به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس،افسردگی را می‌توان اختلالی به وسعت طول عمر انسان دانست. اگرچه بسیاری از ما بر این باور هستیم که سالمندی دیگر سن بازنشستگی و فراغت از تمام دغدغه‌های جوانی و میانسالی است اما در عمل اینطور نیست.

برای بسیاری از زنان و مردان، آغاز سالمندی می‌تواند با افسردگی همراه باشد. اختلالی که به بهانه از کار افتادگی، دور افتادن از دوستان و آشنایان، خانه نشینی و احساس مفید نبودن جای خود را در روح و روان فرد سالمند باز می‌کند.

بسیاری از سالمندان پس از بازنشستگی دچار نوعی دور افتادگی تحمیل شونده از جامعه‌ شغلی و روابط اجتماعی که سال‌ها نقش کلیدی در آن داشته‌اند، می‌گردند و این جدایی می‌تواند با احساس مفید نبودن همراه باشد که خود تیری خلاص برای حس ارزشمندی یک انسان است.

از سویی دیگر با افزایش سن، جسم انسان نیز شادابی و نیرومندی سابق را نداشته و بیماری‌های مختلف قدرت بیشتری برای خودنمایی پیدا می‌کنند. سالمندان دیگر نمی‌توانند به راحتی سابق فعالیت‌های فیزیکی انجام دهند و این احساس از کارافتادگی بدنی ضربه‌ای دیگر بر ارزشمندی دورن و عزت نفس آ‌ن‌ها است.

همچنین بسیاری از این افراد افسردگی سالمندان را تجربه می‌کنند زیرا با آغاز سن از کارافتادگی و خانه‌نشینی، در گذشته خود غرق می‌شوند. گذشته‌ای که اکنون نسبت به آن رضایت نداشته و خود را فردی خاطی یا قربانی می‌دانند. افسردگی سالمندان در کسانی بیشتر است که باور دارند عمر خود را به پوچی طی کرده‌اند و به هیچ یک از ارزوها و رویاهایی که در جوانی داشتند نرسیده‌اند.

سمیه معتضدیان، روانپزشک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اختلالات خلقی، اضطرابی و زوال عقل را از شایع‌ترین مشکلات دوران سالمندی عنوان کرد و گفت: سالمندی دوره جدا و منفک شده‌ای از سایر مراحل زندگی نیست بلکه مرحله مهمی از رشد است که به سایر مراحل زندگی انسان پیوند زده شده است.

وی  با بیان اینکه افسردگی یکی از مشکلات شایع دوران سالمندی است، بهترین و موثرترین روش‌پیشگیری از افسردگی سالمندان را حضور در اجتماع و روابط خانوادگی دانست و افزود: اعضای خانواده و مراقب سالمند باید برای ملاقات‌های سالمند با دوستان و اطرافیان خود برنامه‌ریزی منظمی داشته باشند تا از انزوای اجتماعی جلوگیری کنند.

معتضدیان ادامه داد: وقتی انسان پیر می‌شود در بسیاری از فرایندهای بیولوژیک بدن تغییراتی ایجاد می‌شود که می توان با راهکارهایی برای داشتن زندگی سالم‌تر از بروز برخی از این موارد پیشگیری کرد.

عضو هیأت‌ علمی دانشگاه با بیان این که غالبا دوره سالمندی با مسائل روانشناختی و اجتماعی همراه است ادامه داد: دوره سالمندی با افزوده شدن سن در تمام ارگان‌های بدن اتفاق می‌افتد یعنی همان‌طور که سیستم ادراری، قلب و عروق و سلول ها در حال پیر شدن هستند، روند سالمندی نیز اتفاق می‌افتد.

وی با بیان اینکه یکی از سیستم‌هایی که تحت تاثیر افزایش سن قرار می‌گیرد سیستم عصبی و مرکزی مغز است، خاطرنشان کرد: علاوه بر این موضوع ابعاد زیستی هم وجود دارد که افراد را مستعد ابتلا به اختلالات روانپزشکی در دوران سالمندی می‌کند.

معتضدیان گفت: تغییراتی که در مغز به واسطه سالمندی رخ می‌دهد می‌تواند فرد را مبتلا به اضطراب، افسردگی یا ترس از پیری کند.

