موج پنجم کرونا که از تیر ماه ۱۴۰۰ آغاز شد و در شهریور ماه به قله رسید، در روز های پایانی مهر ماه همچنان شاخه نزولی خود را طی می‌کند و این در شرایطی است که نشانه های رسیدن موج ششم از دور پیداست. از سوی دیگر تصمیم‌ هایی مانند بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ ها که برای نیمه دوم آبان اتخاذ شده، احتمال سرعت وقوع این خیز جدید را قدرت می‌بخشد. نکته قابل تامل این‌ که بر اساس رنگ بندی‌ های کرونایی که روز ۱۷ مهر ماه اعلام شده بود، تنها ۷ شهرستان در وضعیت قرمز قرار داشته و ۱۰۸ شهر نارنجی بودند، اما یک هفته بعد و در ۲۴ مهر ماه تعداد شهرهای قرمز به ۹ شهر افزایش یافت و در نتیجه شهرهای با وضعیت نارنجی به ۱۰۶ شهر کاهش یافتند. هرچند رنگ بندی‌های کرونایی بر اساس شاخص‌های بستری سنجیده می‌شود و اتفاقا همین نکته موجب تاخیر در اعلام نارنجی یا قرمز شدن وضعیت شهرهاست، اما وقتی نشانه‌ های موج جدید در افزایش موارد ابتلای سرپایی مشاهده می‌شود، باید فکری به حال اعمال محدودیت‌ ها کرد تا وضعیت به قرمزتر شدن نرسد.

از احتمال موج ششم کرونا تا ارزیابی شراط بازگشایی مدارس

در حالی که کارشناسان از احتمال وقوع موج ششم کرونا صحبت می‌کنند، موضوع بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ ها با قدرت مطرح می‌شود. در این شرایط می‌توان بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ ها را پاشنه آشیل وقوع موج ششم کرونا دانست. آن هم در شرایطی که همه می‌دانیم تزریق واکسن، منجر به عدم ابتلای صد درصدی نمی‌شود و فقط از موارد حاد بیماری یا فوت به علت کووید ۱۹ تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.

"علی رضا کمرئی"، سخنگوی آموزش و پرورش درباره بازگشایی مدارس گفت: برنامه این است که با توجه به توسعه واکسیناسیون، بازگشایی مدارس شهری در آبان آغاز شود. نیمه اول آبان، مدارس کم جمعیت شهری که شرایط آنها ارزیابی شده، بخشی از فعالیت‌ های خود را حضوری آغاز خواهند کرد و نیمه دوم آبان ماه هم به سایر مدارس باقی مانده خواهیم رسید.

وی افزود: در این مسیر فرصت داریم باز هم شرایط را ارزیابی کنیم و اگر لازم است در مجوز ها تجدید نظر یا در صدور آنها تسریع شود.

در عین حال، "محمد مهدی گویا" رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت اظهار کرد: درباره موج ششم پیش‌ بینی‌ ها این است که این احتمال وجود دارد. هرچه جلو می‌رویم، از آنجایی که داریم به فصل سرما نزدیک‌تر می‌شویم و در عین حال زندگی در ازدحام، مانند دانش‌آموزان که به مدرسه می‌روند و دانشجویان که به دانشگاه می‌روند و شرایط این چنینی باعث می‌شود موارد بیماری باز هم آغاز شود.

لزوم بررسی میدانی وضعیت مراکز آموزشی برای بازگشایی 

ماجرای بازگشایی‌های عجولانه در شرایطی که هنوز به تزریق دو نوبت واکسن به ۸۰ درصد از افراد جامعه نرسیدیم، نگرانی‌ هایی را ایجاد کرده است.

"احمد مهری"، اپیدمیولوژیست در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بازگشایی‌ ها بدون لحاظ کردن وضعیت چرخش ویروس کرونا و اپیدمی و عدم توجه به اوضاع واکسیناسیون در هرکشوری هم پرخطر و هم نگران کننده است. در شرایطی که هنوز  درصد بالایی جامعه واکسینه نشده‌اند، بازگشایی‌های عجولانه و اتکا به درصد پایین پوشش واکسن نگران کننده است.

