صاحب‌خبر - پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR به همین مناسبت در گفت‌وگو با دکتر محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم به بررسی برنامه‌های این وزارتخانه برای تحقق اهداف کلان انقلاب اسلامی در حوزه‌ فرهنگ پرداخته است. رهبر انقلاب در دیدار هیأت دولت به موضوع حمایت و بالفعل‌کردن ظرفیت جوانان مؤمن انقلابی فعال در حوزه‌ فرهنگ اشاره کردند. این موضوع پیش از این نیز در بیانات ایشان مطرح شده بود. در حوزه‌های مأموریتی وزارت ارشاد قرار است با این جریان چه نسبتی برقرار شود؟ حوزه‌ فرهنگ مردمی که چشمه‌ جوشانی است، همگام با حرکت انقلاب اسلامی جلو آمد و در سی سال اخیر وزن آن، مقداری کاهش یافت. بعد از فتنه ۸۸ و اتفاقاتی که رخ داد و از ابتدای دهه‌ ۹۰ رهبر انقلاب موضوع جنگ نرم و مواجهه‌ غرب و دشمنان با ما را مورد تأکید بیشتر قرار دادند. وقتی این تحرک اتفاق افتاد، ما شاهد فعال‌شدن جریانات مردمی فرهنگی در حوزه‌های هنری و مدرن شدیم. مثلاً، در حوزه‌ی سینما و موسیقی قبلاً کارکرد این بخش‌ها خیلی کمتر یا کم‌رنگ بود؛ امّا امروز که در آغاز کار دولت سیزدهم هستیم، جبهه‌ فرهنگی انقلاب در بخش خارج از دولت به توانمندی‌هایی رسیده است که می‌تواند در وزارت ارشاد دولت با نظام حکمرانی جدید ایفای نقش داشته باشد.در این نظام حکمرانی جدید فرهنگی، نظامات مبتنی بر تحولات فعلی باید بازنگری شود. شاخصه‌ بازسازی در نظام حکمرانی فرهنگی در دوره‌ جدید این است که تصدی‌گری از جریان دولتی به جریان مردمی واگذار می‌شود. این کار با شعار «دولت مردمی» انطباق دارد. البته به این معنا نیست که این جریان جوان و مؤمن در داخل دولت حل شود. این جریان به هویت متمایزی رسیده‌ و باید با هویت باقی بماند و این دولت انقلابی و مردمی است که باید حوزه‌ تصدی‌گری خودش را به این جریان واگذار کند. این شکل نوین نظام حکمرانی فرهنگی در گام دوم انقلاب اسلامی است که دولت اسلامی با توجه به رشد جامعه‌ دینی که مظهرش تشکّل‌های جوانان انقلابی است، وظایف حکمرانی‌اش را با آن‌ها به اشتراک می‌گذارد و از ظرفیت‌های آن‌ها برای رشد و اعتلای نظام حکمرانی فرهنگی در جمهوری اسلامی استفاده می‌کند. گاهی مطرح می‌شود که بخشی از جریان انقلابی و مؤمن که خارج از ساختار دیوان‌سالاری دولتی دارد کار خودش را پیش می‌برد، نگاه مثبتی حداقل به حوزه‌ی دیوان‌سالارانه‌ دولت به‌خصوص در بخش فرهنگ ندارد. چطور می‌شود اعتماد این جریان‌ را جلب کرد تا برای همکاری پیش‌قدم شود؟ * بله، این بی‌اعتمادی تقریباً نسبت به همه‌ ساختارهای بروکراتیک وجود دارد. ما امروز به مدل جدیدی نیاز داریم. این مدل جدید باید مبتنی بر اعتماد باشد. بخشی از این موضوع هم کارگزاران جدید حوزه‌ فرهنگی هستند. دولت باید خودش را چابک و سبک کند و ظرفیت‌های تصدی‌گری‌اش را به این جریان بسپارد؛ یعنی از این جریان برای تلطیف و تقویت فضای حکمرانی فرهنگی استفاد کند تا ارتقا پیداکرده و قدرت کیفی و کمی آن افزایش یابد. به همین دلیل هم باید در عرصه‌ عمل این اتفاق بیفتد. ما در نظام تحولی که برای این کار در حوزه‌ی فرهنگ آماده کردیم به‌شدت به این معتقدیم. کمی جزئی‌تر و مصداقی‌تر درباره سازوکارهای واگذاری تصدی جریانات حاکمیتی صحبت می‌کنید؟ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سه وظیفه‌ حمایتی، نظارتی و هدایتی دارد. نقش حمایتی و نظارتی دو ابزار مهم است. ما هم قدرت حمایت از جریانات مختلف را داریم، هم قدرت نظارت و مجوز. این دو باید مقدمه‌‌ هدایت در امر فرهنگی شود؛ یعنی وقتی وزارت ارشاد در دوره‌ تحولی جدید می‌خواهد اقدام کند، باید تمام ظرفیت‌های حمایتی و نظارتی‌اش را پای کاری بیاورد که خروجی‌اش در سبد انقلاب اسلامی باشد. بنیاد فارابی به‌عنوان مجموعه‌ کنشگر ما در حوزه‌ی سینما باید از محصولاتی حمایت کند که دقیقاً مطابق با اهداف فرهنگی انقلاب باشد. یک مثال دیگر بزنم؛ دو سالی می‌شود که ما درگیر موضوع مواسات مؤمنانه هستیم. جلوه‌اش در حوزه‌ی سینما کجاست؟! عقب‌تر برویم. ما در دهه‌های اخیر درگیر جنگ نرم دشمن بودیم. چند فیلم این موضوع را بازنمایی‌کرده؟ من لیستی دارم از اسم‌هایی که رهبر انقلاب آوردند و گفتند برای این‌ها فیلم بسازید. البته بخشی از آنها توسط برخی از مجموعه‌های فرهنگی در سال‌های اخیر تولید شده است. اگر برخی از فیلم‌سازان مستقلی که در این دهه رشد کردند، نبودند ما فیلم‌هایی که بخش مهمی از اتفاقات انقلاب را روایت می‌کردند، نداشتیم. از جریان انقلاب چه تعریفی دارید؟ من جریان انقلاب را محدود به یک گروه و سلیقه‌ خاص نمی‌دانم. اکثریت قریب‌به‌اتفاق جامعه‌ی ایرانی را تحت پوشش قرار می‌دهد؛ امّا چه اتفاقی می‌افتد که جریان فرهنگی‌ در بعضی جاها به‌درستی ظاهر نمی‌شود؟ به‌خاطر اینکه سیاست‌های فرهنگی حاکمیتی بر مبنای حمایت از فکر انقلاب تنظیم نشده است. وقتی این تنظیم‌گری درست شود خودبه‌خود این جریان رشد می‌یابد. یکی دیگر از محورهای مورد اشاره‌ رهبر انقلاب شکوفاکردن ابزارهای فرهنگی است که باید نسبت به وضعیت فعلی هم از لحاظ کمی و هم کیفی ارتقاء پیدا کنند. در این زمینه قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ ما امروز مقوله‌ برجسته‌شده‌ای به نام صنایع خلاق فرهنگی در برنامه‌هایمان داریم که در حوزه‌ فرهنگی هم به آن توجه می‌شود و آن را در قالب سند موضوعی، در برنامه‌ تحول دولت مردمی آوردیم. اصلاً توجه‌مان این است که حوزه‌ اقتصاد فرهنگ باید تقویت شود. امروز حوزه‌ اقتصاد فرهنگ می‌تواند قدرت‌سازی زیادی برای نظام حاکمیتی ما انجام بدهد. مثلاً، زمانی ساخت برنامه‌های نمایشی کاملاً هزینه‌بر تلقی می‌شد، امّا امروز ما می‌توانیم این فضا را داشته باشیم. ما امروز ظرفیت‌های اقتصاد فرهنگی‌ای در منطقه داریم که کاملاً دست‌نخورده است. اگر ما این جریان فرهنگی را تقویت کنیم، اقتصاد فرهنگ را در این بخش تقویت خواهد کرد. یکی دیگر از توصیه‌های رهبر انقلاب استفاده از ظرفیت‌های نخبگان خارج از دولت است. قرارست چه تعاملی با این نخبگان داشته باشید؟ دولت به همه‌ اهالی فرهنگ و هنر و رسانه‌ کشور برای نظام تحولی در پیش رو نیاز دارد. به همه‌ آن‌ها با هر گرایش و سلیقه‌ای احترام می‌گذارد. من فکر می‌کنم این‌قدر حرف مشترک وجود دارد و درباره‌ آنها کارنکرده داریم که همه‌ این اهالی فرهنگ و هنر را می‌توانیم زیر این چتر جمع کنیم.. نباید فرهنگ و هنر را به یک‌سری برنامه‌های نمایشی، آن هم از جنس خاص تقلیل بدهیم. دولت می‌‌خواهد چترش را بالای سر همه‌ نخبگان، نه عده‌ای خاص باز کند. همه‌ بخش‌های فرهنگی هنری‌ای که در معرض نابودی هستند، در این زمره قرار می‌گیرند.∎​