متخصص روانپزشک دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به ابعاد روانشناختی و اجتماعی در بروز اختلالات سالمندی افزود: این اختلالات در دوران سالمندی شایع است، فرد تغییر نقش‌هایی را تجربه می‌کند و به واسطه این تغییرات دچار انزوا یا افسردگی می‌شود به طور مثال فردی که در تمام طول عمر خود به طور مداوم فعالیت شغلی مستمری داشته به یکباره بعد از بازنشستگی از بسیاری از فعالیت‌ها باز می‌ماند و یا با مستقل شدن فرزندان نقش‌ها و مسئولیت‌هایش کمتر می‌شود و یا حتی بعد از فقدان دوستان یا عزیزان دچار افسردگی و اضطراب می‌شود.

وی با بیان اینکه کم شدن توانایی فیزیکی و یا حتی تغییرات ظاهری که با پیر شدن ارگان‌های مختلف بدن به وجود می‌آید برای بسیاری از سالمندان اضظراب‌آور و یا علتی زمینه‌ای برای بروز افسردگی است هشدار داد: ممکن است به دلیل تغییرات مرتبط با سن نشانه‌های افسردگی پنهان بماند و یا منجر به کاهش کیفیت زندگی در این افراد شود ولی نکته اینجاست که علائم افسردگی در سالمندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به اشکال مختلف ظاهر می‌شود.

این عضو هیأت علمی دانشگاه اضافه کرد: احساس طولانی مدت غم و اندوه، ناامیدی و درماندگی یا اضطراب، بی‌قراری و تحریک‌پذیری، گریه بدون دلیل مشخص، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های گذشته، احساس خستگی بدون انجام فعالیت بدنی، اجتناب از حضور در جمع، کاهش فعالیت و یا صحبت کردن، مشکل در تمرکز و تصمیم گیری، کاهش و یا افزایش اشتها و تفکر مرگ و خودکشی از بارزترین نشانه‌های بروز افسردگی در سالمندان است.

وی تاکید کرد: اولین قدم برای کاهش اختلالات در سالمندان تلاش برای بهبود عملکرد و کیفیت زندگی سالمند است و در گام بعد موارد زمینه‌ساز بروز افسردگی و اضطراب باید مورد شناسایی قرار گیرد.

این روانپزشک دانشگاه ضروت تلاش برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان را مورد توجه قرار داد و توصیه کرد: باید اصولی را از همان ابتدای جوانی و میانسالی رعایت کنیم تا سالمندی بهتری را تجربه کنیم.

وی با بیان اینکه به‌طور کلی ریشه بسیاری از اختلالات روان به ژنتیک برمی گردد، توضیح داد: برای تغییر ژن‌ها نمی‌توان اقدام درمانی ویژه ای انجام داد، ولی با پیروی از سبک زندگی سالم به میزان قابل توجهی می‌توان نشانه‌های تظاهرات ژنتیکی اختلالاتی نظیر افسردگی و اضطراب را در پیری کنترل کرد.

 معتضدیان توصیه کرد: برنامه منظم برای فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم پرهیز از مصرف چربی‌های اشباع‌شده و کاهش استفاده از کربوهیدرات‌ها از جمله فاکتورهایی است که به سلامت ذهن و جسم سالمند کمک می‌کند.

وی ادامه داد: فعالیت‌های فیزیکی مستمر مثل فعالیت‌های فیزیکی متوسطی که به صورت عادت در آمده باشد حتی در مدت زمان کوتاه، در سلامت جسم و روان موثر است. بهتر است این فعالیت‌ها گروهی باشد، زیرا در بهبود روابط اجتماعی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه به راه‌های پیشگیری از ابتلا به افسردگی در دوران سالمندی اشاره کرد و ادامه داد: از بهترین و موثرترین روش‌های پیشگیری از افسردگی در سالمندان حضور در اجتماع و روابط خانوادگی است، اعضای خانواده و مراقب سالمند باید برای ملاقات‌های سالمند با دوستان و اطرافیان خود برنامه ریزی منظمی داشته باشند تا از انزوای اجتماعی جلوگیری کنند.

وی ادامه داد: باید روند زندگی سالمندان به شکلی باشد که فرد احساس مفید بودن داشته باشد و ضمن ارتباط با اعضای خانواده و دوستان، او  را متوجه این موضوع کنیم که سالمندی نیز یکی از مراحل چندگانه زندگی و مرحله رشد جدیدی است.

معتضدیان ادامه داد: نگاه به دوران سالمندی نباید نگاهی محدودکننده‌ای باشد و سالمندی را فقط  با بیماری یا اختلال جسمی همراه بداند، بلکه باید ویژگی‌های برجسته این دوران را شناسایی و آن را تقویت کنیم.

پایان پیام/