لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ روز چهارشنبه دوازدهم آذرماه از سوی دولت به مجلس تقدیم شد و نمایندگان کار بررسی این لایحه را در مجلس شروع کردند از همان ابتدا نمایندگان اعلام کردند که لایحه بودجه دارای ایرادات و چالش‌های زیادی است که از جمله مهمترین آن می‌توان به کسری ۳۲۰ هزار میلیارد تومانی و عدم شفافیت در بخش‌های قابل توجهی از لایحه بودجه اشاره کرد.افزایش ۵۰ درصدی هزینه ها از دیگر مسائلی بود که مورد ایراد نمایندگان قرار داشت در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق بخشی از ایرادات آن رفع شد و با ایجاد شفافیت و حذف بخشی از موارد، اعضای کمیسیون توانستند منابعی را به بودجه اضافه کنند.
از جمله اقداماتی که در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق انجام شد، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای خرید کالاهای اساسی بود که البته منابع این بخش به یارانه‌ها تخصیص یافت که حدود صد و شش هزار میلیارد تومان بود در نهایت پس از انجام بررسی ها در کمیسیون تلفیق لایحه برای رای گیری به صحن علنی مجلس ارسال شد اما نمایندگان در جلسه علنی مجلس کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ را رد کردند.
حجت الاسلام سید محمود نبویان نماینده مردم تهران شمیرانات ری و اسلامشهر و پردیس و نائب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس ضمن تشریح ایرادات و اشکالات لایحه بودجه به بیان دلیل رد کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در صحنه علنی مجلس پرداخته است که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
حجت‌الاسلام سید محمود نبویان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، با اشاره به رد کلیات لایحه بودجه سال 1400 در جلسه علنی دیروز مجلس گفت: لایحه دولت دارای ایرادات زیادی بود و اگرچه کمیسیون تلفیق بخشی از آن را اصلاح کرد اما دیدیم که دولت صراحتا با این اصلاحات مخالفت کرد و ما هم با کلیات آن مخالفت کردیم تا آقایان دولتی بروند و خودشان اصلاحات در بودجه را انجام دهند.
* جای خالی منافع مردم در لایحه دولت
وی افزود: لایحه بودجه سال 1400 کاملا از سر بی‌دقتی و به دور از کار کارشناسی تدوین شده و مواردی که منافع مردم در آن لحاظ شده باشد را به ندرت در آن می‌توان یافت و متأسفانه مسائل غیرکارشناسی در این بودجه به فراوانی مشاهده می‌شود.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: در بخش پرداخت حقوق و مزایا در لایحه بودجه سال آینده 637 هزار میلیارد تومان دیده شده که این میزان در بودجه سال 99 به میزان 437 هزار میلیارد تومان بود و می‌توان گفت که هزینه‌های دولت در بودجه 1400 بیش از 50 درصد افزایش پیدا کرده است.
افزایش بیش از 50 درصدی هزینه‌های دولت با درآمد 320 هزار میلیارد تومانی به آن معناست که ما 50 درصد کسری تراز عملیاتی در لایحه بودجه‌ای داریم که دولت خود آن را ارائه کرده است
نبویان خاطرنشان کرد: این افزایش بیش از 50 درصدی هزینه‌ها در حالی است که درآمد در بودجه سال آینده حدود 320 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده و این به آن معناست که ما 50 درصد کسری تراز عملیاتی در لایحه بودجه‌ای داریم که دولت خود آن را ارائه کرده است.
وی افزود: در لایحه بودجه آمده که حقوقها 25 درصد افزایش پیدا خواهد کرد، نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که چرا عدالت در این افزایش حقوقها رعایت نمی‌شود. به این ترتیب که کسی که حداقل حقوق را دریافت می‌کند 25 درصد افزایش حقوق دارد و کسی هم که حقوق نجومی دارد حقوقش 25 درصد افزایش پیدا می‌کند. در شرایط اقتصادی کنونی به کسانی که حقوق 50 میلیونی می‌گیرند فشار نمی‌آید، بلکه فشار به کسانی می‌اید که حقوق 4-3 میلیونی دریافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
* دولت با افتخار می‌گوید از 80 میلیون ایرانی 60 میلیون نفر نیازمند یارانه‌اند
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: هنر دولت این است که با این برنامه‌ریزی‌های غلط با افتخار اعلام می‌کند که از 80 میلیون ایرانی 60 میلیون نفر یارانه معیشتی دریافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و در واقع نیازمند محسوب می‌شوند.
نبویان خاطرنشان کرد: پس یکی از ایرادات مسأله عدم رعایت عدالت در افزایش حقوق‌هاست، چرا حقوقها پلکانی افزایش پیدا نمی‌کند؟ اولا که حقوق‌های نجومی حذف شوند و دوم این که افرادی که حقوق‌های بالا دریافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند افزایش حقوق اندکی داشته باشند.
