خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت: محمدابراهیم محمدی در یادداشتی نوشت: در این نوشتار کوشیده شده است تا به کارنامه شهید سلیمانی از منظر مدیریت نگریسته و به راز موفقیت و محبوبیت و نیز خصال و خصوصیت ایشان اشاره شود.

تلاش شده تا نگاهی گذرا و تطبیقی به جنبه‌های مدیریت افکنده شود و نیز ساحت‌های خدمت و مردمی بودن مورد توجه قرار بگیرد. در این نوشتار، تحلیل ویژگی‌های شخصیتی شهید از نقطه نظر مدیریت و نیز اندیشه‌های ایشان در زمینه‌های ملی و بین‌المللی مورد اهتمام بوده است.

تلاش این قلم، نشان دادن خط مشی ایشان و نیز ساخت شخصیت و ساحت‌های خدماتی ایشان به مدیران فعلی و آینده کشور است.

***

شهید سلیمانی را باید به حق، یکی از چهره‌های محبوب در ساحت خدمت و مدیریت دانست؛ دور نباشد اگر بگوییم که ایشان در زمینه امنیت و استقلال و تلاش برای حفظ تمامیت ارضی، امیرکبیرکم تکرار تاریخ خواهد بود.

سردار سلیمانی یکی از خدمتگزاران گمنام اما پرآوازه ایران و جهان و به خصوص منطقه است. اینک که من این نوشته را آماده می‌کنم در ارتباط با این سردار خدمت و امنیت،کتاب و مقاله قابل توجهی جز چند کتاب در قالب خاطره و نیز چند جزوه تحلیلی که از سر احساس در ارتباط با شهید و حاشیه‌های شهادت و تشییع پیکر مطهر ایشان نوشته شده است، نوشته قابل توجهی وجود ندارد که این نگارش‌ها هم غالبا حاصل همین چند ماه اخیر بوده است. 

این باور وجود دارد که در زمینه خدمات خالصانه ایشان به ایران و منطقه، در آینده زود در قالب همایش‌های علمی و دفاعی ملی و بین‌المللی و یا در قالب رساله‌های ارشد و دکتری، آثار متعدد علمی و تحقیقی ارائه شود.

علت طرح موضوع و نوشتن پیرامون این شهید،کوششی بود تا ضمن پرداختن به چهره مدیریتی این شهید، اشاره‌ای به حلقه مفقوده مسؤولیت پذیری در ساحت‌های مختلف و به خصوص در ارتباط با ناکارآمدی مدیریت، داشته باشم.

همچنین تلاش شده است به عوامل و زمینه‌های موفقیت مدیریت شهید سلیمانی، اشاره شده و به ویژگی‌های شخصیتی ایشان از این منظر پرداخته شود. 

تحلیل شخصیت و خصال و خصوصیت شخصی، از انگیزه‌های اصلی این نوشتار بوده است. درپایان مقاله کوشیده شده است تا به برخی از اهم دیدگاه‌های ایشان پرداخته و به جمع بندی مناسبی در ترویج مدیریت رفتار مدار، دست یابیم.

ما وهویت ایرانی اسلامی 

ما ایرانی‌ها بیش از آنکه در مورد اصل و اساس رویدادی بیندیشیم، بیشتر به شکل هیجانی و از سر احساس با آن برخورد می‌کنیم. حال اگر این فرصت و ظرفیت در اختیار دیگران باشد، تا موضوع را از زوایای مختلف بررسی نکنند و بهانه و دلیل‌های ماندگارسازی آن را نیابند، به موضوع خاتمه نمی‌دهند.

اسطوره انگاری و برندسازی هویتی، یکی از اقدامات در برتری‌انگاری و تمرکز فکر و اندیشه است. مراکز مطالعاتی و پژوهشگاه‌هایی ذیل نام شخصیت‌های چون "کانت" و "دکارت" و... که سال هاست در جهان فلسفه و دانش، محمل مطالعات و کرسی‌های بررسی قرار می گیرند و در محافل علمی و دانشگاهی به بحث در می‌آیند، از این جمله و شاهد این مدعاست.

