مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه انتخاب رشته درست و موفقیت تحصیلی، تا حد زیادی دانش‌آموز را از آسیب‌های اجتماعی در امان نگه می‌دارد، گفت: «بسیاری از آسیب‌ها زمانی آغاز می‌شود که دانش‌آموز در روند پیشرفت تحصیلی با مشکل مواجه می‌شود؛ بنابراین توجه به موضوع هدایت تحصیلی، یکی از راه‌های جلوگیری از ورود دانش‌آموز به آسیب است که باید مورد توجه قرار گیرد.»
امیر تجلی‌نیا، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش، با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی در گذر زمان روند افزایشی و متنوع‌تری یافته است، گفت: عوامل مختلفی در آسیب‌های اجتماعی نقش دارند، بعضی عوامل قدیمی و بعضی جدید هستند که تاثیرات دراز مدت، کوتاه‌مدت یا مثبت و منفی را روی سلامت افراد خواهند داشت.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه تحقیقات نشان داده هرچه سن افراد کمتر باشد، آسیب به سلامت روان آنها بیشتر است، اظهار کرد: آسیب به سلامت روان در دختران بیشتر از پسران است و اگر به سلامت روان دانش‌آموزان توجه نشود، آموزش‌های داده شده اثربخش نخواهد بود و سلامت جسمی، عاطفی، روانی و اجتماعی آنها تهدید می‌شود.
تجلی‌نیا با بیان اینکه آسیب‌های خانوادگی همچون طلاق و اعتیاد بر سلامت دانش‌آموز تاثیر مستقیم دارد، در خصوص آسیب‌های نوپدید همچون آسیب فضای مجازی و همچنین رفتارهای پرخطر ابراز نگرانی کرد.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه اگر دانش‌آموز درست انتخاب رشته کند، متناسب با تیپ شخصیتی، علاقه، با رغبت و متناسب با بافت جامعه، مهارت‌های تحصیلی کافی را در زمان مناسب دریافت می‌کند بنابراین تا حد زیادی از آسیب‌های اجتماعی در امان است گفت: بسیاری از آسیب‌ها زمانی آغاز می‌شود که دانش‌آموز در روند پیشرفت تحصیلی با مشکل مواجه شده، در نتیجه افت، شکست تحصیلی، ترک تحصیل و خارج شدن دانش آموز از محیط مدرسه را در پی دارد.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه اگر برای دانش‌آموز برنامه خاصی وجود نداشته باشد، دروازه‌ای برای آسیب‌های اجتماعی به وجود می‌آید، افزود: نگاه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوبه مجلس سال ۹۹، این است که تا زمانی که دانش‌آموز در مدرسه موفق و فعال استُ تا حد زیادی از آسیب‌ها مصون است.
تجلی نیا رفتارهای پرخطر را در دسته بندی جهانی به ۵ رفتار مصرف موادمخدر، خشونت، فرار از منزل یا مدرسه، آسیب به خود و انحرافات اخلاقی تقسیم کرد که ویژگی آنها مسری بودن است و از یک دانش آموز به دانش آموز دیگر سرایت می کند.
او با اشاره به اینکه در بحث آسیب‌های اجتماعی دو دسته از عوامل «خطر» و «محافظت کننده» نقش دارند افزود: پیشگیری یعنی عوامل محافظت کننده ارتقا و عوامل خطر کاهش یابند بنابراین هدایت تحصیلی و مهارت‌های مشاوره تحصیلی علاوه بر اینکه جایگاه بالایی برای آینده فرد و آینده جامعه دارد، به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار مانع از ورود دانش آموز به آسیب‌های اجتماعی است.
تاثیر سوابق تحصیلی دانش‌آموزان در کنکور و سخت‌تر شدن امکان تغییر رشته
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در بحث بعدی به موضوع هدایت تحصیلی پرداخت و گفت: در جریانتغییر نظام پذیرش دانشجو در دانشگاه، سوابق تحصیلی بخشی از نظام پذیرش در رشته‌های پر متقاضی شده که درصد آن از ۲۵ به ۶۰ درصد خواهد رسید؛ این باعث شده امتحانات پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم در رشته‌های نظری نهایی شود؛ مفهومش این است که تا سال گذشته دانش آموز با تغییر در انتخاب رشته هزینه‌ای برای خود، خانواده و جامعه متقبل می‌شد و عملا این کار امکان پذیر بود اما با اتفاقات رخ داده، امکان تغییر رشته سخت‌تر، کمتر و هزینه آن در همه ابعاد بیشتر شده بنابراین باید به بحث هدایت تحصیلی اهمیت بیشتری داد.