* اذعان مسئولان سازمان برنامه به تورم زا بودن بودجه
وی افزود: ما در کمیسیون اصل نود مسؤولان سازمان برنامه و بودجه را دعوت کردیم و خود این آقایان پیش بینی‌شان این بود که ما در سال آینده با تورم 35 درصدی مواجه خواهیم بود و این به آن معناست که حقوقها 25 درصد افزایش پیدا می‌کند و هزینه‌ها 35 درصد.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: نکته بعدی اینجاست که این افزایش 25 درصدی حقوق تنها شامل کارمندان دولت می‌شود. من از سازمان اداری و استخدامی آمار کارمندان دولت را گرفته‌ام، تعداد این کارمندان حدود 2 میلیون و 300 هزار نفر است. خب، مابقی که در بودجه افزایش حقوقی برای آنها در نظر گرفته نشده باید چه کار کنند؟
نبویان خاطرنشان کرد: کارگران ما که سر چهارراه می‌ایستند، آنهایی که کارمند نیستند و... چه فکری برایشان شده، اینها مشکل بودجه‌اند.
* دولت ناله می‌کند که نمی‌تواند نفت بفروشد اما روی فروش 2.3 میلیون بشکه حساب می‌کند
وی افزود: در لایحه بودجه سال آینده 199 هزار میلیارد تومان درآمد نفتی پیش بینی شده که این میزان معادل فروش 2.3 میلیون بشکه نفت در روز است.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: آقای نوبخت در صحن مجلس با آه و ناله عنوان کرد که «ما تحت فشاریم و نمی‌توانیم نفت بفروشیم». خب وقتی نمی‌توانید نفت بفروشید پس چرا فروش 2 میلیون و 300 هزار بشکه‌ای نفت را برای سال آینده در نظر گرفته‌اید؟
نبویان خاطرنشان کرد: من با یکی از مسؤولان مهم سازمان برنامه و بودجه که معمولا بودجه را او می‌نویسد سؤال کردم که آیا فروش 2 میلیون و 300 هزار بشکه را شما در بودجه آورده‌اید، که او در پاسخ به من گفت که «به ما ربطی ندارد، این بخش را وزیر نفت به ما داده است و ما آن را در بودجه ذکر کرده‌ایم».
وی افزود: همان طور که گفتم حدود 200 هزار میلیارد تومان برای تأمین هزینه 637 هزار میلیارد تومای از محل درآمدهای نفتی پیش بینی شده، دولت همچنین پیش بینی کرده که 70 هزار میلیارد تومان نیز از محل پیش فروش نفت درآمد تأمین کند که منابع درآمدی دولت در این صورت از بخش نفت 270 هزار میلیارد تومان می‌شود و همچنین دولت گفت که 75 هزار میلیارد تومان هم از سهم صندوق توسعه ملی نخواهیم داد.
با یکی از مسؤولان مهم سازمان برنامه و بودجه که معمولا بودجه را او می‌نویسد سؤال کردم که آیا فروش 2 میلیون و 300 هزار بشکه را شما در بودجه آورده‌اید، که او در پاسخ به من گفت که «به ما ربطی ندارد، این بخش را وزیر نفت به ما داده است و ما آن را در بودجه ذکر کرده‌ایم».
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: جمع این منابع درآمدی نزدیک به 345 هزار میلیارد تومان است که 637 هزار میلیارد تومان اعتبار هزینه‌ای را، تصمیم گرفتند این مقدار را از بخش نفت به ترتیبی که شرح داده شد تأمین کنند و این نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد اعتبارات هزینه‌ای ما از محل نفت است.
نبویان خاطرنشان کرد: دولت در لایحه این گونه پیش بینی کرده که اگر نتواند نفت بفروشد اوراق بفروشد. درواقع می‌توان گفت اوراق فروشی شده کار دولت.
وی افزود: فروش اوراق درواقع آینده فروشی است و دولت بعد که وارد کار می‌شود وارث اصل و بدهی‌های سود این اوراق خواهد بود.
* فروش اوراق آینده فروشی است
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: ما قبلا خام فروشی داشتیم و الان آینده فروشی داریم. دولت آقای روحانی در آینده فروشی سرآمد همه دولت‌هاست.
نبویان خاطرنشان کرد: طبق آماری که از سازمان بازرسی مرکز پژوهش‌ها، دیوان محاسبات و... اخذ شده، در سال 92 دولت به طور قانونی اجازه داشته تا 10.4 درصد اوراق بفروشد اما دولت اقدام به فروش 41.7 درصد اوراق کرد. اوراق فروشی یعنی بنشین و دست روی دست بگذار، جیب مردم را خالی کن، بعد هم دولت آینده آن را پرداخت کند.