سوگمندانه گاهی شرقی‌ها و به خصوص جامعه اندیشه ورز ایرانی که خاستگاه اندیشه و دانشمندان مهم و مؤثر در سطح جهان است و از میراث‌داران اندیشه و خاستگاه بزرگان دانش می باشد، مخاطب یک طرفه همین کرسی‌ها قرار می‌گیرد. این در حالی است که خود برخوردار از میراث گرانبهایی است که از آن اطلاع درستی ندارد.

آیا ما برای شخصیت‌های بزرگی چون ابوعلی سینا، خواجه نصیر، ملاصدرا و... و چهره‌های معاصری همچون علامه طباطبایی وامام خمینی و شهید مطهری و شهید صدر، حرکت‌های علمی بنیادین و کرسی‌های اندیشه ورزی در داخل و خارج داشته و دیده ایم؟

این موضوع فقط محدود بخش علمی نیست، بلکه در حوزه‌های نظامی نیز با وجود رویدادهای بزرگ نظامی و دفاعی چون هشت سال دفاع مقدس و اسطوره‌های بزرگی که هر کدام می‌توانست یکی از بسترهای مهم برای بررسی و مطالعه بنیادین باشد را نیز شامل می‌شود.

کتاب‌های متعدد و متنوعی که سال‌های اخیر در ارتباط با سرداران و فرماندهان هشت سال دفاع مقدس تألیف شده و نیز مستندهایی که ساخته شده ،گویای همین ظرفیت و میراث ارزشمند است.

چرا مکتب سلیمانی؟

سپهبد شهید سلیمانی از جمله شخصیت‌های بزرگی است که با وجود عظمت ملی و بین المللی و نقش و سهم تاریخی که در معادلات دفاعی وسیاسی ایران و جهان دارد، مثل تعداد پرشماری از بزرگان تاریخ ساز، در چنبره مراسم‌های باشکوه و کم مانندی چون وداع و تشییع و بزرگداشت‌های مناسبتی سطحی، به بایگانی سپرده و فراموش می‌شوند. 

شاید این تأکید رهبری در نخستین نماز جمعه بعد از شهادت ایشان، به "مکتب ومدرسه شهید سلیمانی" بی ارتباط با بیم ایشان از خموشی وسکوت محافل اندیشه ورزی نباشد. 
چراکه نگاه به شخصیت‌های مؤثر در تاریخ ، وقتی در قالب مکتب و مدرسه قرار می‌گیرد، ناظر به ساحت‌های مختلف و زمینه و زمان‌های گوناگون می‌گردد و این امر بیش از هرجا، به عهده مراکز علمی و پژوهشی است.

گفتمان مدیریت 

امروز که به اذعان اکثر دغدغه‌مندان، مشکل اصلی در کشور ما مدیریت است، لازم دیدم به بخشی از خصال و خصوصیت سردار بزرگ ملی از این زاویه نظری انداخته و دریافت‌هایم را فراروی نهم.

به نظر می‌رسد آنچه بیش از هرچیز در موفقیت این شهید در عرصه های نظامی و بین المللی و به خصوص همگرایی‌های ملی و منطقه‌ای تأثیرگذار بوده  "مدیریت" است و امروز لازم است به این موضوع سهل و ممتنع! با مداقه و تأملی افزون پرداخته شود تا شاید بسیاری از مشکلات مدیریتی که حاصل چالش ناکارآمدی است، مرتفع گردد.

از نظر نگارنده این موضوع به رغم در حاشیه بودن،کمتر از بسیاری از زوایای آشکار شخصیت ایشان نیست.

گفتمان مقاومت

امروز خدمات مبارک و ماندگار شهید سلیمانی، مورد وفاق همه طبقات و طیف‌های جامعه است. امنیت امروز، مرهون تلاش‌های شبانه روزی و مداخله هوشمندانه ایشان در بازی‌های خطرناک قدرت‌ها در منطقه است. 

اگر تدبیر ایشان در مهار و نابودی این سیاست‌ها در قالب گروه‌ها و جریان‌های نظامی و سیاسی نبود، ما امروز امنیت را به عنوان بزرگ ترین نعمت الهی نداشتیم. با تدبیر ایشان، "گفتمان مقاومت انقلاب"  معرفی، ترویج و نهادینه شد.

