به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، شهرستان شهرضا از جمله شهرهای قدیمی استان اصفهان است که بر شاهراه ارتباطی ۵ استان کشور، فارس، اصفهان، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و یزد قرار گرفته است؛ شهرضا از شهرهای کهن و با اصالت استان اصفهان است که صنایع دستی آن نیز هم چون تاریخ آن قدمت و اصالت زیادی داشته و از دیرباز دارای اهمیت فراوان است؛ این شهرستان با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و آب و هوایی کوهستانی و کویری همچنین در برخی از مناطق این شهرستان ‌وجود چشمه‌سارها و اماکن تاریخی هزارساله، ‌هر بیننده‌ای را در فصل بهار و تابستان مجذوب خود می‌کند.

 در شهرضا ۱۵۰ اثر تاریخی در حوزه‌های مختلف و بناهای تاریخی گردشگری، مذهبی و تفریحی و آثار ناملموس و ۲۷ مرکز خانه مسافر و اقامتگاه بوم‌گردی و جذب مسافر و توریست و یکی از چهار عصارخانه فعال در سطح کشور با قدمت بیش از ۳۰۰ سال در شهرضا وجود دارد که از سوی شهرداری خریداری شده است.

شهرستان شهرضا دارای کاروانسراهایی بازمانده از دوره صفویه است، کاروانسراهای تاریخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران هستند که همواره بسیاری از جهانگردان را به سوی خود جذب می‌کنند؛ کاروانسرای ملک از بناهای تاریخی دوره صفویه در شمال شهرستان شهرضا در جوار امامزاده شاهرضا در مسیر اصفهان به شیراز بنا شده است که امروزه به عنوان هتل از آن استفاده می‌شود.

 کاروانسرای دیگر شهرضا مهیار و امین‌آباد است که یکی در جاده اصفهان به شهرضا و دیگری در جاده شهرضا به شیراز قرار دارد و به زودی کارشناسان کشوری همراه با نماینده یونسکو برای ثبت جهانی کاروانسراهای مهیار و امین‌آباد به این شهر سفر می‌کنند.

دوره ساخت کاروانسراها در ایران به دوره صفویه باز می‌گردد؛ شاه عباس یکم که تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم گرفته بود، ساخت کاروانسراها را در دستور کار قرار داد و تا آنجا که می‌توانست برای احداث آن‌ها معماران کارکشته را به  کار گرفت، به طوری که یکی از شاهکارهای معماری ایران را کاروانسراهای آن و شکوه طاق‌ها، حجره‌ها و اندرونی‌ها و بیرونی‌های متعددش می‌دانند و شاه عباس صفوی را بانی احداث کاروانسراها در ایران.

کاروانسرای مهیار

این کاروانسرا که از نمونه‌های عالی و برجسته سبک معماری و ساختمان عهد صفوی است در ۳۰ کیلومتری شهرضا واقع شده است، این بنا در زمان حکومت شاه اسماعیل اول احداث شده و بعدها به سبب خرابی‌های فراوان در سال ۱۰۸۵ هجری در دوره شاه سلیمان صفوی تعمیر و تکمیل شده است، اوژن فلاندن فرانسوی می‌نویسد: کاروانسرای مهیار در راه اصفهان به شیراز یکی از معتبرترین کاروانسراهای ایران است. سیاحان ساختمانش را به مادر شاه‌عباس نسبت می‌دهند.

روستای مهیار در دوره صفویه یکی از آبادی‌های مهم محسوب می‌شده است، بسیاری از جهانگردان خارجی، مانند دیولافوا و فلاندر طرح‌های زیبایی از این کاروانسرا همراه با توصیف آن ارائه داده‌اند، جلو کاروانسرای مزبور بازار، مسجد، قهوه خانه و نانوایی ساخته شده است، این مشخصات در کمتر کاروانسرایی دیده می شود.

چهار اصطبل سراسری که ورودی آن‌ها در چهار گوشه کاروانسرا بوده، برای چهارپایان ساخته شده است. مصالح ساختمانی کاروانسرا سنگ و آجر است و کف حیاط نیز با آجر مفروش است، قسمت ورودی بنا و طاق‌نماهای اطراف، دارای تزیینات کاشی بوده که اغلب آن‌ها از بین رفته است.

