مهرداد رسولی
نزدیک به یک دهه از دوری یکی از خوشنامترین مربیان شیرازی از لیگ برتر گذشته و فوتبال شیراز در این بازه زمانی نسبتا طولانی دوران افول و نزول را طی کرده است. غلامحسین پیروانی، مربی شاعرمسلکی که خیلیها او را با تکبیتیهای گاه و بیگاه حین گفتوگو با خبرنگاران میشناسند، بیکاری و انزوا را به حضور در بطن فوتبال کممایه و پرهیاهوی ایران در یک دهه اخیر ترجیح داده و همچنان راه خودش را میرود. او نزدیک به 3 دهه میشود که مشغول پرورش فوتبالیستهای جوان و بااستعداد شیرازی است و بعد از خداحافظی با نیمکت پرماجرای تیمهای لیگ برتری در آکادمی فوتبالش روزگار آرامی را سپری میکند. غلامحسین پیروانی را باید تاریخ شفاهی فوتبال شیراز دانست. او جزو نسل بازیکنان شیرازی است که به تیم ملی راه یافت و بین اهالی فوتبال بهعنوان شناسنامه فوتبال این خطه شناخته میشود. صحبتهای مربی خوشنام شیرازی درباره تاریخ فوتبال این شهر و دلایل افول و سقوط تدریجی آن شنیدنی است.
فوتبال شیراز از روزگار قدیم حرفهای زیادی برای گفتن داشت و تیمهای این خطه معمولا در برابر تیمهای متمول تهرانی قدعلم میکردند. کدام تیم شیرازی برای نخستین بار در برابر تیمهای بزرگ شگفتیساز شد؟
فوتبال از حول و حوش سالهای 1310وارد شیراز شد و تیمهای برق، پاس و تاج شیراز جزو نخستین تیمهایی بودند که وارد چرخه باشگاهداری شدند. بعدها یعنی در دهه 50تیمهایی مثل کورش، الکترونیک، سیمان، کما و مرصاد آمدند و در کنار آنها تیمهای کوچکتری مثل بوستان سعدی تیم فوتبال داشتند. شیراز از همان سالها تیمهای سرسخت و بازیکنان قرص و محکمی داشت. حالا اگر بخواهیم درباره قدیمیترین تیم فوتبال شیراز صحبت کنیم باید بگویم که وقتی باشگاه برق در سال 1324فعالیتش را شروع کرد من هنوز به دنیا نیامده بودم.
ظاهرا در آن سالها، تیمهای شیرازی را افراد مشهور و سرشناس شهر اداره میکردند...
همینطور است. جز برق که توسط عدهای از کارکنان اداره برق شیراز تاسیس شد بقیه تیمها توسط افراد مورد اعتماد و کارآمد اداره میشدند. مثلا مدیریت پاس برعهده سرگرد قربانی بود، کورش دست عیسیخان فعلی بود. تاج شیراز را مرحوم احمد میرحسینی اداره میکرد. سیمان هم دست حسام طاعت بود.
مردم از فوتبال شیراز با احترام یاد میکنند و خیلیها معتقدند فوتبال مثل شعر در این شهر ریشه تاریخی دارد. خود اهالی شیراز فوتبال را در حد شعر و ادبیات قابل احترام میدانند؟
فوتبال در شیراز بیش از هر چیز جنبه معنوی داشت. یعنی بازیکن به باشگاه و مردم شهر وفادار بود و خیلی اوقات به مادیات پشت میکرد، اما الان اینطوری نیست. یک موقعی شیراز را شهر شعر و فوتبال میدانستند و مردم هم به ورزشگاه میرفتند تا تیم شهرشان را تشویق کنند اما این فرهنگ و سنت به مرور زمان از بین رفت. وقتی در سال 1353برق به لیگ فوتبال تختجمشید راه پیدا کرد با حمایت مردم شهر تیمهای بزرگ را میبرد و خیلی زود به تیمهای مطرح کشور بدل شد.
تیمهای شیرازی استاد شگفتیسازی در جام حذفی بودند. همین تیم برق بارها تیمهای تهرانی را در پایتخت برد و حتی تیم مرصاد هم یکبار استقلال را در جام حذفی شکست داد. چرا تیمهای شیرازی فقط در جام حذفی خبرساز میشدند؟
نمیدانم، شاید برای اینکه در جام حذفی تک مسابقهها تعیینکننده است و تیمهای شیرازی دنبال کوتاهترین مسیر برای قهرمانی بودند. من 4بار با فجرسپاسی به فینال جام حذفی راه پیدا کردم و یکبار با این تیم قهرمان شدم. بهعنوان سرمربی یکبار هم با برق قهرمان و دو بار نایب قهرمان جام حذفی شدم. یادش بخیر، من تا 40سالگی برای برق بازی کردم و بعد هم در مقام مربی روی نیمکت این تیم نشستم.وقتی بازیکن برق بودم در سال 1353به تیم ملی جوانان دعوت شدم و با تیم ملی 2بار قهرمان آسیا شدم.