تجلی‌نیا از اولیای دانش آموزان و فرهنگیان خواست با توجه به اینکه امسال در پایه‌های دهم تا دوازدهم امتحانات نهایی هستند، چرخه هدایت تحصیلی را جدی بگیرند.
او با بیان اینکه در فاکتورهای انتخاب رشته، ابعاد درون و برون فردی مهم است، افزود: در بعد برون فردی یکی از فاکتورها درآمد و بازار کار است اما برای همه دانش آموزان به عنوان فاکتور اصلی انتخاب شده است.
شناخت دانش‌آموزان از خود با آزمون‌های روانشناختی
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی در بحث بعدی به آزمون رغبت و توانایی اشاره کرد و هدف از این آزمون را شناخت دانش آموز از علاقه، رغبت، توانایی، امکانات خود و محدودیت‌های خود دانست و عنوان کرد: امسال بیش از یک میلیون و ۲۲۰ هزار دانش آموز پایه نهم در کشور داریم؛ آزمون روانشناختی معجزه نمی‌کند اما اگر درست، به جا و با رعایت دستورالعمل به‌کارگیری شود کمک بزرگی به این تعداد دانش آموز برای شناخت خودشان می کند.
تجلی‌نیا با بیان اینکه در آزمون توانایی و رغبت تعداد سوالات کاهش یافته، صحت سنجی در آزمون قرار داده شده که اگر دانش آموز بی دقت به سوالات جواب دهد برگه را معتبر اعلام نمی کند ادامه داد: این آزمون هوشمند و شخصی سازی شده و سیستم خبره فردی برای هر دانش آموز چهار صفحه کارنامه شخصی صادر می‌کند و حتی رتبه درصدی دانش‌آموز نیز مشخص می شود که نسبت به سایرین در چه رتبه‌ای قرار دارد.
او با اشاره به اینکه دانش آموزان در مدارس مرفه با مشاوره‌های خوب ارزیابی و به آنها ارائه خدمات می‌شود، عنوان کرد: در مدارس محروم و دولتی گاهی دانش آموز از ساده‌ترین امکانات محروم است بنابراین با طراحی برنامه‌ها و فیلم‌هایی که با کمک مشاوران تهیه شده، تمام ذی‌نفعان با دیدن آنها می توانند از خود و تیپ‌های شخصیتی و شغل‌هایی که انتخاب می کنند شناخت پیدا کنند که دانش آموز با ورود به کارتابل شخصی در آدرس اینترنتی وزارت آموزش و پرورش می تواند از برنامه ها و فیلم ها استفاده کند.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی افزود: سال گذشته ۱۸۹ هزار دانش آموز با ورود به قسمت نظرسنجی فرآیند هدایت تحصیلی را ارزیابی کردند.
تجلی‌نیا با بیان اینکه مدارس خاص هم درگیر آسیب‌های اجتماعی هستند و تنها جنس و فراوانی آسیب در این مدارس فرق می کند، گفت: امسال در بخش مدارس غیردولتی در حوزه مربی پرورشی و مشاوره کار جدیدی انجام می شود به طوری که استفاده از نیروی مشاور و مربی در مدارس غیردولتی جزو آیتم های تعیین شهریه مدارس غیردولتی است.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان آیین نامه اجرایی مصوب تابستان ۱۴۰۰ هیئت وزیران و در ماده ۴۴ گفته شده وزارت آموزش و پرورش مکلف است از طریق سامانه نماد کلیه دانش آموزان را از دو جهت رفتاری و تحصیلی مورد رصد و پایش قرار دهد، ادامه داد: مدیر مدرسه طبق قانون، مکلف شده با شناسایی دانش‌آموزان در معرض خطر یا بزه‌دیده، ضمن ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی، انجام مداخلات ضروری و حمایت اجتماعی دانش‌آموز، حسب مورد به معاونت‌های حقوقی و قضایی، دانش‌آموز را به سازمان بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری معرفی کند.