ثبت این ۲ کاروانسرا شهرضا را جهانی می‌کند

سجاد افشاری، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه ۲ کاروانسرای مهیار و امین‌آباد در لیست جهانی شدن رفته‌اند، اظهار داشت: این دو کاروانسرا مشکلاتی دارد، میراث فرهنگی استان باید به کمک شهرضا بیاید و مشکلات این دو کاروانسرا را حل کنند.

وی با بیان اینکه شهرضا با توجه به موقعیت تاریخی‌اش، تاکنون چهره‌ای که باید از خود نشان بدهد را نشان نداده است و ثبت این ۲ کاروانسرا موقعیت بسیار خوبی است، افزود: ۱۴۰ میلیون تومان قرارداد با دانشگاه هنر درباره مطالعه بافت تاریخی شهرضا بسته شده و به زودی طرح بافت به دست میراث می‌رسد.

افشاری با بیان اینکه مشاوران طرح تفصیلی و بافت تاریخی شهرضا در کنار هم قرار گرفته‌اند و این دو مکمل همدیگر هستند، گفت: میراث در شهرضا غریب است و به عنوان بافت فرسوده فقط به آن نگاه می‌کنند، نامه به شورا و شهردار زدم که شورا مصوب کرد تا معاونت میراث فرهنگی در شهرداری ایجاد شود تا تفکر تخریب به تفکر مرمت تبدیل شود.

ارسال پرونده ۵۶ کاروانسرا برای ثبت جهانی در یونسکو

ناصر طاهری، معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه ارزیاب یونسکو در مهر ماه از ۵۶ کاروانسرا در کشور برای ثبت جهانی بازید می‌کند، اظهار داشت: هر کشوری برای ثبت جهانی یک سهمیه دارد و در کشورمان قنات‌ها و باغ‌ها را با یک سهمیه‌ای که داریم، زنجیره‌ای ثبت کردیم.

وی با اشاره به اینکه این ۲ کاروانسرا در صورت تأیید ارزیاب یونسکو ثبت جهانی می‌شود، گفت: در صورت ثبت جهانی این دو کاروانسرا به عنوان مقصد جهانی برای گردشگران معرفی می‌شود و در کتابچه‌ای که در یونسکو برای گردشگران چاپ می‌شود این کاروانسراها ثبت می‌شود.

طاهری با بیان اینکه گردشگری برای هر کشوری توسعه پایدار به وجود می‌آورد و با ثبت این کاروانسراها شهرضا به تمام دنیا معرفی می‌شود، افزود: هر دستگاهی در این راستا هر کمکی می‌تواند باید انجام دهد، از امکانات شهرستان باید استفاده کرد تا بتوان مشکلات این ۲ کاروانسرا را حل کرد.

معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ادامه داد: کاروانسرای مهیار باید دسترسی مناسب و آسانی و محیط اطراف آن پاک باشد، اطراف کاروانسرا باید از نظر حریم ساماندهی شود، اگر شعارنویسی بر روی در و دیوار است نیز باید پاک شود.

وی بیان کرد: کاروانسرای امین‌آباد ۱۰ سال در اختیار میراث بود و عملیات مرمتی گسترده‌ای بر روی آن انجام شد و میراث هزینه سنگینی کرد، این کاروانسرا نیاز به یک ساماندهی محیطی دارد و باید اهمیت این کاروانسرا را هم نشان دهیم.

طاهری با اشاره به اینکه در استان اصفهان کاروانسراهای بسیاری وجود دارد، عنوان کرد: بیش از ۱۰۰ کاروانسرا در استان اصفهان داریم و این ۲ کاروانسرا به خاطر مسیریابی و وضعیت جغرافیایی انتخاب شده و یک ارزش برای شهرضا است که ۲ کاروانسرای آن کاندید ثبت جهانی است.

کاروانسرای امین‌آباد

کاروانسرای امین‌آباد در ۳۸ کیلومتری شهرضا واقع شده است و از بناهای تاریخی و دیدنی این شهرستان محسوب می‌شود که پس از گذشت سالیان زیاد، هنوز هم کاملاً سالم بوده و پابرجا است و شکوه خود را حفظ کرده است، این بنا در دوره صفویه و در دوران سلطنت شاه عباس اول بنا شده است، ساختمان این کاروانسرا با دیگر کاروانسراهای دوران صفویه متفاوت است، به صورتی که نقشه کلی این ساختمان هشت ضلعی است، وجود بناهایی مانند مسجد، آب انبار و حمام در کنار این اثر تاریخی باعث شده است تا این کاروانسرا جایگاه ویژه‌ای در میان اقامتگاه‌های بین راهی زمان خود داشته باشد و امروزه نیز گردشگران بسیاری برای بازدید از آن به شهرضا در استان اصفهان سفر می‌کنند.

