تئاتر و نقش آن در بالا بردن توانایی فردی در کودکان
تئاتر هنری که به بازگو نمودن داستانها برای مخاطبان یا تماشاگران میپردازد و یکی از شاخههای هنرهای نمایشی به حساب میآید.
تئاتر یکی از شاخههای هنرهای نمایشی است که به بازگو نمودن داستانها برای مخاطبان و یا تماشگران خود میپردازد، تئاتر یک هنر دراماتیک است و از میلاد حضرت مسیح(علیه السلام) در شهر آتن و روم به وجود آمده است واز آن زمان تا اکنون به شکلهای مختلف ادامه یافته است.
تئاتر چیست؟
تئاتر یک مجکوعه هنری یا یک نظام سازمان یافته هنری است که پیش از هر چیزی به متن یا نمایشنامه و سپس به کارگردان نیاز دارد و شامل بازیگری، صحنه آرایی، مجسمه آرایی، موسیقی، سخنوری، نورپردازی، نقاشی، معماری است.
تاریخ روز جهانی تئاتر
در سال ۱۹۶۱ موسسه بینالمللی تئاتر (ITI) روز جهانی تئاتر را نامگذاری کرد، هر سال تئاترهای سراسر جهان جایگاه، اهمیت و نمایش تئاتر را تجلیل کرده و این مراسم بهعنوان زنگ خطری برای دولتها، سیاستمداران و موسسات عمل میکند تا ارزش تئاتر را برای جامعه و برای رشد اقتصادی خاطرنشان کنند. همچنین موسسه بینالمللی تئاتر، میزبان یک پیام سالانه است که توسط یک مجری مشهور تئاتر انتخاب میشود، تا نظرات خود را در مورد هنر تئاتر و آینده آن به اشتراک بگذارد. اولین پیام توسط ژان کوکتو (شاعر، نقاش، فیلمساز، نمایشنامهنویس و کارگردان فرانسوی) در سال ۱۹۶۲ گفته شد. این پیام به بیش از ۵۰ زبان ترجمه میشود، برای هزاران تماشاگر خوانده و در صدها روزنامه چاپ میشود. از آنجا که ITI بیش از ۹۰ مرکز در سراسر جهان دارد، کالجها، مدارس و متخصصان تئاتر را نیز تشویق میکند تا این روز را جشن بگیرند. تاریخ این مراسم نیز با افتتاحیه فصل تئاتر ملل در پاریس مطابقت دارد. اهداف این روز، طبق ITI، ترویج تئاتر در گوشه و کنار جهان، آگاهیبخشی به ارزش تئاتر در همه اشکال آن، کمک به ارتقاء جمعیت تئاتر محلی در مقیاس وسیعتر و تقسیم عشق به تئاتر با دیگران است.
تاریخچه تئاتر در جهان
تئاتر یکی از هنرهای هفت گانه است که پنج قرن قبل از میلاد حضرت مسیح(علیه السلام) در آتن و روم به وجود آمده و سپس در آثار قرون وسطی، رنسانس و بعد در عصر جدید اروپا ادامه یافته است. کسانی که درباره به وجود آمدن تئاتر جستجو کرده اند، میگویند سرچشمه آن از آیین هاست. آیین به مراسم مذهبی و اجتماعی میگویند، مثل مراسم عروسی یا مراسم سینه زنی در ماه محرم در ایران و مراسم رقصهای مخصوص در کشورهای دیگر انسان همیشه دوست داشته است به اتفاقاتی که خارج از اراده و میل اوست تسلط داشته باشد و این ویژگی اصلی تئاتر است.
تئاتر در مقایسه با هنرهای دیگر امکانات زیادی دارد برای اینکه از هنرهای دیگر مثل نقاشی، ادبیات، معماری، موسیقی و… در آن استفاده میشود. کلمه تئاتر (theater) در اصل از کلمه تآترون (theater on) است که قسمت اول آن تیه (thea) تماشاگران و یا محل تماشا است.
در زمانهای قدیم، تماشا گران در سرازیری تپهها مینشستند و مراسم مذهبی را که با آداب و تشریفات مخصوص در پایین همان تپه یا کناره معبد که محل عبادت بوده، تماشا میکردند.
تئاتر برای اولین بار در کجا اجرا شد
تئاتر به معنای تماشا کردن و دیدن، یک کلمه یونانی و یکی از هنرهای هفتگانه است. به طور کلی تئاتر در هر جامعه با آیینهای مرسوم آن مرز و بوم آمیخته بوده است. در یونان باستان به علت وسیع بودن فضای نمایش که عموماً در پای کوهها و تپهها برگزار میشد، صدا از اهمیت بالایی برخوردار بود. در آن دوران سه نوع صدا از بازیگران درخواست میشد.
۱- تحریری ۲- دکلمه ۳- آوازی
برای بازیگران یونانی حالت چهره اهمیت چندانی نداشت زیرا همیشه صورتکی بر چهره داشتند و از طرفی دیگر وسیع بودن مکان اجرای تئاتر از تأکید بر حالت چهره (میمیک) میکاست. در نمایشهای یونان باستان یک بازیگر معمولاً بیش از یک نقش را بازی میکرد و حتی نقش زنان را مردان اجرا میکردند.