وی افزود: در سال 93 بنا بود تا دولت 9 درصد اوراق بفروشد که دولت 56 درصد اوراق فروخت. در سال 98 دولت مجاز بود تا 39 درصد اوراق بفروشد اما دولت 332 درصد اوراق در این سال اوراق فروخته است.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: این اوراق فروشی یعنی دولت آینده وارث یک سرزمین سوخته‌ای می‌شود که باید اصل و سود این اوراق را پرداخت کند.
نبویان خاطرنشان کرد: دولت‌ها متأسفانه بدون آنکه کار جدی و کارشناسی داشته باشند، رویه‌شان این بود که نفت بفروشند و پول آن را مصرف کنند. مقام معظم رهبری حدود 20 سال قبل ضمن انتقاد به این رویه عنوان کردند که باید صندوقی به صندوق توسعه ملی تشکیل شود و دولت در سال اولی که این صندوق تشکیل شد و رهبر معظم انقلاب دستور دادند موظف شد تا 20 درصد از درآمدهای نفت را به صندوق توسعه ملی واریز کند.
وی افزود: سهم صندوق توسعه ملی در سال اول 20 درصد بود و این سهم باید هر سال 2 درصد افزایش پیدا کند و هر سال باید سرمایه فروشی کمتر و توجه به صنعت بیشتر می‌شد.
* دولت 18 درصد سهم صندوق توسعه را از آن خود می‌داند
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: طبق این برنامه امسال سهم صندوق توسعه ملی باید 38 درصد باشد. دولت عنوان کرده که من این سهم 38 درصدی را پرداخت نمی‌کنم، 18 درصد آن را می‌خورم و 20 درصد آن را واریز می‌کنم.
نبویان خاطرنشان کرد: نکته جالب اینجاست که دولت تازه اعلام کرده که علاوه بر همه اینها 2800 میلیون یورو نیز از صندوق توسعه ملی دریافت می‌کنم و این یعنی خالی کردن همه سرمایه‌های ملت.
*بودجه غیر واقعی با بخش‌های کپی شده
وی افزود: لایحه بودجه 1400 کاملا غیرواقعی و غیرکارشناسی است و حتی بعضی از بخش‌های آن کپی، پیست بود و مواردی در لایحه بودجه سال قبل بوده که آن را در لایحه بودجه 1400 هم کپی، پیست کرده و آورده‌اند.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: سند 2030 که در آن آموزش‌های جنسی به کودکان ما دیده می‌شود در لایحه بودجه سال 1400 برای آن ردیف اعتباری در نظر گرفته شده، من نسبت به این موضوع اعتراض کردم، جوابی که به من دادند این بود که «آقا اشتباه شده، ما اصلاً توجه نداشتیم این کپی، پیست شده، قبلا بود و ما آن را اینجا آوردیم». بودجه را دولت این طوری می‌نویسد، با کپی، پیست می‌نویسد. کار کارشناسی در آن مشاهده نمی‌شود.
نبویان خاطرنشان کرد: اگر هزینه‌ها در بودجه بالا می‌رود، درآمدها چقدر است؟ چرا مالیات‌هایی که پنهان است تلاشی برای وصول آن انجام نمی‌شود؟ چه مقدار فرار مالیاتی داریم؟ متأسفانه دولت به دنبال این مسائل نمی‌رود. ما انواع صنف‌ها را داریم که فرار مالیاتی دارند.
* ارز 4 نرخی در بودجه دولت
وی افزود: در لایحه بودجه 4 قیمت برای دلار در نظر گرفته شده، یک نرخ ارز 4200 تومانی، یک نرخ ارز 17 هزار و 150 تومانی، یک نرخ ارز 17 هزار و 500 تومانی و یک نرخ هم بازار آزاد.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: طبق گزارش دیوان محاسبات درگزارش تفریغ بودجه عنوان کرده که کمتر از 50 درصد نهاده‌های دامی در اختیار تولیدکنندگان رسیده و بیش از 50 درصد این نهاده‌ها در بازار آزاد فروخته شده و این نشان می‌دهد که اصلاً نظارتی در کار نیست. طبق گزارش تفریغ بودجه سال 98 دیوان محاسبات باید به زحمت مواردی را پیدا کرد که دولت آنجا مطابق قانون رفتار کرده باشد.
نبویان خاطرنشان کرد: نکته بعدی غیرواقعی بودن آمار و ارقام در بودجه است، به عنوان مثال حدود 200 هزار میلیارد تومان دولت در بودجه برای بخش‌های دیگری به نام هدفمندی یارانه‌ها و موارد دیگر در نظر گرفته، اما آن را در ارقام اولیه نیاورده، من نمی‌دانم دولت چرا با منافع مردم بازی می‌کند.