با طرح "همگرایی اسلامی" ایشان، زیاده خواهی‌های استکبار در تغییر جغرافیای سیاسی منطقه به سرانجام شوم خود نرسید. 
با همت ایشان مشارکت‌های مستشاری ایران در پیروزی‌های منطقه‌ای مقاومت در حماسه‌های 33 روزه لبنان و 22 روزه و 8 روزه غزه و نیز پاره‌ای جنگ های نیابتی و... به ثمر نشست. اینها بخشی از خدمات زیاد و محسوس این شهید بزرگ به امنیت منطقه است.

بی شک نقش‌های ماندگار سیاسی واجتماعی داخلی و منطقه‌ای که کمتر از فعالیت‌های دفاعی و امنیتی ایشان نیست، در حافظه تاریخ معاصر بازخوانی خواهد شد. به راستی چه عواملی در شکل‌گیری شخصیت شهید سلیمانی، تأثیرگذار بوده است؟
به دیگر عبارت، ساخت مندی شخصیت سردار، مبتنی بر چه عواملی بوده است؟

مدیریت با ادبیات شهید سلیمانی

به نظر می‌رسد راز توفیقات مدیریتی شهید سلیمانی، در انجام حرکت‌های بزرگ ملی و منطقه‌ای وحتی بین‌المللی، به برنامه و فعالیت‌های شخصی ایشان از گذشته‌های دور بر می‌گردد. برنامه‌هایی که ریشه در معارف دینی و آموزه‌های عرفانی و حتی تجربیات معنوی دارد. 
دراین میان عواملی چند در زندگی شخصی ایشان ،بیش از هرچیز دیگر مورد اهتمام وجدیت بوده و در موفقیت ایشان تأثیرگذار بوده است. 

 یکم – سلوک و خودسازی 

به نظر می رسد در شکل‌گیری شخصیت شهید سلیمانی، فراتر از زیست محیطی و منطقه ای، با مردمان مؤمن و معتقد، و نیز تربیت خانوادگی که التزام عمیق به مسائل و احتیاطات شرعی داشته و اهل مراعات شرعیات بودند؛ دفاع مقدس و جنگ تحمیلی و همرزمی با چهره‌های جوان دین باور و با معنویت، سهمی مهم وهم افزایانه در رشد و ارتقاء وهم افزایی معنوی ایشان داشته است. 

به دیگر عبارت، زندگی 40 ساله ایشان درمتن و بطن جهاد و شهادت، وآمادگی‌ها برای شهادت که خودساختگی جزو برنامه‌های محوری آن بود، موجب شد ایشان دوره‌ای عملی از سلوک و دریافت های معنوی را تجربه کند. 

گو اینکه امثال ایشان که جان سوخته وبی باک شهادت بودند، بسیار بوده وبه قاعده، جبهه خاستگاه چنین تفکری شده است و این برای یک جوان پاک نهاد و طالب سلوک وخود سازی، فرصتی بی تکرار برای خودیابی و رسیدن بوده است.

این حس سلوک و تکاپوهای پیوسته برای رسیدن به خواسته قلبی و آرزوی بی‌تابانه ایشان، نقشی بی‌مانند در این سیر و سلوک و تجربه‌های معنوی داشته است. 

 دوم -اندیشه ورزی

ایشان به رغم نداشتن تحصیلات بالای آکادمیکی و حوزوی، اما به برکت تجربه و همزیستی با عناصر در مسیر رشد، به یکی از مغزهای فکری وطراحی و نیز اندیشه‌های برتر تبدیل شد. این اندیشه چه در ساحت نظامی و یا فرهنگی و سیاسی، از ایشان چهره ای ممتاز و مؤثر ساخت.  

تحلیل‌های نظامی و نیز طرح و ایده‌های سازنده و کارآمد ایشان،گویای توان ذهنی و عقلانیت نظامی ایشان بوده است. 
امروز چهره برجسته ایشان در قامت یک دیپلمات سرشناس و صاحب نظر سیاسی، یکی از محورهای مطرح در مطالعات علمی و نظامی وامنیتی برجستگان کشورهای جهان است.

نگاهی گذرا به مجموعه تحلیل‌ها و نظرات پیرامون این شهید، بخصوص آنچه مربوط به سال‌های اخیر است،گویای اندیشه بنیادین ایشان در مسائل امنیتی و سیاسی است.

