سرویس جامعه جوان آنلاین: هدی نوروزی استاد ویروس شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این مطلب که کرونا ویروس از یک خانواده ۴۰ گونه‌ای حیوانی است و ۷ گونه آن به انسان منتقل می‌شود، بیماری کرونا را زئونوزیس (بیماری مشترک انسان و حیوان) خواند که از راه تماس به انسان منتقل شده و در زمان مناسب سلول هدف را نشانه می‌گیرد.

وی افزود: ویروس‌های انسانی، حیوانی و گیاهی فقط منتظر ارتباط طولانی و آدابته کردن خود با میزبان جدید یعنی انسان هستند. اگر فرصت مناسب ایجاد شود، از طریق تعامل زیاد انسان با حیوان، بیماری زایی اتفاق می‌افتد. البته خوشبختانه ثابت نشده که چندین میلیون ویروس‌های گیاهی مثل لکه سفید روی گوجه‌فرنگی و لکه قهوه‌ای سیب‌زمینی و…، در انسان بیماری زا باشند.

نوروزی گفت: ویروس کووید ۱۹ که از سارس و مرس در ۲۰۰۹ و ۲۰۱۲ بوده، چند سال طول کشید تا با برنامه‌ریزی هوشمندانه وارد سلول میزبان انسانی شود و فاجعه ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و یا ۲۰۲۱ را رقم زند.

وی در تشریح علل و عوامل جهش‌های ویروسی، افزود: ویروس کووید ۱۹ یکی‌از مهم‌ترین واکنش‌هایی که انجام می‌دهد مقابله با واکنش‌های محیطی اعم از فرار از راهکار‌های فیزیکی مثل ماسک و ضد عفونی، فرار از دارو، فرار از واکسن، فرار از سیستم ایمنی است که در هیچ میکروارگانیسم دیگری دیده نمی‌شود. باید با ساخت واکسن مناسب که به سرعت سیستم ایمنی را فعال کند و فرصت فرار را به ویروس ندهد، از فرار واکسن پیشگیری کنیم؛ چراکه ویروس برای بقا و انتشار راهی را پیدا می‌کند که جهش یکی‌از آن‌ها است.

این ویروس شناس با عنوان این مطلب که یکی‌از بحث‌های مطرح این روز‌ها جهش خودکشی است، ادامه داد: ویروس زمانی جهش خودکشی می‌کند که در تمام دنیا برای ریشه‌کنی ویروس آماده باشند و در آن صورت است که ویروس خودش را ملایم‌تر و مخفی می‌کند، تا اینکه در محیط ماندگار باشد. به طور مثال، آنفلوانزا با ۲۰ میلیون کشته در سراسر دنیا که الان قدرت مرگ و میر آن کاهش یافته است؛ بنابراین الان خودکشی ویروسی اتفاق نمی‌افتد، چون هنوز تعدادی واکسن تزریق نکرده‌اند و تا زمانی که این میزبان‌های آماده وجود دارند دلیلی برای خودکشی ویروسی وجود ندارد.

نوروزی افزود: از دیگر علل جهش‌های ویروسی دستیابی به اعضای دیگر بدن و بیماری زایی در آن است. ثابت شده بعد از دستگاه تنفسی، سلول‌های دیگر همچون قلب، گوارش، کلیه و کبد و حتی مغز سلول‌های هدف این ویروس‌ها است. تغییر راه انتقال و سرعت انتشار بستگی به جهش ویروسی دارد. ویرولانس بیشتر و شدت بیماری زایی و مرگ و میر علت دیگر آن است. همچنین کمتر کردن دوز عفونی و زمان مواجهه؛ سازگاری و تطبیق و ماندگاری بیشتر در محیط؛ سویه‌های جدید جهش یا موتاسیون و نوترکیبی و نوترتیبی از عوامل جهش‌های ویروسی است.

وی بر اساس تحقیقات انجام شده، دو عامل مؤثر بر ابتلاء به بیماری کووید ۱۹ را دوز (تعداد ویروس) و زمان مواجهه خواند و گفت: در معرض عطسه و سرفه قرار گرفتن، ۵ دقیقه صحبت کردن، یا حدود ۵۰ دقیقه قرار گرفتن در یک مکان بسته با فرد مبتلا، خطر بیمار شدن را در افراد سالم به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

این ویروس شناس با ارائه آمار پوشش واکسیناسیون در کشور، افزود: بنا است تا اوایل آذر حدود ۷۵ درصد افراد جامعه حداقل یک دوز واکسن و تا پایان آذر همه این افراد دوز دوم واکسن را هم دریافت کنند، معمولاً ایمنی دو هفته بعد از تزریق دوز دوم ایجاد می‌شود، بنابراین انتظار داریم تا نیمه دی ۱۴۰۰ به ایمنی جمعی ۷۵ درصدی در کشور برسیم.

وی در مورد تزریق واکسن‌های بوستر (دوز سوم) بر اساس مطالعات انجام شده به خاطر پدیده ایمنی Pre-existing توصیه کرد که در برنامه دوز بوستر از واکسن‌های با پایه پروتئین نوترکیب استفاده شود.

نوروزی با بیان نحوه ثبت عوارض واکسیناسیون عمومی به نتایج مطالعه‌ای با تعداد نمونه ۹۳ هزارتایی در ۷ دانشگاه علوم پزشکی کشور اشاره کرد و گفت: با آنالیز داده‌ها، برآورد شده که همه انواع واکسن‌ها درمجموع حدود ۸۴ درصد قدرت پیشگیری از ابتلاء به کرونا را داشتند و حدود ۹۰ درصد هم قدرت پیشگیری از بستری و ابتلاء به فرم شدید را داشته‌اند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، عادی‌انگاری و واکسن هراسی را دو عامل مهم احتمال بروز موج ششم دانست و افزود: کرونا هنوز درمان و داروی قطعی ندارد. دستگاه‌های مکانیکی تنفس مصنوعی و اکسیژن درمانی به خصوص در فرم شدید درگیری ریوی هنوز بهترین راهکار است. باید از پاندمی آنفلوانزا درس گرفته باشیم، ما که تجربه ریشه‌کنی آبله را داریم، به عنوان یک الگو از آن استفاده کنیم و ثبت دقیق تجربه‌های ملی و جهانی برای آینده و جلوگیری از سردرگمی‌ها لازم است.

نوروزی در مورد ابعاد بروز و شیوع بیماری‌های ویروسی هشدار داد و گفت: احتمال شیوع و حتی طغیان چند بیماری ویروسی دیگر مثل پاپیلوما در آینده وجود دارد.