مهم ترین قدم برای درمان سرطان، تشخیص زودهنگام آن است.

۱. تغییرات پوستی و خال‌ ها

یک نقطه جدید روی پوست یا خالی که تغییر اندازه، شکل یا رنگ دارد، می تواند نشانه سرطان پوست باشد. لکه های رنگی و یا خال هایی که مانند سایر نقاط بدن به نظر نمی رسند نیز می توانند هشداری برای سرطان محسوب شوند. اگر دچار این علائم غیرعادی هستید، پزشک پوست شمارا بررسی می کند و در صورت لزوم برای آزمایشات بیشتر از روی آن قسمت بیوپسی (نمونه برداری) انجام می دهد.

۲. سرفه‌های درمان نشده

اگر سیگار نمی کشید، سرفه های آزاردهنده معمولاً در اثر آبریزش بینی، آسم، رفلاکس معده یا عفونت باکتریایی در گلو ایجاد می شوند. اما اگر سرفه شما از بین نمی رود به خصوص اگر سیگاری هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با نمونه برداری مخاط از روی ریه ها به بررسی سرطان ریه می پردازد.

۳. تغییرات در نوک پستان ها

باز هم تاکید می کنیم اکثر تغییرات در سینه ها سرطانی نیستند با این حال، باز هم مهم است که با مشاهده این تغییرات برای بررسی های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. هرگونه توده، تغییر یا ترشح نوک سینه، قرمزی یا التهاب و درد در سینه علائم هشدار دهنده ای برای سرطان پستان هستند که باید تحت معاینه پزشک قرار گیرند.

۴. نفخ مداوم

نفخ به دلیل مشکلات گوارشی و یا خوردن برخی مواد غذایی نفاخ بسیار شایع است و بسیاری از افراد به آن توجه ویژه ای ندارند و سعی می کنند تا با درمان های خانگی با آن مقابله نمایند. گاهی استرس و اضطراب نیز می تواند عامل نفخ و احساس پری در شکم و معده باشد که معمولا پس از مدتی برطرف می شود اما اگر نفخ برای مدت طولانی تداوم داشته باشد و برطرف نشود و یا همراه با احساس خستگی، کاهش وزن یا کمردرد باشد، باید مورد بررسی قرار گیرد. نفخ مداوم در زنان ممکن است نشانه سرطان تخمدان باشد که پزشک برای بررسی آن معاینه لگنی را انجام می دهد.

۵. اختلال در ادرار کردن

بسیاری از مردان با افزایش سن دچار اختلالاتی در مجاری ادراری خود می شوند از جمله تکرر ادرار، بی اختیاری در ادرار، نشت ادرار و جریان ضعیف آن. معمولاً اینها نشانه های بزرگی پروستات هستند، اما می توانند به معنای سرطان پروستات نیز باشند. برای معاینه باید به پزشک متخصص ارولوژی مراجعه نمایید.

۶. تورم غدد لنفاوی

این غدد کوچک و لوبیایی شکل در گردن، زیر بغل و سایر نقاط بدن وجود دارند. تورم غدد لنفاوی، اغلب به این معنی است که شما در حال مبارزه با عفونتی مانند سرماخوردگی یا گلودرد استرپتوکوکی هستید اما برخی از سرطان ها مانند لنفوم و لوسمی نیز می توانند باعث این نوع تورم شوند. برای بررسی دلیل اصلی تورم غدد لنفاوی خود حتما با پزشک متخصص غدد مشورت نمایید.

۷. دفع خون در ادرار و مدفوع

دفع خون در ادرار و مدفوع می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. مدفوع خونی احتمالاً ناشی از وریدهای متورم و ملتهب در بیماری هموروئید است، اما در این مواقع سرطان روده بزرگ هم محتمل است.

وجود خون در ادرار نیز می تواند ناشی از مشکلات متعدد از جمله سنگ کلیه، سنگ مثانه یا عفونت های مجاری ادراری باشد اما در صورت تداوم خونریزی بعد از برطرف شدن این مشکلات، سرطان کلیه یا مثانه نیز حتما باید مورد بررسی قرار گیرد.

۸. تغییرات بیضه

تورم یا وجود توده در بیضه ها شایع ترین علامت سرطان بیضه است. گاهی اوقات، بعضی از مردان ممکن است فقط احساس سنگینی در قسمت پایین شکم یا کیسه بیضه خود داشته باشند یا احساس تغییر سایز و بزرگ شدن در بیضه ها را داشته باشند. پزشک برای تشخیص علت وجود توده در بیضه ها علاوه بر معاینات فیزیکی، از اسکن اولتراسوند نیز استفاده می نماید.

۹. اختلال در بلع

سرماخوردگی معمولی، رفلاکس اسید معده یا حتی برخی داروها می توانند باعث سخت شدن روند بلعیدن و قورت دادن مواد غذایی شوند. اگر این مساله با گذشت زمان یا با استفاده از داروهای ضد التهاب بهتر نشد باید مورد بررسی بیشتری قرار بگیرد. این اختلال می تواند نشانه سرطان مری باشد. پزشک برای تشخیص بهتر از تست باریوم سوالو استفاده می کند.