سوم- به روز بودن

شهید به گواهی دوستان همرزمش، با وجود تنگنای وقت و مأموریت، لحظه ای از مطالعه بازنماند.گویا مطالعه، دانش و آگاهی، همانند دفاع برای ایشان یک تکلیف پیوسته بوده است.
این آگاهی تنها محدود به حوزه های نظامی نبوده، بلکه ادبیات ، تاریخ ایران ومعاصر ،منطقه ونیز مسائل سیاسی را نیز در برمی گرفته است.   

امروز این دانش نظامی و تجربیات اندوخته ایشان، درس آموز چهره‌های شاخص نظامی منطقه شده است. سخنرانی‌های ایشان که برخی هم به زبان عربی بوده ،گویاى این اشراف و اطلاعات است.

چهارم - معنویت

شهید به اذعان دوستان و نزدیکان، از جمله معدود شخصیت‌هایى بوده که به تهجد و مناجات و ارتباط با خالق هستی، توجه خاصی داشته است. 

خاطرات، مکتوبات و گزارشات برجای مانده از ایشان، گویای این توفیق پیوسته در ارتباط و رازگویی ونیایش با محبوب عالم هستی است.  

به جرأت می‌توانم بگویم که راز اعتماد به نفس و نیز تهور وبی باکی ایشان، در کنار آگاهی و دانش‌های مهارتی، بی ارتباط با این فنا، سلوک معنوی، و نیایش‌ها و راز و نیازهای ایشان نبوده است. 

حال اگر خواسته باشیم راز این موفقیت مدیریتی شهید را در یک جمله کوتاه بیاوریم ،می توانیم این جمع بندی را ارائه دهیم: شهید، کوشیده بود تا به اصلاح مناسبات خویش با خدا، مردم، خانواده وحتی نظام وحاکمیت دست یابد.

بایدهای مدیریتى

این مجاهدت ها و پاداش‌های معنوی که موجب شد تا سلیمانی در قامت مدیری درصحنه و به دور از حاشیه های شخصی و حزبی، از همه فرصت های موجود استفاده کند؛ می‌تواند درس آموز مدیریت، بخصوص در ساحت‌های بحرانی شود. 

این اصول اربعه یعنی خودسازی و سلوک ، به روز بودن، اندیشه‌ورزی و معنویت، می‌تواند تأثیری شگرف در زندگی اجتماعی مدیران داشته و تجربه ارزشمندى برای ایشان در ساحت‌ها و عرصه‌های میدانی باشد.

از نگاه ایشان ، مدیر نباید دمی از خودسازی و تأمل و درنگ در خویش غفلت کند. مدیری که از خودش مانده و نتوانسته خصایل و خصایص ممتازى را در خود احیاء و پویا کند، نمی‌تواند در جامعه نقش آفرین و احیاگر باشد.

نبود معنویت، ضعف مطالعه و ناتوانی در اندیشه ورزی، هرکدام می تواند یکی از عوامل بزرگ درماندگی، رخوت و پیری فکری مدیران باشد. ایجاد و بارورسازی بسترهای رشد و ارتقاء ، می‌تواند درآمدی برای رویش خصال و صفات نیکو در مدیر شده و ابزاری برای دستیابی بهتر به اهداف و برنامه‌های فردی و اجتماعی مبتنی بر اخلاص باشد.

سلیمانی در قامت مدیری رفتارمدار

سلیمانی را باید در سطحی از مدیران ممتاز به شمار آورد که توانسته بود همه آنچه را که لازمه یک خدمت موفق و مفید ومردمی ست ، پدید بیاورد. اگر بخواهیم به تصویری واقعی تر از ایشان دست یابیم، باید در خصال و شاخص‌های زیر بیشتر مداقه کنیم. 

مخلص:

مدیری با اخلاص وبرخوردار از نیتی پاک و الهی 

فداکار:

کارنامه زیست 40 ساله عمرمفید مدیریتی ایشان ، مشحون از فداکاری در عرصه های مختلف بود که تبلور برجسته آن" امنیت " است.

دست پاک ترین مدیر:

به شهادت گزارشات و زیست شخصی و خانوادگی، ایشان در شمار دست پاک ترین مدیران تاریخ کشور است.

