به گزارش خبرنگار ایرنا، مجموعه زندیه یادگار دوره سلطنت کریم‌ خان زند با قدمتی حدود ۲۵۰ ساله است که جهانگردان و گردشگران بسیاری را به خود فرامی‌خواند طوری که ارگ کریم‌خان سال گذشته در میان پنج مکان پربازدید فارس از سوی گردشگران خارجی قرار گرفته است.

ثبت جهانی این مجموعه چندسالی است که در دستور کار قرار گرفته و در سفر رئیس جمهور به فارس نیز مورد تاکید قرار گرفت؛ در این مسیر مرمت و احیای میدان نقاره‌خانه، توپخانه و عمارت دیوانخانه، بهسازی تابلوهای مغازه‌ها و بازاریان با استانداردهای صنایع دستی و مناسب‌سازی تمام آرایه‌های موجود در این محور برنامه ریزی شده است.

دیوانخانه کجاست؟

با اتمام فاز نخست مرمت دیوانخانه، درِ یکی از مهمترین عمارت‌های تاریخی مجموعه زندیه به روی گردشگران فارس گشوده شد.

علیرضا عسکری چاوردی، استاد دانشگاه شیراز و مدیر پایگاه جهانی تخت‌جمشید گفت: عمارت دیوانخانه بخش مهمی از مفهوم شهری شهر تاریخی شیراز در دوره زندیه است که در ضلع شمال شرقی میدانگاه توپخانه واقع شده و از این نظر حائز اهمیت است که با احیای و بازسازی میدان توپخانه، به کارکرد واقعی و منسجم مجموعه زندیه از نظر ساختار اداری و حکومتی می‌رسیم و این مفهوم گمشده دوباره احیا می‌شود.

به گفته او چنانکه که از تزئینات و نقشه این عمارت و کارکرد آن برمی‌آید، عمارتی دولتی بوده که بخشی از تشکیلات اداری و حکومتی زندیه در این بنا انجام می‌شده است.

عسکری چاوردی ادامه داد: مجموعه چهارگوشه میدانگاه بزرگ و باشکوه توپخانه زندیه به تقلید از معماری صفویه بنا شده و با احیای مجموعه‌های پیرامون این میدانگاه به کارکرد اداری، تشکیلاتی و تشریفاتی دیوانخانه پی می‌بریم.

این استاد دانشگاه بیان کرد: امروز پلان این میدانگاه تاریخی زندیه ناپیدا است و باید با احیا و بازسازی مجموعه‌های پیرامونی به آن دست‌یابیم.

عسکری چاوردی گفت:عمده‌ترین کارکرد عمارت دیوانخانه تشریفات ورود به میدانگاه و تشریفات وابسته با ساختار حکومتی زندیه در ارتباط با سایر تشکیلات اقتصادی و سیاسی بوده است.

آنطور که او گفت: اکنون ضلع غربی این عمارت کاملا گم شده و بخشهایی از آن در کاوش‌های باستان‌شناسی چند سال گذشته کاوش شده ولی با توجه به ساختمانی که در حیاط این عمارت ساخته شده (ساختمان مخابرات) و پلان‌هایی که از زیر قسمت‌های آسفالت و بانک ملی به دست آمده، نشان‌دهنده تخریب این عمارت تاریخی است و از آن ایوانی باشکوه به جای مانده است.

عسکری چاوردی این را هم اضافه کرد که برای درک واقعیتر از عمارت دیوانخانه، میتوانیم مجموعه زندیه را با میدان نقش جهان اصفهان مقایسه کنیم.

سنگ پیش پای احیای کامل دیوانخانه و مجموعه زندیه

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس درباره نقش‌آفرینی عمارت تشریفاتی مجموعه زندیه در ثبت جهانی یادگاران وکیل‌الرعایا گفت: عمارت دیوانخانه یکی از آثاری است که کمک می‌کند تا گام‌های اساسی برای ثبت جهانی محور زندیه برداریم.

محمد ثابت اقلیدی در حاشیه گشایش عمارت دیوانخانه به روی گردشگران، با بیان اینکه از امروز شاهد حضور بازدیدکنندگان در این عمارت تاریخی هستیم، افزود: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده با کمک مسئولان استانی بخش‌هایی از عمارت را که در تصرف سایرین است نیز احیا کنیم.

