارم حمایت‌های لازم انجام شود تا همانند پیمایش‌های ملی بتوانیم به صورت جدی ورود کنیم.

در ادامه سجاد یاهک، معاون مرکز طرح‌های ملی وزارت ارشاد گفت: برخی پیمایش‌ها سابقه چندین دهه دارد و باید تکرار شود و یکی از مأموریت‌های پژوهشگاه این است که به نیاز‌های پژوهشی پاسخ دهد و خوشبختانه در این زمینه ریل‌گذاری خوبی انجام شده است.

وی گفت: اجرا و گردآوری داده‌ها مهمترین بخش یک پژوهش است و اگر این مخدوش باشد، مسیر غلطی را پیش رو قرار می‌دهد، از این رو دفتر طرح‌های ملی تلاش کرده است تا نظارت قوی و گردآوری داده‌ها با راهبری خود مرکز انجام شود. در حال حاضر هم یکی از مسائل مهم ما خانواده است و شاهدیم که برخی از نهاد‌ها در این زمینه ورود نمی‌کنند.

جعفری در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره محرمانگی داده‌ها گفت: داده مهمترین سرمایه حکمرانی است و شاید نباید به راحتی در دسترس دشمنان ایران قرار گیرد، از این رو داده‌هایی داریم که محرمانه تلقی می‌شود و شاید کمتر از پنج درصد داده‌های ما مشمول این مسئله می‌شود.