تئاتر در ایران از چه زمانی رایج شد
تئاترهای اولیه در ایران پیوند عمیقی با واقعه کربلا و زندگی پیامبران دارد که عموماً تعزیه نامیده میشود اما تئاتر به شکل مدرن و امروزی برای اولین بار در زمان ناصرالدین شاه به ایران آمد و تا قبل از آن تئاتر غیر تعزیهای به یک سری نمایشهای سبک کوچه بازاری خلاصه میشد که روحوضی و تقلید کاری نمونههایی از آن بود.
تا قبل از سفرهای اروپایی ناصرالدین شاه افرادی در دربار تئاترهایی فی البداهه برای او اجرا میکردند ولی سفر شاه به اروپا و دیدن عظمت و شکوه سالنهای نمایشی آن جا دل او را برد. وی که شیفته ظاهر سازی بود در سال ۱۲۹۰ فرمان به تأسیس سالنی در تهران داد تا اجرای تئاتر در کشور ما رنگ و بوی تازهای به خود بگیرد.
او تئاتر اروپایی را اندکی دیده بود و چون به ایران بازگشت، مسبب تحولی در اجرای تعزیههای درباری شد. در این دوره بود که تکیه دولت ساخته شد و بدعت دیگر، وجود تعزیهگردان بود که معادل ناظم نمایش یا رژیسور است. مقارن این احوال بود که نخستین رشته از نمایش های غیر مذهبی به زبان فارسی نوشته و بازی شد.
چندین نمایش کوچک که موضوع آنها، اوضاع اجتماعی ایران بود از قلم "میرزا ملکم خان" تراوش کرد و نیز ترجمههای مشهور وزیر خان لنکران - حکایت دزد خرس افکن - که اصل ترکی آنها را فتحعلی آخوند زاده نوشته بود.
همزمان با دوران مشروطیت در ایران در سال ۱۳۲۴ جماعت هنرپیشگان و تئاترهای متعددی در این دوره پدید آمد که اولین آنها تئاتر فرهنگ در عمارت مسعودیه بود یعنی بنایی که به اسم مسعود میرزا ظل السلطان معروف بود و بعدها این مکان به وزارت فرهنگ تغیر کاربری داد.
بعضی از اعضای تئاتر فرهنگ در رشتههای دیگری شهرت پیدا کردند که از آن جمله بودند: محمد علی فروغی، عبداله مستوفی، علی اکبر داورفر، فهیم الملک و سید علی نصر یعنی کسی که او را پدر تئاتر ایران نامیدهاند.
تئاتر دومی، تئاتر ملی نام داشت که از قضا سید علی نصر نیز عضو آن بود. این تئاتر را سید عبدالکریم محقق الدوله در سال 1329 هجری قمری بنا کرد. مرکز فعالیت این گروه، در محل هتل فاروس در لالهزار بود و شاید بتوان گفت که لاله زار، مرکز فعالیتهای تئاتر تهران شد.
در سال 1334 هجری قمری، سید علی نصر ضمن بازگشت از سفر اروپا، کمدی ایران را تاسیس نمود که ده سال باقی بود و این موسسه، اولین موسسه منظم تهران به شمار میرفت و وزارت تئاتر ایران، این تئاتر را به رسمیت شناخت.
تاسیس انجمنها و شرکتها یکی دیگر از عوامل پیشبرد تئاتر بودهاند. انجمن اخوت که در سال 1317قمری تاسیس شد و از اولین گروه هایی بود که دست به فعالیتهایی نظیر کنسرت و نمایش زده است.
پس از انجمن اخوت تاسیس (شرکت فرهنگ)را میتوان نام برد. در سال 1329قمری نخستین مکان مستقل نمایش در ایران به نام «تئاتر ملی» دایر شد.
تا پیش از تاسیس «تئاتر ملی» انجمنها و مراکز مختلف تحت عناوین گوناگون از تئاتر برای پیشبرد هدفهای سیاسی و تبلیغاتی خود استفاده میکردند،اما «تئاتر ملی» که ریاست آن را عبدالکریم خان محقق الدوله به عهده داشت، امکانات و بودجه خود را از محل خیریه آموزش و پرورش تامین میکرد و مستقلاً در اختیار نمایش و اجرای تئاتر قرار داد.
فعالیتهای چند ساله «تئاتر ملی»موجب شد که تئاتر همچون هنری مستقل که حتی قادر است از نظر مالی خود را تامین کند از طرف مقامات رسمی و مردم شناخته شود و شوق و شوری در میان مردم نسبت به تئاتر بر انگیخته شود.
شرایط تئاتر ایران در سالها فاصله سالهای 1320 تا 1322 را شماری پژوهندگان به سبب گستردگی اجرای صحنه و رشد تئاتر (دوران صحنه) نامیدهاند.
