بازتعریف خاورمیانه توسط ایران
صاحبخبر - مهمترین رسانه بینالمللی روسیه، عملیات 26 فروردین «وعده صادق» را که از آن تحت عنوان حمله تلافیجویانه شوکبرانگیز ایران به رژیم صهیونیستی یاد میکند، حاکی از تغییر بزرگی در منطقه برمیشمارد. شبکه آرتی که قبل از انجام این عملیات، آن را باعث خوشحالی جهان اسلام خوانده و یک روز بعد از هدف قرار گرفتن عمق فلسطین اشغالی توسط موشکها و پهپادهای ایرانی، بر موفقیت آن صحه گذاشته بود، حال به تصویر بزرگتری از منطقه متعاقب این رویداد تاریخی میپردازد. این رسانه دیروز در تحلیلی دقیق به قلم «فرهاد ابراهیمف» استاد دانشگاه دولتی ریاست جمهوری روسیه و کارشناس آذری مسائل خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران را در مجموع در رسیدن به هدفش برای تغییر قواعد بازی موفق خواند. ابراهیمف نوشت: «شب 13 تا 14 آوریل دور دیگری از شوکدرمانی برای جهان بود، زیرا ایران حمله مستقیم به اسرائیل را آغاز کرد. این در پی حمله غیرقابل توجیه نیروهای اسرائیلی به کنسولگری ایران در دمشق بود که منجر به کشته شدن 11 دیپلمات و ۲ ژنرال عالیرتبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد... این اقدام آشکارا ناقض کنوانسیونهای وین 1961 و 1963 است که از ماموریتهای دیپلماتیک حمایت میکند. به طور معمول، چنین تخلفی منجر به قطع روابط دیپلماتیک میشود اما از آنجا که ایران و اسرائیل چنین روابطی نداشتهاند و دههها در آستانه درگیری بودهاند، اقدام ناگهانی دولت عبری را میتوان اعلان جنگ تعبیر کرد». او به تشریح وضعیت سرزمینهای اشغالی درست در لحظات اولیه حمله تاریخی ایران به عنوان بزرگترین عملیات تهاجمی پهپادی دنیا میپردازد و مینویسد: «ساعت 2 بامداد، آژیرهای حمله هوایی در سراسر سرزمینهای اشغالی طنینانداز شد. ساکنان وحشتزده به خیابانها سرازیر شدند و برای یافتن سرپناه هجوم آوردند. زیرا انفجارهایی بیتالمقدس غربی، بندر حیفا، یک پایگاه نظامی در صحرای نقب و یک پایگاه نیروی هوایی در نزدیکی بئر شعبا را لرزانده بود. ارتش از ساکنان دیمونا، در نزدیکی تاسیسات هستهای، خواست در نزدیکی پناهگاههای ضدبمب بمانند و واکنشهای خبری مملو از پیامهای هشداردهنده فزاینده بود. این رگبار، سامانه دفاعی معروف گنبد آهنین را تحت تأثیر قرار داد، چون حجم پهپادها و موشکهای وارده بسیار زیاد بود. در پاسخ، نیروهای هوایی بریتانیا، آمریکا، اسرائیل و اردن برای رهگیری پرتابهها تلاش کردند. اسرائیل در یک اقدام متقابل ناامیدانه، تمام سیگنالهای جیپیاس را مسدود کرد تا سامانههای هدایت موشکی و پهپادی ایران را مختل کند. تهران بیدرنگ اعلام کرد اهدافش فقط پایگاههای نظامی، فرودگاهها و تأسیسات دولتی هستند». بر اساس این مقاله با وجود تماس فوری جو بایدن با بنیامین نتانیاهو برای اعلام مجدد تعهد آهنین آمریکا به امنیت رژیم صهیونیستی اما لوید آستین، رئیس پنتاگون صریحا گفت واشنگتن به دنبال درگیری با تهران نیست که با استقبال کابینه نتانیاهو مواجه نشد. واکنشهای اولیه مقامات رژیم ضدونقیض بود؛ ابتدا مدعی موفقیت سامانه دفاع موشکی مبنی بر رهگیری