هیچ شکی در این نیست که بهانه‌جویی‌های این روز‌های پرسپولیس و استقلال جز با هدف شلوغ‌بازی، متشنج کردن جو و ماهیگیری از آب گل‌آلود نیست. با این وجود از کنار اشتباهات پرتعداد و همچنین خواسته یا ناخواسته داوران نیز نمی‌توان به سادگی گذشت. تنش‌های غیرقابل انکار داوری‌ها که بار‌ها و بار‌ها به جنجال در داخل و خارج زمین انجامیده و با این حساب درگیری میان باشگاه‌ها، مربیان و بازیکنان، خصوصاً در مصاف‌های حساس عجیب و دور از انتظار نیست.

استقلال این فصل دستش به جام نرسید و بعید نیست اگر مسئولان این باشگاه یا حتی کادرفنی در تلاش برای زمینه‌سازی باشند برای ناکامی احتمالی در فینال جام حذفی، خصوصاً که کمیته داوران نیز صراحتاً با درخواست آن‌ها برای استفاده از داور خارجی در دربی ۱۰۱ مخالفت کرد. با این وجود پرسپولیس با وجود قهرمانی می‌تواند نیم‌نگاهی به این مسئله داشته باشد، چراکه باخت در دربی برای این تیم می‌تواند به مراتب سنگین‌تر هم باشد، چراکه پرسپولیس این‌بار به عنوان قهرمان لیگ است که برابر استقلال به میدان می‌رود و قبول شکست احتمالی برابر آبی‌پوشان بی‌شک یک باخت ساده نخواهد بود، به همین دلیل هم نه عجیب است و نه دور از انتظار که دو تیم با دستاویز قرار دادن مشکلات و معضلات داوری در طول رقابت‌های این فصل، قصد آماده‌سازی شرایط برای باخت احتمالی خود در فینال جام حذفی را داشته باشند. با این وجود داوری‌های پرایراد و ضعف کمیته داوران در پرورش داوران قدرتمند نیز خوب بهانه‌ای دست سرخابی‌های پایتخت داده است.

داوران یکی از ارکان مهم فوتبال و همچنین یکی از مهم‌ترین منابع انسانی هر فدراسیون و حتی هیئت‌های استانی هستند که پرورش و رشد حرفه‌ای آن‌ها هزینه و حتی انرژی زیادی می‌طلبد. هزینه‌ای که البته در آینده‌ای نه‌چندان دور و بسته به نحوه آموزش آن‌ها قابل برگشت است، ولی نه تا زمانی که انتخاب داوران استانی براساس زد و بند‌های انتخاباتی است! کوچک‌ترین شکی نیست که الزامات داوری آمادگی جسمانی بالا و استاندارد، مهارت‌های فنی و دانش بالاست. الزاماتی که طی سال‌های اخیر به دست فراموشی سپرده شده، به‌طوری‌که فدراسیون هیچ برنامه آماده‌سازی مدون و سیستماتیکی برای داوران ندارد و هر داوری بعد از تعطیلات لیگ شخصاً به تمرین می‌پردازد و سال‌هاست که برگزاری یک کلاس آموزشی پیش‌فصل و نیم‌فصل نهایت کاری است که برای ارتقای سطح دانش داوران انجام می‌شود و بدتر اینکه تست‌های آماده‌سازی نیز همواره با حرف و حدیث‌های بسیاری همراه است. با این اوصاف عجیب نیست که در بازی‌ها شاهد کیفیت بالا در قضاوت داوران نباشیم، چراکه داوران نه براساس شایسته‌سالاری که براساس روابط و ضوابط قضاوت می‌گیرند و با این شرایط نباید و نمی‌توان انتظار کیفیت در سوت‌های زده شده را داشت.
نداشتن آموزش صحیح و تعداد بالای داوران در لیگ برتر که به واسطه زد و بند‌های فدراسیون با هیئت‌هاست که باعث شده داورانی که در سطح لیگ یک و دو هم نیستند در لیگ برتر قضاوت کنند. قضاوت‌هایی که اشتباهات فاحشی را به دنبال دارد و در مصاف‌هایی، چون فینال رقابت‌های حذفی کشور که اتفاقاً دربی پایتخت هم هست، گزک دست تیم‌ها می‌دهد برای اعتراض یا درخواست استفاده از داور خارجی.

اگرچه درخواست استفاده از داور خارجی صراحتاً رد شد، اما واقعیت این است که دست کمیته داوران برای انتخاب داور فینال جام حذفی که یکی از حساس‌ترین مصاف‌های سرخابی‌های پایتخت است به شدت خالی است، چراکه نه فقط طی سال‌های اخیر اقدامی برای استعدادیابی در حوزه داوری انجام نشده که داوران موجود نیز آنطور که باید و شاید آموزش داده نشدند که بتوان در مواقع حساسی، چون دربی ۱۰۱ بی‌هیچ دغدغه‌ای روی آن‌ها حساب کرد. هرچند همانطور که مرادی، کارشناس داوری نیز می‌گوید استفاده از داور خارجی تضمینی بر بدون اشتباه بودن فینال جام حذفی نیست، اما قضاوت‌های لیگ بهانه خوبی است که پرسپولیس و استقلال با پیش‌زمینه قبلی و بدبینی به داور میدان راهی زمین شوند و این شرایطی است که فدراسیون و کمیته داوران طی سال‌ها با عدم برنامه‌ریزی و کار اصولی به وجود آورده است.

گمانه‌زنی‌ها این روز‌ها برای داور دربی ۱۰۱ کم نیست. داوری که انتخاب آن برای کمیته داوران نیز ساده نخواهد بود، به همین دلیل هم بود که نگاه بسیاری به سمت فغانی چرخید، اما جامعه فوتبال و داوری ایران باید بپذیرد که دوران این داور در فوتبال ایران به پایان رسیده و کمیته داوران باید به دنبال گزینه‌های دیگر باشد. البته به نظر می‌رسد افشاریان و دوستانش روی چند گزینه از جمله موعود بنیادیفرد، پیام حیدری، بیژن حیدری، حسن اکرمی، سیدوحید کاظمی، امیر عرب‌براقی و همچنین مرتضی منصوریان نظر دارند و در حال بررسی و انتخاب بهترین گزینه هستند. داوری که بتواند به بهترین شکل ممکن و با کمترین حرف و حدیث از عهده قضاوت فینال حساس جام حذفی برآید.
اولویت انتخاب اگر فهرست داوران بین‌المللی باشد، سوت این دربی به موعود بنیادیفر می‌رسد، اما در انتخاب داور فینال حذفی بی‌شک کم‌حاشیه‌تر و کم‌اشتباه‌تر بودن باید اولویت باشد که در این صورت شانس بیژن حیدری بیش از سایرین است. داوری که تجربه قضاوت دربی را هم در کارنامه دارد.