عاطفی ترین: 

او به حق مدیر وسرداری بود که فراتر از سازمان اداری خود در میان مردم کشور و منطقه، آثار و بازتاب آن مشهود و درخشان شد و بهتر باشد بگویم ایشان در شمار معدود مدیرانی بود که از سواد عاطفی خوبی برخوردار بود و از آن در رفتار اجتماعی بهره می گرفت.

پیشگام در ساحت های مختلف:

ایشان در پیشانی اکثر رویدادهای فرهنگی و اجتماعی بود و این پیشگامی‌ها در گاه خطر وهزینه های اجتماعی، شاخص تر بود.

ایمان به اعتماد:

ایشان به اعتماد مردم ایمان داشت و مردم نیز ایشان را باور داشتند و این حاصل یک مجاهده اجتماعی در مردمی بودن و ایمان به مردم بود.

نیک اندیش:

دامنه خیر اندیشی ایشان، فراتر از ایران بلکه شامل منطقه و خیل مظلومان و نیازمندان بود و این از شخصی که داعیه دینی و اصلاح طلبی وتوسعه سیاسی نداشته بی سابقه است.

مردمی ترین 

به یقین، ایشان مردمی ترین نظامی طول تاریخ معاصر بوده و این در جای جای زندگی ایشان مشهود است.

تعابیر سردار دلها و مشابه آن در کشورهای اسلامی و مظلوم،گویای این واقعیت است که کار برای مردم و خدمت به ایشان در هر کسوت و لباسی محبوبیت آفرین است.

سلبریتی انقلابی: 

معمولا آدم‌های کم ظرفیت، وقتی به چهره ای مشهور و برخوردار از پایگاه مردمی تبدیل می شوند، برای حفظ هواداران خود، ذائقه سنجی می‌کنند و با مراکز قدرت، حاکمیت و حتی ساحت های دینی، زاویه پیدا می‌کنند. 

این موضوع در مورد برخی از چهره‌ها که پیش از محبوبیت ، مشروعیت داشتند مصداق ندارد و شهید سلیمانی از جمله کسانی بود که نسبت به ارزش‌ها و باورهای مسلّم انقلابی و مذهبی استوار و غیرتمند بود.

مدیر عارف:

ایشان به شهادت چهل سال فعالیت میدانی، در شمار مدیران و فرماندهان عارف و عاشق بود. وی از سلسله شهدای عارفی چون چمران و آوینی، شور مست و شیدا بود و همین ویژگی، ایشان را چون شهید صیاد، بی تاب و حلقه نشین بیوت عرفای نامدار معاصری چون حضرات آیات بهجت، بهاء الدینی، آقامجتبی تهرانی و...ساخته بود.

عاشق بی قرار:

در طول تاریخ و از وقتی که انسان‌های پاک دریافتند در پس این دنیا، عالمی بس بزرگ و رزقی بس فراخ ، و مهری گسترده و عشقی شورانگیز وجود دارد؛ و انسان نه برای ماندن،که برای رفتن و نه برای توقف، بلکه برای حرکت آفریده شده است؛ نا آرامی و بی قراری وجود آزادمردان راگرفت و این شجره از اُحد تا کربلا و تا دفاع مقدس ومدافعان حرم، امتداد یافت. 

شهید سلیمانی از آخرین نسل‌های این بی قراران بود و این بی تابی و دلتنگی، میراث شهید از دفاع مقدس بود. اشک مردم و شیون و ناله جوان و نوجوان، ایرانی و غیرایرانی، در فراق ایشان، چشمه‌ای از بی قراری و بی‌تابی‌های شهید سلیمانی است. 
اینها و دهها ویژگی دیگر ازاین سردار دلها، باعث علاقه و ارادت مردم به ایشان نه به عنوان سردار یا فرد نظامی وحتی مدیر راهبردی، بلکه به عنوان خادم و خدمت گذار بود.

راز محبوبیت:

شهید سلیمانی تجلی یک خدمتگذار مردمی و محبوب بود که توانست بهترین مناسبات را با مردم داشته باشد. حضور بی نظیر مردم در مراسم تشییع ایشان، پیام قدرشناسی مردم از 40 سال صداقت، درستکاری ، صمیمیت، یک رنگی و خلوص بود.

