پایگاه خبری تحلیلی هدانا (HODANA.IR):
محمد منصوری بروجنی
؛ همه کسانی که جمعه‌شب در حال تماشای آخرین بازی‌های چهاردهمین دوره لیگ برتر بودند، با صحنه عجیبی روبرو شدند، تیمی که در چند دقیقه قهرمانی را با نایب قهرمانی عوض کرده بود، شادی می‌کرد، هوادارانش به زمین ریخته بودند و گزارش‌گر تلویزیونی تبریزی داشت توضیح می‌داد که چه جشن بزرگی باید برای این نایب قهرمانی برپا شود! نمی‌توانم این واقعیت را پنهان کنم که در آن لحظات از قهرمان شدن سپاهان خوشحال بودم، اما برای چند دقیقه.
دقایقی بیشتر نگذشت که روایتی عجیب از این اتفاق منتشر شد. تصاویر بعدی از سرمربی مغموم تراکتورسازی که پیش‌تر در حال شادی بود، مویدی بود بر این خبر؛ کسانی از قطعی ارتباط تلفنی و اینترنتی در ورزشگاه سو استفاده کرده بودند و به مردم و کادر فنی تراکتورسازی به دروغ خبر تساوی سپاهان در بازی هم‌زمان را داده بودند. نتیجه؟ تراکتورسازی در دقایق پایانی بازی به جای آن که به آب و آتش بزند برای گل پیروزی، در لاک دفاعی فرو رفت و باز هم فرصت نخستین قهرمانی را از کف داد.
یک تصمیم‌گیری بر پایه اطلاعات نادرست؛ آیا شهروندان در این باره حقی ندارند؟ تصمیمات افراد بر پایه اطلاعات آنها صورت می‌گیرد و زمانی که کسی مبتنی بر اطلاعات نادرست تصمیمی اتخاذ کرده باشد و این اطلاعات نادرست با سو نیت به وی ارائه شده باشند، خود نباید تاوان آن را پس بدهد. پس از این اتفاق جست‌وجویی درباره حق بر اطلاعات درست کردم و به اصل پنجاه و هشتم قانون اساسی ونزوئلا بر خوردم: «... هر انسانی حق بر اطلاعات بی‌طرفانه، درست، غیرتبعیض‌آمیز و بدون سانسور را دارد». همین طور اظهارات یک عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، در مراسم روز خبرنگار سال گذشته: «دریافت اطلاعات درست حق مردم است».
این بی‌عدالتی آشکار را می‌توان بر اساس مفاد قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که در سال 1388 تصویب شده، تحلیل کرد. در ماده 21 این قانون آمده است: «هر شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی که در نتیجه انتشار اطلاعات غیرواقعی در باره او به منافع مادی و معنوی وی صدمه وارد شده است حق دارد تا اطلاعات مذکور را تکذیب کند یا توضیحاتی در باره آنها ارائه دهد و مطابق با قواعد عمومی مسؤولیت مدنی جبران خسارت های وارد شده را مطالبه نماید». تیم تراکتورسازی و هواداران آن، به وضوح قربانی انتشار نادرست اطلاعات شده و حق درخواست جبران خسارت دارند، چه خسارات مادی ناشی از عدم قهرمانی تراکتورسازی و چه خسارات معنوی از دست دادن شادی قهرمانی.
به نظر این حق نمی‌تواند مشمول ماده 16 و 17 این قانون راجع به استثنائات آزادی انتشار اطلاعات باشد. چرا که ماده 16 و 17 از امکان عدم انتشار اطلاعات درست سخن می‌گویند، نه امکان انتشار اطلاعات تحریف‌شده. قانون تحت هیچ شرایطی انتشار اطلاعات تحریف‌شده را مجاز ندانسته است. علاوه بر آن ماده 5 قانون، از تکلیف کلیه نهادهای بخش عمومی کشور نسبت به انتشار غیر تبعیض‌آمیز اطلاعات سخن می‌گوید. اتفاق رخ داده در ورزشگاه یادگار امام به وضوح تبعیضی علیه این هفتادهزار شهروند کشور بود: در حالی که همه از اطلاعات درست خبر داشتند، این شهروندان به علاوه بازیکنان و کادر فنی در یک اشتباه غوطه‌ور بودند.