این اثر در تاریخ یکم دی ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، در هشت گوشه خارجی بنا، ۸ برج تعبیه کرده‌اند، این برج‌ها، علاوه بر آنکه به نمای خارجی بنا از حیث بصری استحکام بخشیده‌اند، نقش مهمی در امنیت کاروانیان داشته اند، تأسیسات دفاعی، از جمله برج‌ها و محل‌های تیراندازی بر بالای آن‌ها و دیوارها، حکایت از آن دارد که امین‌آباد منطقه‌ای پرخطر بوده است، در حال حاضر، کنگره دیوار خارجی کاروانسرا وجود ندارد.

کاروانسراها باید بر اساس یک نقشه راه نگهداری شوند

ناصر اسدی، فرماندار شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه بعد از اینکه این کاروانسراها ثبت جهانی شد باید بر اساس یک نقشه راه نگهداری شوند، افزود: گردشگران فرهنگی در این کاروانسرا می‌آیند و باید بر اساس آن کاروانسرا را مرمت کرد.

وی با بیان اینکه شهرضا آثار تاریخی بسیار زیادی دارد، گفت: بازار شهرضا و بعضی از روستاهای آن مربوط به دوره سلجوقی است، مانند روستای زیارتگاه که در نوع خود بی‌نظیر است.

اسدی با تأکید برای مرمت بازار شهرضا باید به میراث فرهنگی اعتبارات لازم اختصاص پیدا کند، بیان کرد: بعضی از خانه‌های این شهر میراثی است و مردم برای ساخت و ساز شبانه تخریب می‌کنند، تکلیف را باید مشخص کرد بیش از ۱۰۰ اثر تاریخی در شهرضا است و خانه‌هایی مربوط به پهلوی اول و قاجار هنوز در این شهر وجود دارد.

فرماندار شهرضا با تأکید بر اینکه نقش میراث در احیا و بازسازی بافت تاریخی باید مشخص شود، خاطرنشان کرد: برج‌های کبوتر شهر منظریه از دیگر آثار منحصر به فرد تاریخی در شهرضا است، باید سیاست‌های اداره کل میراث فرهنگی در این میان مشخص شود که در چه بخش‌هایی می‌تواند کمک کند که هم آثار حفظ شود و هم زندگی مردم مختل نشود.

وی با بیان اینکه بازار شهرضا ۹ هکتار است و طرح می‌خواهد تا چگونه مرمت و بازسازی شود، بیان کرد: بازار شهرضا یک بازار زنده است و یک نقشه راه از قبل به کسبه بازار نداده‌ایم تا بر اساس آن مرمت کنند.

اسدی با تأکید بر اینکه جلسه تخصصی بازار باید با میراث استان و ادارات مربوطه در شهرضا برگزار شود، گفت: پروژه ۶ خطه کردن محور اصفهان به شهرضا به سرعت در حال انجام است و یک برند برای کاروانسرا است چرا که با ثبت این ۲ کاروانسرا حجم تردد بیشتر می‌شود و مغازه‌هایی که در این محور هستند، منظر آن‌ها بهتر می‌شود.

به گزارش فارس، میراث جهانی یونسکو، نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارد و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص است. بر پایه این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌ عنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت ضمن باقی‌ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوط، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. 

ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی سبب می‌شود علاوه بر محافظت و نگهداری و معرفی ارزش‌های آن به جهانیان به عنوان هدف اصلی، نوعی تبلیغات برای مقصد محسوب شود که به‌واسطه آن فعالیت‌های گردشگری در محوطه نیز افزایش می‌یابد. زمانی که فعالیت‌های گردشگری به خوبی برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی شوند، می‌توانند منابع مالی مهمی را برای محوطه و نیز برای اقتصاد محلی به ارمغان آورند. با سرریز شدن گردشگران برای بازدید از یک اثر که ثبت میراث جهانی شده ممکن است زیرساخت‌های مقصد نیز در ابعاد اقامتی، پذیرایی، ارتباطی و جاده‌ای و حمل و نقل زمینی یا هوایی بهبود یابد و کسب وکارهای کوچک و بزرگ محلی مرتبط با خدمات گردشگری به این واسطه شکل گیرد و افزایش اشتغال را به همراه داشته باشد.

انتهای پیام/۶۳۱۰۱/م/ی