مردم به حکم فطرت، نیت پاک ،عشق سرشار، جهاد شکوهمند و... هدیه ارجمند امنیت، ایشان را قدرشناخته و پاسخ دادند.
این مواجهه ،گویاترین تجلی فدایی مردم بودن، بدهکار مردم بودن، بی توقع از مردم بودن، عاطفی با مردم بودن، خاکسار مردم بودن، همسو با مردم بودن، یک دل و یکرنگ بامردم بودن، دست و دل پاک در امانت مردمی بودن و...یک مدیر مردمی است، که چشمه ای از عیار مردمی بودن هر مدیر در ساحت انقلاب است.

ما از این مدیران چقدر داشتیم که اکنون نداریم وچه تعدادی داریم که باید قدر بدانیم! دور نباشد اگر بگوییم شهید سلیمانی، عیار یک مدیر و خادم مردمی استِ. 

کم نیستند مدیرانی که برگُرده مردم سوارند و بر آنها منت می‌گذارند، و به جای بدهکار مردم بودن واستفاده از فرصت های خدمت؛ طلبکار ایشان هستند! جز این انتظار نیست اگر مردم بر این عیار، مدیران سلیمانی نما را از قطار مدعیان خادمی پیاده کنند و سلیمانی‌ها را بجویند و بیابند و با خواهش و استمالت، آنها را حاکم مقدرات خود و خادم خویش سازند.

شهید سلیمانی به رغم نداشتن تحصیلات آکادمیکی و حوزوی بالا، در ساحت تجربه و اندیشه و مطالعه بر بسیاری از مدعیانی که نان مدرک و کلاس تحصیلی خود را می‌خورند، چیره بود.
ایشان در قامت یک استراتژیک نظامی در سطح منطقه و جهان؛ تنها کسی بود که در مقابل سیاست نهادهای تئوری ساز نخبگانی امریکا و اروپا می ایستاد، و همه بافته‌های ضد اسلام عزیز و مسلمین مظلوم را پنبه می‌کرد.

ایشان با همین دانش تجربی‌، اتاق جنگ کشورهای عراق سوریه ولبنان و...را با حضور ژنرال های پرستاره ، بالیاقت مستشاری می کرد. در حوزه سیاسی یک دیپلمات قدَر بود و در مناسبات سیاسی منطقه، نقشی بی مانند را ایفا می‌کرد. اما با همه اینها، از فروتن‌ترین مدیران بود و خاکی تر از همه، خود را بدهکار انقلاب می‌دانست.

وقتی او را در منزل شهدای مدافع حرم وخانواده شهدا می‌دیدی ،گمان می کردی پدری فروتن، شرمسار، افتاده و خاکسار است. او با همه این لیاقت ها، دلتنگ همرزمان خویش و دلخوش به شهدای لشکر ثارالله و بسیجیان امثال فرزند حاج غلامحسین الهی یا همان پسرغلامحسینی بود که با بی عنوانی که هزاران بار رساتر وگویاتر از عناوین بود، کنار ایشان آرمید.

برخی از دیدگاه‌های شهید سلیمانی

همانگونه که آوردیم شهید در عین محبوبیت و پُرآوازگی از اصول انقلابی اسلامی خارج نشد و نخواست که برای حفظ شخصیت و موقعیت اجتماعی، محافظه کاری کند و مثل سیاسی ها دو پهلو حرف بزند. ایشان برخلاف برخی از سیاسیون، اهل تحلیل‌های سیخ وکبابی نبود و با میخ نعل زدن‌هایی که در ادبیات سیاسیون رواج دارد، میانه‌ای نداشت. او همچون برخی رجال سیاسی نبود که تحلیل هایش را نه خود میفهمد ونه دیگران! 

ایشان حرف آخر را همان اول و بدون پیرایه و واهمه می‌گفت. سلیمانی را باید چهره ای فراحزبی و سیاسی نامید. ایشان وجه مشترک همه احزاب ومردان سیاسی بود. اصلاح طلبی و اصول گرایی وچپ وراستی برایش مفهومی نداشت. 