همه پرتابهها شدند و سپس قول پاسخگویی به اقدام ایران را دادند. با این حال ابراهیمف اشاره میکند کارشناسان نظامی چه در غرب و چه در جنوب جهانی با تکیه بر فیلمهای منتشر شده، در ادعای رهگیری 99 درصدی پرتابههای ایرانی توسط اسرائیلیها تردید کردند. منابع چند نشریه بانفوذ آمریکایی گزارش دادند واشنگتن تمام تلاش خود را میکند تا اسرائیل را از حمله مستقیم به ایران منصرف کند و «به این چرخه تشدید پایان دهد». ۲ روز پس از این حادثه اما نتانیاهو با لحن کمتر ستیزهجویانه بر طبل تقابل کوبید تا نشان دهد رژیم او دستنشانده آمریکا نیست، هرچند حالا سخنان او بیشتر به لفاظی شبیه بود. از نظر آرتی، نظر وزیر جنگ و خارجه پیشین اسرائیل یعنی آویگدور لیبرمن که حالا یک چهره اپوزیسیون کابینه نتانیاهو است در این زمینه اهمیت داشت. او تصریح کرد رژیم تنها به لطف کمکهای آمریکا، بویژه از طریق قابلیتهای اطلاعاتی و رهگیری اولیه، توانسته حمله ایران را دفع کند. بر این اساس لیبرمن معتقد است رژیم صهیونیستی باید به دنبال هماهنگی حداکثری با واشنگتن درباره حمله تلافیجویانه به ایران باشد تا دولت آمریکا را به اعتراف وادارد که اسرائیل چارهای جز انتقام از ایران ندارد. سیانان نیز گزارش داد رژیم حتی تصمیم دارد عملیات رفح در غزه را که از چند ماه پیش برنامهریزی کرده، به دلیل وخامت اوضاع با ایران به تعویق بیندازد. در مقابل سپاه پاسداران در بیانیهای «اخطار نهایی» در صورت واکنش معکوس رژیم صهیونیستی را صادر و اعلام کرد تهران با اقدامات قدرتمندتری پاسخ خواهد داد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز گفت: «جمهوری اسلامی خواهان تشدید تنش در خاورمیانه نیست، بلکه برای دفاع از امنیت و منافع ملی خود عمل میکند... ضمنا تهران انفعال شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره استفاده از زور اسرائیل علیه کنسولگری ایران در دمشق، همچنین رفتار غیرمسؤولانه آمریکا، انگلیس و فرانسه را مورد توجه قرار داده است». * خاورمیانه جدید برای ایران جدید بر اساس تحلیل رسانه روسی، ضدحمله ایران نه تنها اسرائیل، بلکه کل غرب را با چالش مواجه کرده است. ایران با این فرض عمل کرد که به خود اجازه نمیدهد دستکم گرفته شود و متحدان و هوادارانش در منطقه را ناامید نمیسازد. این تغییری تاکتیکی در منطقه از سوی مقامات ایران است که پیشتر «صبر راهبردی» پیشه میکردند تا از درگیری مستقیم با رژیم صهیونیستی اجتناب کنند اما وضعیت اکنون دستخوش تغییر اساسی شده است. به نوشته تحلیلگر آذری، اتخاذ رویکرد عملگرایانهتر توسط رهبری و سپاه پاسداران، برنامهریزیهای غرب را کلا به هم ریخته و این پرسش را پدید آورده است: «آیا همه اینها میتواند تلاشی برای نشان دادن این موضوع به اسرائیل و کل هیمنه غرب باشد که موازنه قدرت در خاورمیانه تغییر کرده است؟ به هر حال عنوان عملیات یعنی «وعده صادق»، عبارتی است که ایرانیان به زبان آوردهاند و باید کاملا دقیق بوده و از دریچه فلسفی بررسی شود. در واقع، همه چیز نشان میدهد تهران اکنون از رجز به عمل رو آورده است». او چنین جمعبندی میکند: حال دیگر نگرش جامعه جهانی به ایران تغییر کرده و این کشور به خود میبالد که برخلاف سایر کشورهای منطقه به تعهد خود پایبند میماند. ابراهیمف ترکیه و عربستان سعودی را بازیگرانی توصیف میکند که چندان از نقش جدید ایران در خاورمیانه راضی نیستند. همچنین بیانیه شورای همکاری خلیجفارس درباره حمله اخیر را که خواستار خویشتنداری طرفین شده، انتزاعی توصیف میکند. به زعم او شیخنشینهای بحرین، کویت، قطر، امارات، عمان و عربستان تمایلی به انتخاب روشن ندارند و احتمالا همچنان به عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی پس از حل مناقشه در غزه امیدوارند. ترکیه نیز موضع مشابهی دارد، هرچند آنکارا حمله اسرائیل به کنسولگری ایران را محکوم کرد و همانند کویت و قطر هشدار داد در صورت حمله آمریکا، حریم هوایی خود را به روی هواپیماهای نظامی خواهد بست؛ به این ترتیب تلاش دارد نقش صلحجو را به عهده بگیرد اما در عین حال اظهارات تند اردوغان، رئیسجمهور ترکیه درباره رژیم صهیونیستی هر چشمانداز میانجیگرانه آنکارا را از بین میبرد. نکتهای که از نگاه این رسانه مغفول نمانده، دست برتر ایران در منطقه از طریق سازماندهی گروههای مقاومت، همچنین موضع کاملا وفادارانهاش نسبت به فلسطینیها برخلاف کشورهای عربی است. پس جای تعجب نیست که هیچیک از رهبران عرب علاقهای به ایران قدرتمند ندارند، بویژه که همکاری ایران با روسیه و چین، آن را به بازیگری در سیاستهای کلان جهانی تبدیل ساخته و معادلات خاورمیانه را تغییر خواهد داد. * اسرائیل در نقطه ضعف بخش پایانی این مقاله به جمعبندی تبعات «پیام روشن» ایران برای غرب میپردازد. فرهاد ابراهیمف معتقد است ایران موضع خود را تثبیت کرده و به هدفش برای تغییر معادلات در منطقه دست یافته است، با این همه همچنان تاکید دارد علاقهای به جنگ ندارد. او مینویسد: «علاوه بر این، پیروزی اخلاقی نیز متعلق به ایران است. تهران در تمام مدت وضعیت را در حالت تعلیق نگه داشته بود و جهان شاهد حمله به پایگاههای نظامی در شمال اسرائیل و شاهد آسیب دیدن آنها بود. حمله ایران، اتفاق افتاده است. جمهوری اسلامی شروع به عمل مانند قدرت شاخص در منطقه کرده است. در این مورد، اسرائیل به سختی به جنگ مستقیم با جمهوری اسلامی نیاز دارد، بویژه با توجه به اینکه مساله حماس هنوز حل نشده است، غزه هنوز غیرنظامی نشده است، اسرای صهیونیست هنوز نجات داده نشدهاند و متحدان غربی چیزی جز بیانیهها و محکومیتهای زیبا ارائه نمیدهند». هرچند مواضع کسانی مثل یسرائیل کاتز، وزیر خارجه آنها ممکن است نشانه ادامه خصومت و امکان تشدید جنگ با ایران باشد اما لحن اخیر سیاستمدارانه نتانیاهو نشان میدهد او دریافته جنگ مستقیم به ضررشان است. از نگاه شبکه آرتی، این موضوع که ایران اهداف خود را در بلندیهای جولان که متعلق به سوریه است و پایگاههای هوایی اسرائیل را در صحرای نقب هوشمندانه انتخاب کرده و از وارد آوردن ضربهای بزرگتر به شهرهای اصلی فلسطین اشغالی خودداری کرده، آن هم در حالی که قدرت اختلال پدافند هوایی اسرائیل را هم دارد، نشان میدهد ایران قواعد بازی را میداند.∎
نظر شما