به یکایک هواداران تیم تراکتورسازی و البته مسئولان این تیم توصیه می‌کنم بر اساس تکالیف ناشی از قانون انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات به مراجع قضایی مراجعه کرده و جبران خسارات وارده را از کسانی که با ارائه اطلاعات غلط موجب رقم خوردن این اشتباه شدند، خواهان شوند. باید در یک روند قضایی دقیق روشن شود که چه اتفاقی در ورزشگاه یادگار امام تبریز افتاده و راه عادلانه و قانونی جبران خسارات وارده چیست؟ جبران مادی خسارت، تکرار بازی، یا تنبیه خاطیان؟ پاسخ پرسش‌های اخیر فقط و فقط در یک رسیدگی قضایی قابل تبیین است. علاوه بر این مسئولان تیم تراکتورسازی بر پایه این حق قانونی، می‌توانند به مراجع حل اختلاف در رشته فوتبال مراجعه کنند و حق خود را احقاق کنند.
در گام آخر، آقای روحانی به عنوان رئیس جمهوری نیز در قبال این واقعه مسئولند. ورزشگاه یادگار امام از املاک دولتی است و مسئولیت اداره آن با قوه مجریه است. ایشان باید در قبال این واقعه تحقیق کنند که کدام مسئولان دولتی در انتشار این اطلاعات غلط دخیل بوده اند؟ و علاوه بر آن چرا در یکی از اماکن عمومی تحت مدیریت ایشان، انتشار آزاد و صحیح اطلاعات با اخلال روبرو شده است؟ چرا در این ورزشگاه هیچ گونه تمهیدی برای دسترسی همگانی به اطلاعات فراهم نشده تا مانع از سو استفاده عده معدودی از عدم دسترسی شهروندان به اطلاعات درست شود؟ آقای روحانی چندی پیش آیین‌نامه اجرایی قانون دسترسی آزاد به اطلاعات را منتشر کرده است و اینک یک چالش واقعی برای اجرای این قانون برای ایشان پیش آمده است. امیدوارم ایشان پیش از همه برای بازخواست مسئولان اجرایی دخیل در این اتفاق پیش‌‌قدم شوند.
∎
دقایقی بیشتر نگذشت که روایتی عجیب از این اتفاق منتشر شد. تصاویر بعدی از سرمربی مغموم تراکتورسازی که پیش‌تر در حال شادی بود، مویدی بود بر این خبر؛ کسانی از قطعی ارتباط تلفنی و اینترنتی در ورزشگاه سو استفاده کرده بودند و به مردم و کادر فنی تراکتورسازی به دروغ خبر تساوی سپاهان در بازی هم‌زمان را داده بودند. نتیجه؟ تراکتورسازی در دقایق پایانی بازی به جای آن که به آب و آتش بزند برای گل پیروزی، در لاک دفاعی فرو رفت و باز هم فرصت نخستین قهرمانی را از کف داد.
یک تصمیم‌گیری بر پایه اطلاعات نادرست؛ آیا شهروندان در این باره حقی ندارند؟ تصمیمات افراد بر پایه اطلاعات آنها صورت می‌گیرد و زمانی که کسی مبتنی بر اطلاعات نادرست تصمیمی اتخاذ کرده باشد و این اطلاعات نادرست با سو نیت به وی ارائه شده باشند، خود نباید تاوان آن را پس بدهد. پس از این اتفاق جست‌وجویی درباره حق بر اطلاعات درست کردم و به اصل پنجاه و هشتم قانون اساسی ونزوئلا بر خوردم: «... هر انسانی حق بر اطلاعات بی‌طرفانه، درست، غیرتبعیض‌آمیز و بدون سانسور را دارد». همین طور اظهارات یک عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، در مراسم روز خبرنگار سال گذشته: «دریافت اطلاعات درست حق مردم است».