او عنوان کرد: یکی از موانع جدی بر سر راه در پروژه ثبت جهانی مجموعه زندیه ساختمان مخابراتی است که در حیاط دیوانخانه واقع شده است.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس، گفت‌وگوهایی هم با مقامات استانی شده تا با یک هم‌افزایی این مانع برطرف شود.

ثابت اقلیدی با بیان اینکه قطعا منافع مخابرات را نیز تامین می‌کنیم، اظهار امیدواری کرد که این اتفاق خوب امسال رقم بخورد.

شهرداری شیراز پای کار ثبت جهانی محور زندیه

بخش بزرگی از اقدامات مورد نیاز برای فراهم کردن زمینه ثبت جهانی محور زندیه در فهرست یونسکو را شهرداری شیراز به عهده دارد و شهردار نیز تحقق آن را مطالبه عمومی شیرازی‌‎ها دانست.

محمد حسن‌اسدی در این ارتباط به خبرنگاران گفت: مجموعه زندیه و از جمله عمارتی (دیوانخانه) که سال‌ها درِ آن به روی گردشگران بسته بود، یکی از داشته‌های گرانقدر شیراز است و امروز با همیاری دستگاه‌های مختلف از جمله شهرداری فاز یک زندیه عملیات اجرایی آن را شاهد هستیم.

شهردار شیراز گفت: به دنبال مطالبه مردم در ثبت جهانی مجموعه زندیه هستیم تا گردشگران و جهانگردان بیشتری از بخش‌های مختلف این مجموعه بازدید کنند.

او گفت که مجموعه بزرگ زندیه گنجی در شیراز است و باید همه مسئولان کشوری پای کار باشند تا این گوهر بی‌بدیل در کشور و جهان معرفی و نشان داده شود.

اسدی با بیان اینکه شهرداری اهتمام جدی برای فراهم کردن زمینه ثبت جهانی زندیه دارد، ادامه داد: باغ نظر یا موزه پارس یکی از بخش‌های مجموعه زندیه، در زمان حاضر محصور است و خیلی شکل خوبی ندارد؛ در توافق با میراث فرهنگی قرار شد این مکان برای بهبود شرایط در اختیار شهرداری قرار گیرد.

شهردار شیراز گفت: آنچه به نظر می‌رسد اینکه امروز اهتمام خوبی برای احیای میدان توپخانه و نقاره خانه که سال‌ها همه در انتظار آن بودیم، امسال و سال آینده محقق شود و به ثبت جهانی این مجموعه کمک کند.

ثبت جهانی مجموعه زندیه شاید تا ۲ سال آینده

مدیرکل ثبت آثار حفظ و احیای میراث معنوی طبیعی وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی کشور که امروز به آیین گشایش عمارت دیوانخانه شیراز آمده بود، درباره زمان‌بندی ثبت جهانی این مجموعه گفت: این امر در سفر رئیس جمهور به فارس، مجدد مورد تاکید و بلافاصله در دستور کار قرار گرفت و نشست مفصلی با شهرداری شیراز و دیگر دستگاه‌های دست‌اندرکار برگزار شد.

علیرضا ایزدی ادامه داد: در این نشست دستورکار مشخصی نیز برای ساماندهی و رفع موانع بصری ثبت جهانی مجموعه زندیه مصوب شد.

به گفته او به دنبال تعامل سازنده استانداری، شهرداری و میراث فرهنگی فارس، آنچه باید، اتفاق افتاده و بزودی مشاوری برای ساماندهی با هدف ثبت زندیه انتخاب می‌شود.

آنطور که ایزدی گفت: انتخاب این مشاور ثبت جهانی بر اساس دستور معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و تاکید دکتر ضرغامی وزیر میراث فرهنگی در دستورکار قرار گرفته و حدود هفت تا هشت ماه زمان خواهد برد.

مدیرکل ثبت آثار حفظ و احیای میراث معنوی طبیعی وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی کشور اعلام کرد: پیش‌بینی می‌شود تا ۲ سال آینده، مجموعه زندیه شیراز در اولویت ثبت قرار گیرد.

به عقیده او ثبت جهانی زندیه به ساماندهی بافت تاریخی شیراز هم کمک می‌کند و امیدوارم با اهتمام شهرداری معضلات این بافت ثبتی تاریخی که یکی از بافت‌های اصیل کشور است نیز کاهش یابد و شاهد رونق در آن باشیم.

عمارت تاریخی دیوانخانه در خیابان ۲۲ بهمن(شاپور)و پشت ارگ کریمخانی شیراز قرار دارد.