برای ایشان باور آدم‌ها مهم بود نه مشی سیاسی و رسانه‌ای آنها! برای همین هم با همه جریان‌های داخل نظام، به عنوان یک عنصر وطنی و ملی حفظ رابطه می کرد. و همین نقش؛ ایشان را در اصلاح امور و سازش و مصالحه جریان‌های داخلی و چهره‌های فعال در متن سیاست، مؤثر می‌ساخت. و حتی این نقش فراتر از مرزها در برخی کشورها و در میان احزاب داخلی و جریانات سیاسی داخلی آنها تأثیر گذار بود و چقدر این نقش مبارک، از تولید هزینه های جبران ناپذیر، پیشگیری می‌کرد.

ایشان در تعریف نسبت خود با انقلاب، به دو اصل مهم تأکید داشت و به سرعت به تعیین موضع می پرداخت: حفظ جمهوری اسلامی و ولایت فقیه

ایشان که خود را از بازماندگان کاروان شهادت می پنداشت و همیشه این حس را با "مغمومیت" ابراز می داشت ،تلاش داشت باگفتمان" شهید ماندن" بازماندگان، گفتمان شهادت طلبی را پاسداری کند.

وی بر این باور بود که باید برای" شهید شدن"، شهید ماند و "مغمومیت از عشق" و "بازماندن از شهادت" را در خود شعله ور داشت. و این احساس بیش از همه در ایشان نمود داشت. 
ایشان معنویت را ضرورتی حیاتی در مدیریت جامعه می دانست. در نظر ایشان ، فساد جامعه وقتی است که معنویت در آن بمیرد. 

ایشان حس معنویت و تلاش برای ترویج معنویت را از الزامات "مدیریت" می دانست و این را مهم ترین شرط در مقبولیت برای پذیرش مسؤولیت‌های اجتماعی به شمار می آورد.

وی معتقد بود فقدان معنویت به معنی فقدان همدلی وهم اندیشی در مسیر توحیدی حرکت جامعه و تغییر جامعه ،از هدف های شاخص ومشعشع آن در مسیر رشد و ارتقای ارزش‌های انسانی است.

یکی از عوامل موفقیت در مدیریت رفتار مدار ایشان، مدیریت برمدار معنویت وهمگرایی توحیدی ایشان بود. در باور ایشان معنویت از طریق مدیریت به جامعه تزریق می شود و این امر، هم افزایی‌ها را در این حرکت پدید می آورد. حال اگر این معنویت در مدیریت سازمانی وجود نداشته باشد، این حرکت با وقفه و ناکامی مواجه خواهد شد.

ایشان برخی از خط کشی‌ها و نشانه گذاری ها را در توزیع فرصت، روا نمی دانستند. ایشان بیش از هر چیز به تطبیق وتناسب فرد با مسؤولیت، توجه داشتند تا تطبیق خط وحزب ! نگاه حزبی در توزیع فرصتِ خدمت و نیز نگاه دوستی، نسبت ها و مناسبت هایی که در اصل شایستگی تأثیر ندارد را، مایه فساد و بازماندن عناصر خدوم و توانا می دانستند.

این نگاه که البته در نظام مدیریتی کشور وجود دارد موجب شکل گیری تظاهر و ریاکاری و تلوّن آدم‌های بی صلاحیت و ابن الوقت می شود.کشور ما سالهاست که از انتصاب‌هایی که ریشه آن توصیه و انتساب ها به مراکز و اشخاص صاحب قدرت است ،کم ضربه ندیده است!

عیار مدیریت وقتی است که سازمان دچار باشد و توانا از ناتوان باز شناخته شود. جوهره انسان، وقتی آشکار می شود که مدیریت و کار برعیار بحران و مشکلات باشد. 
باید گشت و انسان هایی را یافت و به کار گمارد که می توانند سازمان و وزارت و...را با کمترین هزینه اداره کنند و بحران‌ها را باتدبیر مدیریت می کنند. 

از نظر شهید سلیمانی، مدیرانی که نان مدرک خود را می‌خورند و بدون تجربه و توان علمی و زیست مدیریتی قابل قبولی، بر کار مدیریتی گمارده می شوند، نمی توانند درگاه بحران، آزمون درستی را پس بدهند. در نظر شهید سلیمانی باید تطبیق دانش و تحصیلات با کار و توان کار و نوآوری وخلاقیت، در انتصاب مدیران ملاک عمل باشد.

