به گزارش خبرگزاری رسا، البته تا اینجای کار آنچه بر عهده ایران بوده خوب پیش رفته و هرجا وضعیت در انتظار عملگرایی آمریکا بوده به در بسته خورده است، یعنی ایران در موضوعات مختلفی که خودش این اختیار و امکان را داشته که به حل مسائل کمک کند با سرعت خوبی مسائل حل شده و مثلا در موضوعات فنی پیشرفت‌های قابل توجهی داشتیم ولی در بحث رفع تحریم‌ها گفت‌وگوها منوط به تصمیمات سیاسی واشنگتن است،‌ جایی که دقیقا گره اصلی مذاکرات بوده و به دلیل تعلل طرف مقابل معطل مانده است.

حالا که مذاکره‌کنندگان ارشد ایران و سه کشور اروپایی برای تنفس به پایتخت‌های خود بازگشته بودند، تمرکز روی چهار متن اصلی در خصوص موضوعات مختلف در جلسات کارشناسی قطع نشد و بدون وقفه دنبال شد و در یک سطح بالاتر تیم‌ها سر میز رفته‌اند.

دقیقا وضعیت از این قرار است که در این دور بسیاری از جداول آماده شده و بخشی از پرانتزهای اختلافی هم پاکسازی شدند و توافقات درباره ایده‌ها تا حدود بسیار زیادی انجام شده و در حال تبدیل به جملات و کلمات هستند. یعنی تنها چیزی که باقی مانده عملا نیازمند تصمیم‌گیری سیاسی به ویژه توسط واشنگتن است چون عمده مباحث بر زمین مانده رفع تحریم‌هاست.

 سخنگوی وزارت خارجه ضمن بیان این مطلب گفته است اگر این اتفاقات (رفع تحریم‌ ها) در بازگشت از پایتخت‌ها بیفتد می‌توان گفت با سرعت خوبی در حال رسیدن به توافق پایدار و قابل اتکا در حرکت هستیم. البته خطیب‌زاده درباره اختلافات مهم باقیمانده در وین هم گفته سرعت نامناسب حرکت طرف‌های مقابل به ویژه آمریکا در ارائه ابتکارات مهم‌ترین اختلافی است که امروز داریم.

برچسب جعلی در مورد تحریم‌ ها

حالا چند دوری است که پیام‌های مکتوب بین تهران و واشنگتن با یک واسطه تبادل می‌شود و انریکه مورا مذاکره‌کننده ارشد اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین، مسوول این تبادل است. چندروز پیش به صورت غیررسمی خبر رسید که آمریکا در چهارمین پیام مکتوب خود ادعای جدیدی مطرح کرده و در پیامی متناقض مدعی شده آمریکا فقط تحریم‌های برجامی را لغو می‌کند و نمی‌تواند تحریم‌های به اصطلاح حقوق بشری را حذف کند. همین مساله باعث شد تا سخنگوی وزارت خارجه به این ادعا پاسخ بدهد.

خطیب‌زاده در پاسخ به سوال جام‌جم در این باره یک جواب صریح داد و گفت درباره آنچه در اتاق‌های مذاکرات انجام می‌شود در فضای عمومی اظهارنظر نمی‌کنم اما ما هیچ برچسب جعلی را در مورد تحریم‌ها نمی‌پذیریم. این برچسب‌ها، برچسب‌هایی است که براساس نظام داخلی آمریکا زده شده و خودشان می‌دانند با نظام داخلی‌شان. آنچه برای ما مهم است رفع همه تحریم‌ها براساس آنچه در برجام آمده، فارغ از این‌که چه برچسبی را به آن زدند باید لغو شود.

وارونه‌ نمایی آقای وزیر

درست است که آمریکا در مذاکرات نیست اما حاشیه‌های زیادی برای مذاکره درست کرده و تصویرسازی منفی این کشور از ایران تمامی ندارد. ۱۴ ژانویه یعنی چهار روز قبل بود که آنتونی بلینکن مدعی شد برای احیای برجام فقط چند هفته فرصت داریم.

وزیر خارجه آمریکا که با ان‌پی‌آر مصاحبه کرده گفته دورنمای توافق با ایران نزدیک نیست، زمان باقیمانده در مذاکرات وین تنگ است و تهران از راه‌های خطرناکی، برنامه هسته‌ای خود را پیش می‌برد!

منظور او از برنامه خطرناک کاهش تعهدات است،‌یعنی موازنه‌ای که با خروج آمریکا از برجام شروع شد و این ایالات متحده است که خودش رفته و خودش هم باید بدون هیچ پیش شرطی بازگردد البته این موضوع آنقدر عیان است که خود بلینکن هم گفته خروج دولت ترامپ از برجام، یکی از بدترین تصمیمات تاریخ آمریکا بود.

 این واقعیت ماجراست اما آمریکا می‌خواهد فراواقعیت را طور دیگری روایت کند.

پلن B ایران برای آمریکا خطرناک است

حالا اظهارات عجیب وزیر خارجه آمریکا به ساختمان قدیمی وزارت خارجه در خیابان سی تیر تهران کشیده شد و خبرنگاران از آقای سخنگو خواستند تهران شفاف و صریح پاسخ این سخنان نسنجیده وزیر خارجه بایدن را بدهد. خطیب‌زاده هم در واکنش به اظهارات آنتونی بلینکن و این ادعایش که در صورت شکست مذاکرات واشنگتن سایر گزینه‌ها را بررسی خواهد کرد،‌پاسخ جالبی به او داد.