این بی‌عدالتی آشکار را می‌توان بر اساس مفاد قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که در سال 1388 تصویب شده، تحلیل کرد. در ماده 21 این قانون آمده است: «هر شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی که در نتیجه انتشار اطلاعات غیرواقعی در باره او به منافع مادی و معنوی وی صدمه وارد شده است حق دارد تا اطلاعات مذکور را تکذیب کند یا توضیحاتی در باره آنها ارائه دهد و مطابق با قواعد عمومی مسؤولیت مدنی جبران خسارت های وارد شده را مطالبه نماید». تیم تراکتورسازی و هواداران آن، به وضوح قربانی انتشار نادرست اطلاعات شده و حق درخواست جبران خسارت دارند، چه خسارات مادی ناشی از عدم قهرمانی تراکتورسازی و چه خسارات معنوی از دست دادن شادی قهرمانی.
به نظر این حق نمی‌تواند مشمول ماده 16 و 17 این قانون راجع به استثنائات آزادی انتشار اطلاعات باشد. چرا که ماده 16 و 17 از امکان عدم انتشار اطلاعات درست سخن می‌گویند، نه امکان انتشار اطلاعات تحریف‌شده. قانون تحت هیچ شرایطی انتشار اطلاعات تحریف‌شده را مجاز ندانسته است. علاوه بر آن ماده 5 قانون، از تکلیف کلیه نهادهای بخش عمومی کشور نسبت به انتشار غیر تبعیض‌آمیز اطلاعات سخن می‌گوید. اتفاق رخ داده در ورزشگاه یادگار امام به وضوح تبعیضی علیه این هفتادهزار شهروند کشور بود: در حالی که همه از اطلاعات درست خبر داشتند، این شهروندان به علاوه بازیکنان و کادر فنی در یک اشتباه غوطه‌ور بودند.
به یکایک هواداران تیم تراکتورسازی و البته مسئولان این تیم توصیه می‌کنم بر اساس تکالیف ناشی از قانون انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات به مراجع قضایی مراجعه کرده و جبران خسارات وارده را از کسانی که با ارائه اطلاعات غلط موجب رقم خوردن این اشتباه شدند، خواهان شوند. باید در یک روند قضایی دقیق روشن شود که چه اتفاقی در ورزشگاه یادگار امام تبریز افتاده و راه عادلانه و قانونی جبران خسارات وارده چیست؟ جبران مادی خسارت، تکرار بازی، یا تنبیه خاطیان؟ پاسخ پرسش‌های اخیر فقط و فقط در یک رسیدگی قضایی قابل تبیین است. علاوه بر این مسئولان تیم تراکتورسازی بر پایه این حق قانونی، می‌توانند به مراجع حل اختلاف در رشته فوتبال مراجعه کنند و حق خود را احقاق کنند.
در گام آخر، آقای روحانی به عنوان رئیس جمهوری نیز در قبال این واقعه مسئولند. ورزشگاه یادگار امام از املاک دولتی است و مسئولیت اداره آن با قوه مجریه است. ایشان باید در قبال این واقعه تحقیق کنند که کدام مسئولان دولتی در انتشار این اطلاعات غلط دخیل بوده اند؟ و علاوه بر آن چرا در یکی از اماکن عمومی تحت مدیریت ایشان، انتشار آزاد و صحیح اطلاعات با اخلال روبرو شده است؟ چرا در این ورزشگاه هیچ گونه تمهیدی برای دسترسی همگانی به اطلاعات فراهم نشده تا مانع از سو استفاده عده معدودی از عدم دسترسی شهروندان به اطلاعات درست شود؟ آقای روحانی چندی پیش آیین‌نامه اجرایی قانون دسترسی آزاد به اطلاعات را منتشر کرده است و اینک یک چالش واقعی برای اجرای این قانون برای ایشان پیش آمده است. امیدوارم ایشان پیش از همه برای بازخواست مسئولان اجرایی دخیل در این اتفاق پیش‌‌قدم شوند.
نظر شما