۱۰. اختلال در خونریزی قاعدگی

خونریزی که خارج از سیکل قاعدگی شما و یا بعد از یائسگی اتفاق بیفتد می تواند دلایل زیادی مانند فیبروم داشته باشد و یا به دلیل استفاده از برخی روش های پیشگیری از بارداری مانند قرص های ضدبارداری باشد.

اما اگر بدون هیچ دلیل موجهی و یا بعد از رابطه جنسی، ترشحات خونی و یا خونریزی های سنگین تری دارید، با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. پزشک سرطان رحم، دهانه رحم و واژن را با انجام تست هایی مثل پاپ اسمیر یا بیوپسی(نمونه برداری) و کولپوسکوپی بررسی می نماید.

۱۱. بوی بد دهان و آفت‌ های دهانی

بسیاری از این مسائل از بوی بد دهان گرفته تا آفت‌های شانکر ریشه یابی جدی ندارند و می توانند بر اثر مشکلات گوارشی و یا عفونت های باکتریایی و یا خرابی دندان ها باشند. اگر لکه‌های سفید یا قرمز یا زخم‌هایی در دهان دارید که بعد از چند هفته بهبود نمی‌یابند و در صورت استفاده از آنتی بیوتیک ها باز هم پابرجا هستند حتما با پزشک متخصص بیماری های دهان و فک و صورت مشورت نمایید. این نشانه ها می توانند نشانه سرطان دهان باشند علی الخصوص اگر همراه با توده در گونه ها، زخم در زبان و مشکل در حرکت فک و یا دردهای مزمن باشند.

۱۲. کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل

کاهش وزنی که به دلیل تغییر رژیم غذایی و یا ورزش نباشد  می تواند بر اثر مشکلاتی مانند استرس یا اختلالات تیروئید مانند پرکاری تیروئید رخ دهد. اما باید به میزان کاهش وزن و مدت زمان آن توجه داشت. اگر کاهش وزن به صورت ناگهانی رخ دهد و یا بیش از ۵ کیلو باشد احتمال بروز سرطان لوزالمعده، معده، مری، ریه یا انواع دیگر سرطان قوت می یابد و باید مورد بررسی قرار بگیرد

۱۳. تب بدون دلیل

تب معمولا مساله خطرناکی نیست و بیشتر اوقات نشانه مبارزه بدن با عفونت ها است و یا ممکن است از عوارض جانبی برخی داروها باشد. اما تبی که برای مدت بیش از ۴ روز از بین نمی رود و دلیل واضحی ندارد، می تواند نشانه سرطان خون مانند لوسمی یا لنفوم باشد.

۱۴. سوزش سر دل یا سوء هاضمه

تقریباً همه افراد سوزش سر دل و معده را تجربه نموده اند که اغلب به دلیل رژیم غذایی یا استرس بروز می نماید اما اگر تغییرات در رژیم غذایی و دوری از مسائل استرس زا در برطرف شدن این مشکل موثر واقع نشود باید به پزشک برای انجام غربالگری سرطان معده مراجعه نمایید.

۱۵. خستگی بدون دلیل

خیلی از مسائل روزمره می توانند باعث خستگی جسمی و روحی شوند اما بیشتر آنها جدی نیستند. خستگی به صورت معمول نشانه سرطان نیست اما می تواند یکی از نشانه های اولیه برخی از سرطان ها مانند سرطان خون باشد. برخی از سرطان‌های روده بزرگ و معده می‌توانند باعث خونریزی های داخلی شوند و این خونریزی های داخلی باعث احساس خستگی شدید می شوند. اگر احساس خستگی با استراحت و همچنین استفاده از مولتی ویتامین ها و همچنین برطرف نمودن مشکلات هرمونی، کمبود ویتامین ها و کم خونی از بین نرود حتما باید مورد بررسی های بیشتر قرار بگیرد.

۱۶. تغییرات در اشتها

تغییر در اشتها می تواند دلایل بسیار متنوعی داشته باشد از جمله کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، تغییرات هرمونی، سیکل قاعدگی، افسردگی، مشکلات گوارشی و… اما اگر این بی اشتهایی یا افزایش اشتها بیش از دو هفته به طول بینجامد حتما باید مورد بررسی قرار گیرد. سرطان تخمدان می‌تواند باعث شود احساس سیری کنید یا روند غذا خوردن را برای شما دشوار نماید. سایر سرطان ها می توانند باعث سوء هاضمه یا حالت تهوع شوند. برای بررسی های بیشتر حتما با پزشک مشورت نمایید.

سخن آخر

جمعیت زیادی در کشور ایران مبتلا به انواع سرطان ها هستند شایع ترین سرطان ها در ایران، سرطان پستان با ۳۲%، سرطان پروستات با ۱۷%، سرطان پوست با ۱۵%، سرطان معده با ۱۴%، سرطان روده بزرگ با ۱۳/۵%  می باشند. مهم ترین نکته در درمان بیماری سرطان، تشخیص زودهنگام آن است زیرا با تشخیص زودهنگام بسیاری از درمان های دارویی و شیمی درمانی ها با درصد موفقیت بالاتری عمل می کنند و بیماران سرطانی که به موقع بیماری خود را تشخیص داده اند در وضعیت سلامتی مناسبی قرار دارند از این رو غربالگری سرطان برای همه افراد جامعه و حتی کسانی که علائم خاصی ندارند و سالم به نظر می رسند بسیار لازم و ضروری است.