محمد بهشتی‌وند *

ستون نقد روز در هنگامه اوج یورش به ساختار و بافت خودروسازی ایران از هر کوی و برزن در ماه‌های تازه‌سپری‌شده و دخالت‌های بیش از اندازه نهاد دولت و سایر نهادهای قدرت به ویژه گروهی از سیاستمداران در مجلس پیش‌بینی کرد یکی از دلایل اصلی این است که قیمت سهام این دو غول خودروساز را تا جایی که می‌شود به پایین کشیده و در پایین‌ترین رقم ممکن خصوصی‌سازی شروع شود. در آن نوشته تاکید شد دادن مجوز واردات خودروهای در کلاس خودروسازان ایرانی و کاهش نرخ تعرفه واردات به بهانه حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و نیز برداشتن سقف تیراژ خودروهای وارداتی این گمانه را تقویت می‌کند. واقعیت این است در همین روزها نیز آدرس‌هایی در همین مسیر به بیرون داده شد. از جمله اینکه مدیرعامل خودروسازی سایپا با شفافیت تمام تاکید کرد این بنگاه با تولید هر خودرو ۷۰ میلیون تومان زیان می‌کند‌. این خبر از سوی بالاترین مقام خودروساز بزرگ ایران آیا به معنای آدرس دادن حتی سهوی به بازار سهام نیست. در خبرهای بازار سرمایه نیز شنیده می‌شود که صف فروش سهام خودروسازها بیشتر از صف فروش سهام شرکت‌های دیگر است. در این وضعیت پرسش این است که خصوصی‌سازی و عرضه سهام خودروسازی سایپا در هنگامه پرشمارش دادن خبرهای ناامید‌کننده به نفع کدام خریداران است.
واقعیت این است که بخش خصوصی ایران این‌قدر سرمایه ندارد که بتواند بخش قابل اعتنایی از سهام این خودروساز را خریداری کند. از سوی دیگر حتی اگر توانایی مالی هم باشد هراس از آینده سهامداری این بنگاه سرمایه‌دار اصیل بخش خصوصی را از ورود به این بازار منع می‌کند. از سوی دیگر شرایط تحریم ایران هرگز به سویی نرفته و تا مدت‌ها نیز نخواهد رفت که سرمایه‌گذاران بین‌المللی و نیز بنگاه‌های بزرگ خودروسازی بخواهند به بازار ایران بیایند جز چینی‌ها که انگار برگ سبز از آمریکا دارند. می‌شود در چنین وضعیتی تنها آن گروه از بنگاه‌هایی که به نهادهای بزرگ‌تر سنجاق شده و بخش شبه‌دولتی یا بنگاه‌های خصولتی نامیده می‌شوند از یک طرف به اندازه کافی منابع مالی دارند و از سوی دیگر قدرت سیاسی در ایران نیز با آنها مشکلی ندارد.