وی ادامه داد: همه می‌دانیم متولی نظام آموزشی توان مدیریت درست سلامت در مدارس و دانشگاه‌ ها را ندارد و در نتیجه زیرساخت‌ ها را باید در نظر گرفت و بعد تصمیم گرفت. البته زیرساخت مراکز آموزشی پایتخت با استان‌ های محروم کاملا متفاوت است.

این اپیدمیولوژیست بیان کرد: شواهد اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که هرچند سخت است فضای آموزشی مجازی امتداد پیدا کند، اما بازگشایی‌ های عجولانه بدون در نظر گرفتن نسبت خطر به فایده، اقدام مبتنی بر شواهدی نیست و درصورت بروز خوشه‌های بیماری در برخی مراکز آموزشی، شدت طغیان از پیک‌ های قبل که این مراکز تجمعی محدود بود، بیشتر خواهد رفت.

مهری اظهار کرد: به بررسی میدانی نیاز داریم که ببینیم چند درصد مدارس و دانشگاه‌ ها در شرایط سرمای پاییز و زمستان امکان برقراری تهویه دارند. چند درصد مدارس و دانشگاه‌ها فضای فیزیکی کافی برای رعایت فاصله گذاری‌ها دارند. اوضاع پایه بهداشتی مدارس چگونه است. این نگرانی‌ها را متولیان آموزشی و بهداشتی باید پاسخ دهند.

قابل پیش بینی نبودن رفتار کرونا

موضوع مهم دیگری که در همه ماه‌ های شیوع ویروس کرونا به اثبات رسید، رفتار غیر قابل پیش بینی آن است. یعنی درست وقتی فکر می‌کنیم همه چیز در کنترل است، جهشی جدید از ویروس شناسایی می‌شود که قدرت سرایت پذیری بیشتری دارد و همه معادلات را به هم می‌ریزد.

محمد مهدی گویا درباره پیش بینی رفتار ویروس کرونا اظهار کرد: پیش بینی درباره کرونا واقعا دشوار است. بزرگترین صاحب نظران در دنیا هیچ وقت نمی‌توانند برای بیش از ۱۵ روز، رفتار این ویروس را پیش بینی کنند و می‌گویند با اطلاعاتی که در حال حاضر داریم می‌توانیم بگوییم تا ۱۵ روز دیگر چه اتفاقی می‌افتد و حتی برخی از این پیش بینی‌ها ممکن است دچار تغییر شود.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت افزود: ویروس کرونا با قدرت جهشی که دارد و تعدادی که تاکنون مبتلا شدند، نشان داده به آسانی زندگی ما را ترک نمی‌کند و مدت‌های طولانی با ما زندگی خواهد کرد و شاید برای همه عمر همراه ما باشد.

وی بیان کرد: این‌که تصور کنیم با پیدا شدن واکسن، پایان کرونا رسیده هم قابل پیش بینی نیست. زیرا هر تغییری در ساختار ژنتیکی این ویروس، باعث می‌شود واکسن‌ها کارساز نباشد و ایمنی ایجاد شده در بدن، پاسخگوی سویه جهش یافته نباشد.

نگران موج ششم باشیم یا نباشیم؟

با توجه به رفتار غیر قابل پیش بینی ویروس کرونا و عدم رعایت مناسب از طرف جامعه، وقوع خیز ششم کرونا در پاییز محتمل است. در این میان، باید اقدامات پیشگیرانه و مقابله با شیوع بیشتر آن، قبل از قرمز شدن نقشه اتفاق بیفتد. بنابراین نمی‌توانیم نگران وقوع موج ششم کرونا در کشور نباشیم و فقط به سرعت گرفتن واکسیناسیون اکتفا کنیم.

 رییس جمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا که روز شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۰ برگزار شد، اظهار کرد: عادی‌انگاری و رعایت نکردن شیوه‌نامه‌های بهداشتی تبعات خطرناکی دارد. بازگشایی‌ها با برنامه‌ریزی و نظارت دقیق باشد تا سلامت مردم به خطر نیفتد.

به هر حال، نگرانی همه کارشناسان از وقوع موج ششم کرونا در پاییز است و اگرچه فرآیند واکسیناسیون در دولت سیزدهم به سرعت پیش رفته، اما عادی انگاری شرایط و بازگشایی‌ های شتاب زده، به خصوص در مکان‌ های پرتجمع، می‌تواند عنان کرونا را از دست بگیرد و روند بستری و فوتی‌ ها را افزایشی کند.