به گزارش مفدا بهشتی - شیخ مفید یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین دانشمندان شیعه در قرن چهارم هجری بود که در همه زمینه‌های علمی آن روزگار مثل فقه، حدیث، تاریخ، تفسیر قرآن، رجالِ حدیث و کلام و عقاید اسلامی تبحر داشت و درباره‌ی هر یک از آن‌ها کتاب‌هایی تألیف کرده است. شیخ مفید در نزدیکی بغداد یعنی روستای سویقه ابن البصری دیده به جهان گشود و در همان‌جا رشد یافت و وفات کرد.

او در طی رشد و تحصیل خود از استادان فراوانی بهره برده است که تعدادشان به بیش از پنجاه دانشمند بزرگ می‌رسد. او با وجود سختی‌ها به فعالیت‌های علمی و مذهبی خود همچنان ادامه داد و با برپا کردن کلاس‌های درس خود شاگردان بسیاری را تربیت نمود. برخی از شاگردان مهم او که در حفظ و تدوین آثار علمی مکتب تشیع خدمات شایان توجهی به انجام رساندند، چنین‌اند:

۱- سیدرضی (گردآورنده‌ی نهج البلاغه)

۲- سید مرتضی علم الهدی (گردآورنده‌ی بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی جهان اسلام ) که شیخ طوسی به برکت آن توانست کتاب‌های جامع حدیثی و فقهی معتبر شیعه را تدوین نماید. اما این کتابخانه در فتنه‌های آتش‌سوزی حشویه و متعصبان جاهل سوخت و از میان رفت؛

۳- شیخ طوسی نویسنده‌ی جوامع حدیثی تهذیب الأحکام و الإستبصار.

دشمنی‌ها بر ضد این دانشمند وارسته، نه‌فقط به دلیل فضائل و کرامات دینی و علمی وی، بلکه به دلیل تشیع او نیز بوده است و حتی پس از وفات او دروغ‌پردازی‌ها و کینه‌توزی علیه او ادامه داشت؛ تا حدی که برخی مورخان متعصب به او بسیار توهین کرده، و مطالب ناشایستی را با جعل به وی نسبت داده‌اند.

اما در طرف مقابل، برخی محققان خوش‌انصاف با تجلیل و احترام فراوان از او یاد کرده و ضمن تصویرسازیِ درست از شخصیت برجسته‌ی وی لقب «شیخ مفید» را برای او به رسمیت شناخته‌اند.

شیخ مفید در طول عمر مفید و پربرکت خود تلاش‌های بسیاری برای دفاع از حریم تاریخ، فقه و عقاید مکتب اهل بیت علیهم السلام به انجام رسانید. بدین منظور، کتاب‌هایی در موضوع‌ها و مسایل مختلف اسلامی تألیف و تصنیف نمود که تعدادشان، بیش از دویست است و امروزه مقدار عمده‌ی آن‌ها یعنی حدود یکصد و پنجاه کتاب در دست است؛ مانند:

۱- الإعلام فیما اتفقت الامامیة علیه من الأحکام؛

۲- الإرشاد فی تاریخ النبی و الأئمة علیهم السلام؛

۳- المقنعة فی الفقه که شاگردش شیخ طوسی کتاب بزرگ تهذیب الأحکام را در شرح آن نگاشته است؛

۴- الإفصاح فی الإمامة؛

۵- الإیضاح فی الإمامة.

گفتنی‌ست که بسیاری آثار وی را شاگردان شیخ مفید و دانشمندان متأخر شیعه شرح، تکمیل یا خلاصه کرده‌اند، که جزو منابع معتبر و دست اول علوم و معارف اهل بیت پیامبر(ص) است.

این شخصیت بزرگوار در عصر خفقان و غربت تفکرات شیعی در مجامع علمی چنان خوش درخشید، که در میان علما به «امام المتکلمین» مشهور شد، و بارها حضرت صاحب الزمان مهدی موعود(عج) به ایشان التفات فرموده است، توقیعات و نامه‌هایی را با خط مبارک خود برای وی نوشته‌اند که این موضوع از جایگاه والای شیخ مفید در پیشگاه حجت خدا نشان دارد. در یکی از این توقیعات حضرت خطاب به شیخ می‌فرمایند: السدید، المولی الرشید، الشیخ المفید «برادر بزرگوار، دوست‌دار رشد یافته، شیخ مفید».

شیخ مفید در سال ۴۱۳ق. در بغداد، پس از ۷۵ سال تلاش و خدمت ارزنده درگذشت و مردم و عالمان و فاضلان از وی بسیار تجلیل کردند. به تعبیر شاگرد بزرگوارش شیخ طوسی که خود حاضر در صحنه بود، روز وفات او از کثرت دوست و دشمن برای ادای نماز و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است.

هشتاد هزار تن از شیعیان او را تشییع کردند و سید مرتضی علم الهدی بر او نماز گزارد و در کاظمین در حرم مطهر امام جواد(ع) پایین پای آن حضرت و نزدیک قبر استادش ابن قولویه مدفون گردید.

انتهای پیام

کد خبرنگار: 110217