برق که حالا هیچ نام و نشانی از آن باقی نمانده در فوتبال ایران تیم مهمی بود. اینکه میگویند برق شیراز همواره اسکلتبندی تیمهای ملی جوانان را تشکیل میداد درست است؟
دقیقا همینطور است. آن موقع که معنویت در فوتبال حرف اول و آخر را میزد تیم برق هر سال 5یا 6بازیکن به تیم ملی جوانان میداد اما حالا سازندگی معنا و مفهوم خودش را از دست داده و همه به قول معروف حاضریخور شدهاند. آن موقع تیمهای جوانان و امید شیراز هر سال قهرمان کشور میشدند. این حکایت فوتبال در همه شهرهای ایران است. الان دیگر هیچ نشانی از تیمهای برق شیراز، ابومسلم مشهد، راهآهن و بانک ملی، آرارات، عقاب و پاس تهران نیست. وقتی یک تیم 200میلیارد تومان هزینه میکند و یک تیم شهرستانی با 20میلیارد تومان باید فصل را تمام کند بهتر از این نمیشود. یکبار با تیم فجرسپاسی 5بر 2به پرسپولیس باختیم و من بعد از این بازی گفتم این جنگ ژ3بود و تفنگ بادی.
شاید فجرسپاسی تنها تیم شیرازی بود که بعد از برق با همین تفنگ بادی میتوانست در فوتبال ایران دوام بیاورد. این تیم چگونه در شیراز پا گرفت؟
بعد از برق شیراز، فجر شهیدسپاسی به کارخانه بازیکنسازی فوتبال ایران بدل شد. اگر بخواهم با آمار و ارقام صحبت کنم تیمهای شیرازی بیش از 100بازیکن به فوتبال ایران معرفی کردند. تیم فجر شهید سپاسی هم در سال 1367و با خرید امتیاز تیم بهزاد شیراز فعالیتش را با مدیریت سرهنگ جعفری شروع کرد. شهید مجید سپاسی نام یکی از همرزمان قدیمی سرهنگ جعفری در دوران جنگ بود و او به همینخاطر اسم تیم را به فجر شهیدسپاسی تغییر داد. این تیم با سرمربیگری ابراهیم قاسمپور از لیگ دو به لیگ دسته اول صعود کرد؛ آن موقع لیگ برتر نداشتیم، لیگ 2بود و لیگ یک.
فجر شهیدسپاسی فصل قبل به لیگ یک سقوط کرد اما برخلاف برق هنوز در فوتبال ایران نفس میکشد. شاید امید همه شیرازیها به این تیم باشد. اینطور نیست؟
بله، فجر شهیدسپاسی به هزار و یک دلیل باید زنده بماند و نفس بکشد. وقتی سرمربی این تیم بودم 4بار پرسپولیس را در تهران شکست دادیم و یکبار در تهران 4گل به این تیم زدیم. استقلال را هم در شیراز بردیم. آن موقع صداقت در رفتار و کردار بازیکنان و مربیان وجود داشت و مادیات مثل خوره به جان فوتبال شیراز نیفتاده بود. شیرازیها یک مثل دارند که میگوید: عزیزم لذت دنیا به مال است؟ نه، به فهم و حسن و کمال است. یعنی اگر پولدار باشی اما فهم و کمال نداشته باشی به جایی نمیرسی اما الان این ضربالمثل در فوتبال نقض شده. به قول شاعر «چار دینار جهان پوشش عیب کهن است/ من بیچاره ندارم همه عیبی به من است».
فکر میکنید جای شیرازیها در لیگ برتر خالی است یا کمتر کسی به این موضوع توجه میکند؟
کسی به این چیزها توجه نمیکند کاکو. به قول سعدی، «با سیه دل چه سود گفتن وعظ/ نرود میخ آهنی بر سنگ». ما هر چه درباره این موضوع صحبت کنیم فایده ندارد.
البته جای خالی مربیانی از جنس شما در فوتبال ایران بهشدت احساس میشود...
انشاءالله که جای خالی امثال من احساس نشود. حدود 27سال است که در شیراز آکادمی فوتبال دارم و به فوتبالیستهای جوان خدمت میکنم. محمد دانشگر که الان در استقلال بازی میکند بازیکن آکادمی ما بود و از نسلهای قبل هم بازیکنانی مثل افشین پیروانی را تربیت کردیم. الان هم بیشتر وقتم را در آکادمی سپری میکنم. البته مربیانی که مدرک A دارند را آنجا گذاشتهام و خودم فقط نظارت میکنم. همین که از مادیات دور شدهام خیلی راحتم.
در کنار فوتبال شغل دیگری ندارید؟
یک موقعی کارم دامداری و کشاورزی بود اما کارم را جمع کردم. قدیمها 2راس گوساله میخریدیم 4هزار تومان الان قیمتش به 10میلیون تومان رسیده است. شاید روزی برسد که با یک تیم شیرازی به لیگ برتر برگردم.
غلامحسین پیروانی، مربی شاعرپیشه ایرانی که از ریشههای فوتبال در شهر حافظ و سعدی میگوید
شیراز ما شعر داشت و فوتبال
نزدیک به یک دهه از دوری یکی از خوشنامترین مربیان شیرازی از لیگ برتر گذشته و فوتبال شیراز در این بازه زمانی نسبتا طولانی دوران افول و نزول را طی کرده است. روزنامه همشهری امروز،روزنامه همشهری صبح،صفحه روزنامه همشهری،دانلود روزنامه همشهری امروز،همشهری آنلاین
صاحبخبر -
نظر شما