سخنگوی دستگاه سیاست خارجی گفت به وزیر خارجه آمریکا توصیه می‌کنم که تمام تلاش و همت و اگر ابتکاری دارد را به کار بگیرد که همین پلن A که در دست است به نتیجه برسد چون پلن B برای هیچ کشوری جذابیت ندارد و بلینکن بهتر از هر کسی می‌داند هر کشوری برای خودش پلن B ‌دارد و شاید پلن B ایران برای آنها خیلی جذابیت نداشته باشد. تمام همت و تلاش خودشان را بگذارند برای این‌که نشان دهند برای پلن A اراده و ظرفیت لازم را دارند.

توافق‌فروشی نمی‌کنیم

طبیعی است که ایران هیچ عجله‌ای ندارد، نه انتخاباتی در راه است و نه برای فروش توافق در داخل فشار روی تیم است.‌ ایران فقط و فقط یک حرف منطقی دارد؛ رفع تحری م‌های پسابرجامی اما طرف‌های آمریکایی ظاهرا حسابی تحت فشار هستند تا داستان مذاکره با ایران را تمام کنند.

ند پرایس هم که سخنگوی وزارت خارجه آمریکاست در آخرین نشست خبری خود گفته بود که برای کسب توافق با ایران، تنها چند هفته وقت باقی است. بلینکن هم که سرخودانه زمان اتمام مذاکره را تعیین کرده؛ طبیعی بود انتقاد از ضرب‌الاجل‌های ساختگی بخش دیگری از پاسخ سخنگو به مقامات آمریکایی باشد، آنجایی که تاکید داشت رئیس جمهور فعلی آمریکا و تیم سیاست خارجی و مذاکره‌کنندگانش در وین می‌دانند که اگر امروز برجام زنده است، به خاطر جمهوری اسلامی ایران است، نه به خاطر آمریکا که از برجام خارج و تمام تلاشش را کرد برجام را همان موقع از بین ببرد.

اگر آنها دچار فراموشی هستند، نظام بین‌الملل دچار فراموشی نیست و بهتر است از مسیری که رفتند برگردند. امروز همچنان شاهد پیگیری همان مسیر اشتباه هستیم و مادامی‌که در رفتار آنها تغییری ندیدیم، نمی‌توانیم بگوییم به نقطه‌ای رسیدیم که توافق پایدار و قابل اتکا در دسترس ماست.

آلزایمر تروئیکا

لودریان، وزیر خارجه فرانسه هم که ظاهرا در دنیای موازی زندگی می‌کند،‌ همین چند روز اخیر درباره روند مذاکرات وین گفته بود ایران و قدرت‌های جهانی با وجود برخی پیشرفت‌هایی که در پایان دسامبر ۲۰۲۱ انجام شده، هنوز از هرگونه توافقی برای احیای توافق هسته‌ای فاصله دارند، کند هستند، خیلی کند و این باعث ایجاد شکافی می‌شود که فرصت یافتن راهکاری در راستای منافع تمامی طرفین را به خطر می‌اندازد.

البته فرانسه کمی از قافله عقب است و نمی‌داند از ابتدای مذاکرات در آذرماه اعضای اروپایی برجام و آمریکا بدون هیچ ابتکار عمل و پیشنهادی برای کاهش اختلافات و بازگرداندن اعتماد به میز مذاکرات رفتار کرده‌اند و با وجود گذشت چندین ماه از مذاکرات همچنان این کشورها به زیاده‌خواهی و انفعال خود در گفت‌وگوها ادامه می‌دهند.

رویکردی که با واکنش سخنگوی وزارت خارجه هم مواجه شد و خطیب زاده در باره مواضع موجی فرانسه گفت که بعضی وقت‌ها کشورهای اروپایی یا تروئیکای اروپایی فراموش می‌کنند که عضو برجام هستند و به نمایندگی از آمریکا در وین حاضر نیستند. فرانسه می‌تواند رویکرد سازنده‌ای داشته باشد اگر از این اظهارات مقصرنمایی و فشار افکار عمومی فاصله بگیرد.

فقط ماشه اقتصادی را فعال کن!

از عصر دیروز ۲۷ دی مذاکرات وین در سطح سیاسی دوباره از سرگرفته شد درحالی که به مدت دو روز متوقف شده بود‌ اما حالا روسای هیات‌های مذاکره‌کننده ایران و سه کشور اروپایی عصر دوشنبه به وقت محلی دوباره دور میز جمع شده‌اند.

ایران از حق مسلم مردم یعنی رفع تحریم‌ ها عقب‌نشینی نمی‌کند و هیچ ضرب‌الاجلی هم نمی‌پذیرد. چون اگر قرار بود ایران از خطوط قرمز خود کوتاه بیاید به قول سخنگوی وزارت خارجه در شش دور اول حتما توافقی حاصل می‌شد.

خواسته ایران صریح و ساده است،‌ توافقی که ایران به دنبال آن است باید دو ویژگی اصلی داشته باشد؛ قابل اتکا و پایدار باشد و ترجمه این دو ظاهرا در اتاق‌های مذاکرات به طرف‌های اروپایی و آمریکا گفته شده و دیگر هیچ اختلافی درباره اصل تضمین و راستی‌آزمایی وجود ندارد.

تضمینی که موید این باشد که هیچ دولتی در آمریکا به سبک ترامپ از سازوکارهای برجام بر ضد برجام استفاده نکند و تضمین‌هایی که بهره‌مندی اقتصادی ایران را هم تضمین کند. اینها موضوعات نهایی است که در هر توافقی باید اینها باشد البته نماینده وزارت خارجه هم این اطمینان خاطر را داده که برخلاف کارزارهای ضد اطلاعاتی که بعضا با اهداف خاصی آغاز می‌شود در داخل میز مذاکرات به صورت روشن و مکتوب خواسته‌های ایران گفته شده، یعنی درست برخلاف مواضع شفاهی ۱+۴.

مریم عاقلی - گروه سیاسی روزنامه جام جم