همشهری محله _ فاطمه عسگری‌نیا: بسیاری‌شان فدای ساخت‌وساز آپارتمان‌های سربه فلک کشیده شدند. خیلی‌های دیگر هم که از جریان توسعه شهری در امان ماندند و رخت نویی در قالب زمین چمن محلی به تن کردند، این روزها به حسرت بچه‌های محله تبدیل شده‌اند. مخصوصاً از وقتی پیمانکاران بخش خصوصی کلیدارشان شدند و دور این زمین‌ها حصارکشیدند به بلندای برج و باروهای شهر. دیگر نه صدای قیل و قال بچه‌های محله از آنها شنیده می‌شود نه خیرشان به محله می‌رسد. وجود این زمین‌ها در محله‌های قدیمی شهر که در سایه ساخت‌وسازهای بی‌حد و اندازه جایی برای نفس کشیدن در محله باقی نمانده برای بچه‌های محله از واجبات است، اما خرما بر نخیل و دست بچه‌های محله از آن کوتاه.

برای بررسی وضعیت نمونه‌ای از این زمین‌های چمن سری به زمین چمن محلی محله جمهوری زدیم. این زمین که در انتهای بوستان اوستا قرار دارد، حدود یک سال می‌شود که قدم گذاشتن در آن به آرزویی برای بچه‌های محله تبدیل شده است. «حسین» و «رضا» را در حالی که از حفاظ‌های توری سعی می‌کنند خود را به داخل زمین برسانندمی‌بینیم. حسین می‌گوید: «هر روز بچه‌ها با همین‌ترفند از این زمین چمن استفاده می‌کنند. کوچه‌ها تنگ است و نمی‌توان در آن فوتبال بازی کرد. هزینه زمین‌های اجاره‌ای هم بالاست و هیچ‌کدام توان این کار را نداریم. به خاطر همین مجبوریم قاچاقی از این زمین استفاده کنیم.»
بچه‌های محله یکی یکی اضافه می‌شوند. همه خود را برای بالا کشیدن از حصار فلزی زمین چمن محله آماده کرده‌اند. حالا مدت‌هاست قبل از اینکه فوتبالیست محلی باشند، هرکدام برای خود دیوارنورد حرفه‌ای شده‌اند. یکی از قدیمی‌های محله در حالی که روی نیمکت بوستان به نظاره این صحنه نشسته می‌گوید: «قدیم‌ها کوچه‌پسکوچه‌های محله جای امنی برای بازی کردن بچه‌ها بود. حالا بچه‌ها نه آن امکان را دارند و نه می‌توانند در این زمین چمن بازی کنند. وقتی جوانان و نوجوانان ما نتوانند ورزش کنند، قطعاً دنبال تفریحات ناسالم دیگر خواهند رفت.»

• هدف واگذاری مدیریت فضاهای ورزشی بود

«مهدی فلاحی» شورایار محله جمهوری می‌گوید: «تا قبل از واگذاری زمین چمن به پیمانکار در این زمین به جز فوتبال، هر روز از ساعت ۶ تا ۷ صبح علاقه‌مندان به والیبال از این فضا بهره‌می‌بردند و از ساعت ۷ تا ۸ صبح ورزش همگانی بانوان با استقبال خوب بانوان محله برگزار می‌شد. علاوه بر این، علاقه‌مندان به بدمینتون هم هر روز از ساعت ۸:۳۰ تا ۹:۳۰ می‌توانستند از این فضا استفاده کنند. این در حالی است که با واگذاری زمین چمن فوق به پیمانکار، دیگر خبری از اجرای این برنامه‌های روزانه، جز ورزش صبحگاهی، در محله نیست.»
او دلیل مسئولان شهری منطقه برای انجام این کار را مدیریت فضاهای ورزشی عنوان می‌کند و می‌گوید: «مسئولان شهری می‌گویند فضاهای شهری موجود در منطقه باید مدیریت شود تا اهالی محله‌های دیگر هم امکان استفاده از این ظرفیت‌ها را داشته باشند. با فرض اینکه این استدلال مورد تأیید هم باشد، آیا نمی‌شد به جای واگذاری به پیمانکاری که هیچ شناختی از محله ندارد، کار مدیریت فضاهای ورزشی را به مردم هر محله واگذار کنند؟» 
دبیر شورایاری محله جمهوری با بیان اینکه مدیران محله و اعضای شورایاری‌ها به‌عنوان نمایندگان مردم در محله با توجه به شناختی که از محله‌های خود دارند، بهتر می‌توانند برای برنامه‌ریزی‌ها اقدام کنند، ادامه می‌دهد: «واگذاری ظرفیت‌های محلی به پیمانکاران خلاف شعار محله‌محوری مدیریت شهری است و حکایت از بی‌اعتمادی به اهالی هر محله دارد.»
البته این شرایط فقط در بوستان اوستا پیش نیامده و زمین چمن بوستان رازی هم در قراردادی به پیمانکار واگذار شده که در پی آن، سهم استفاده رایگان شهروندان محله هلال‌احمر نیز از این زمین کاهش یافته است. در نگاهی کلی، باید گفت که این نگاه درآمدمحور به زمین‌های ورزشی محله‌های تهران را می‌توان در سراسر مناطق پایتخت با ذکر نمونه مثال زد. منطقه ۱۸ و زمین چمن داخل بوستان گلستانه و نیز زمین بدر، زمین چمن بهمن در منطقه ۱۶، دو زمین آسفالته ورزشی خیابان چکاوک و بوستان انتهای کوچه شهید اینانلو، زمین چمن پارک فدک در منطقه ۸، زمین چمن بوستان شاهد در منطقه ۱۵ و نمونه‌های متعدد دیگر از جمله مصادیق سخن ماست.

• باز پس‌گیری زمین‌های چمن از پیمانکاران

«دانیال صفری» مسئول تربیت‌بدنی شهرداری منطقه ۱۱ نیز از روزی که سکان حوزه ورزش و تربیت‌بدنی منطقه را به دست گرفته تلاش می‌کند تا امکان بهره‌مندی مردم از زیرساخت‌های ورزشی موجود در منطقه بیشتر شود. او می‌گوید: «در دوره‌ای برای بهره‌مندی همه محله‌ها از امکانات ورزشی موجود در منطقه، زمین‌های چمن محلی به پیمانکار واگذار شد. بخش قابل توجهی از مردم از عملکرد پیمانکاران رضایت ندارند و در تلاشیم حداقل مدیریت تعدادی از این زمین‌های چمن را به خود محله برگردانیم؛ چراکه معتقدیم در این صورت مردم محله بهتر می‌توانند از این امکانات بهره‌مند شوند.»
به گفته او، به همین منظور کار بهسازی زمین‌های چمن محلی که قرار است به محله‌ها واگذار شود، آغاز شده و به محض اتمام این روند مدیریت آنها به محله واگذار می‌شود.