این دوران به دلیل استقبال جامعه تماشاگران و مخاطبان از تئاتر صحنه به یاد ماندنی است. در آن سالها تولیدات سینمای ایران به لحاظ کیفی و کمی در حدی نبود که بتواند پاسخگوی مخاطبان باشد.تلویزیون هنوز به ایران نیامده بود.رادیو به میزانی که باید در دسترس مردم قرار نداشت.
تئاتر و نقش آن در بالا بردن توانایی فردی
اجرای تئاتر هنری است که در آن هنرمندان از بدن، صدا یا اشیاء بیجان برای برقراری بیان هنری استفاده میکنند. هنرهای نمایشی پایه به دلایل مختلف از جمله شکلگیری نوعی بیان جدید، انتقاد سازنده، حل مشکلات، نظم و استقامت قابل توجه هستند. بهطورمثال، نتایج چند مورد از تحقیقات نشان میدهد که کارهای هنری برای افزایش نمرات و ریاضیات کودکان مفید است.
بسیاری از افراد دریافتند که تئاتر به آنان کمک میکند تا اعتماد به نفس لازم را برای صحبت واضح، شفاف و متفکرانه کسب کنند. بازی در صحنه به شما میآموزد که چگونه راحت در مقابل تماشاگران زیادی صحبت کنید. بهعلاوه، کار شما در گروه تئاتر نیز باعث بهبود قدرت بیان میشود، مهارتهای ارتباط کلامی آنقدر اهمیت دارند که برخی کارگاههای ویژه به این منظور برگزار میشوند.
تئاتر مفید برای خلاقیت کودکان
تئاتر فقط یک سرگرمی نیست! تئاتر و هنرهای نمایشی را میتوان به عنوان شاهکلیدی به حساب آورد که کودکان را خلاقتر، اجتماعیتر و سالمتر پرورش میدهد. کودکان در تئاتر به تواناییهای گفتاری، حرکتی و عاطفی خود پی میبرند و قوهی تخیل آنها رشد پیدا میکند.
- افزایش خلاقیت در کودکان: تئاتر هنر تخیل است. برخلاف تلویزیون و فیلمهای سینمایی که بیشتر بر پایهی واقعگرایی ساخته میشوند، تئاتر به نوع دیگری از تصور و تخیل نیاز دارد. قدرت تفکر در جهتهای مختلف یا انعطاف فکری در کودکان را افزایش میدهد. به دلیل ابهامی که در داستانهای تئاتر وجود دارد، مخاطب باید هر لحظه به این فکر کند که تا انتهای داستان، چه اتفاقی رخ میدهد و همین ابهام در نتیجه، قدرت کنجکاوی، خلاقیت و تخیل کودکان را پرورش میدهد. تئاتر همچنین بهترین موقعیت برای امتحان کردن تواناییهای خود است.
- موثر برای تحصیل کودکان: جالب است اگر بدانید دانش آموزانی که در هر سنی تحت آموزش تئاتر قرار میگیرند، از نظر تحصیلی در آزمونهای مدرسه، نمرات بالاتر، درک بهتر، حضور موثرتر در کلاس و تمرکز و انگیزهی بیشتری برای یادگیری پیدا میکنند. کودکانی که تئاتر یاد میگیرند به تواناییهای خود بیشتر پی میبرند و به همین دلیل انگیزههای بالاتری برای یادگیری دروس دارند.
علاوه بر این، کودکانی که تئاتر یاد میگیرند، دایره لغات گستردهتری دارند. خواندن نمایشنامههای ادبی، حفظ و اجرا کردن آنها روی صحنهی تئاتر کودکان را به شکل مستقیم با متون ادبی دنیا آشنا میکند. این موضوع میتواند تاثیر مستقیمی روی روابط اجتماعی آنها در آینده داشته باشد.
- ایجاد عزت نفس: تئاتر در کودکان اعتماد به نفس به وجود میآورد و این موضوع میتواند به کشف تواناییهایی آنها کمک کند. کودکان با شناخت تواناییهای خود، عزت نفس پیدا کرده و تلاش بیشتری برای کسب مهارتهای جدید میکنند.
- مفید برای سلامت روان کودک: تحقیقات نشان داده افرادی که هفتهای حداقل ۲ ساعت را برای تماشا یا شرکت در اجرای یک تئاتر وقت سپری میکنند، از نظر سلامت روانی بهتر از سایرین هستند. کودکان در تئاتر یاد میگیرند چطور احساسات خود را بروز داده یا کنترل کنند، چطور نیازهای خود را به زبان شیوا بیان کنند و استدلالهای منطقی برای درک شدن بیاورند.
از سوی دیگر، علم نشان داده وقتی افراد زیادی در یک سالن تئاتر در کنار هم مینشینند تا نمایشی تماشا کنند، قلب آنها با هم میتپد و احساس مشترکی با هم دارند. این حس مشترک و حضور در چنین جمعهایی میتواند از احساسات مخربی مانند انزوا و تنهایی جلوگیری کند.
نام خبرنگار: خدابخش حکیمی
نظر شما