کادر سازی یکی از تکالیف نانوشته مدیران ارشد در نظام ارزشی است. این مهم که یکی از حلقه‌های مفقوده در مدیریت کشور ماست، موجب شده است که باگذشت سال‌های سال، هنوز مدیران سالخورده خود را ذی حق و ناچار به قبول مسؤولیت بدانند!

هراس از تفویض مسؤولیت که برخلاف زیست سیاسی امام خمینی در انقلاب و مدیریت دفاع مقدس بود، رفته رفته و با توجیهات موهوم رنگ باخت. این در حالی است که بزرگترین حادثه تاریخ معاصر به وسیله جوانانی با ذوق و باصلاحیت و متعهد انجام پذیرفت. 

شهید سلیمانی که یکی از همین جوانان در مدیریت دفاع مقدس بود، توانست با کادرسازی و تربیت جوانانی غیور و علاقه‌مند به ارزش‌ها و دفاع را حتی فراتر از ایران، در منطقه به عهده بگیرد. اتفاقات ناگوار سال‌های اخیر افغانستان، سوریه و عراق و... موجب شد تا شعاع این کادرسازی، شناسایی و تربیت عناصرصالح ،فراتر ازکشور، وسعتی به پهنای کشورهای منطقه بیابد.

امروز ثابت شده است که حاصل خدمات امنیت ساز ایشان، تربیت صدها انسان مخلص ومردمی در قواره سلیمانی خواهد بود وما صدها چهره بالفعل وهزاران رزمنده بالقوه فرامرزی را در قواره وقامت شهید سلیمانی، امروز ودرآینده های نزدیک شاهد خواهیم بود.

انسان‌ها باید سال‌های سال بکوشند تا حاصل عمر خویش را در آثار وحرکت های مبارکی ماندگار نمایند. آنچه می تواند بر سنت حسنه صالحه، مهر باقیه بزند، نوع و کمیت و کیفیت و ارزش آن در خدمت به بشریت است.

شهید سلیمانی با سنت صالحه بیدارگری و مواجهه و مقابله با سیاست های استعماری نوین به مردم، قدرت مقاومت و تاب آوری و پیروزی در قالب گروه‌های همگرا را هدیه داد. شاید تا قبل از این شهید، ادبیاتی از جنس دفاع مردمی وبسیج عمومی ومدافعان مردم وحرم، واقعیت خارجی نداشت اما امروز این نهادسازی‌های مردمی فراتر از ده‌ها ارتش خود جوش ومردمی می توانند تضمین امنیت و تمامیت ارضی وهویتی باشند.
قوات العامه سوریه، حشد الشعبی عراق و لشکریان فاطمیون افعانستان مظلوم و زینبیون پاکستان و در یک مفهوم
منطقه‌ای، مدافعان حرم از این جمله اند.

نتیجه

پیام اصلی این نوشتار معطوف سازی توجه مدیران به سیره مدیریتی این شهید است. بر این باوریم که مدیران ،بیش از هرزمان دیگری نیازمند مطالعه در زندگی امثال این شهید هستند تا تلاش ها و گام‌های ایشان بیشتر رنگ خلوص گرفته واز برکت و ره‌آورد خوبی برخوردار باشد.

بازگشت به مدیریت انقلابی، پیام اصلی این نوشته در جستارگذرای خود، در زندگی پرفراز و نشیب و ناآرام خدمت است. به عقیده بنده حاصل و عصاره زندگی شهید، چیزی جز پیمان سپاری برای گره گشایی وخدمت خالصانه نیست. 

امیدواریم در چله دوم انقلاب، خون پاک این شهید عزیز، مدیران کشور را بیش از همه هشیار کند و هشدار دهد. 
شاید مدیران، شیفتگی به خدا و خدمت به خلق را از این شهید بیاموزند. و شاید فراتر از امروز به قبر وقیامت اندیشیده و اندوخته سازی کنند. امیدوارم جمله مدیران ما بدهکار نظام و انقلاب باشند وعاقبت بخیری را در زندگی اداری خود تدبیر نمایند. ان شاءالله.

//

ویژه‌نامه مرد میدان را همزمان با ایام سالگرد شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی در خبرگزاری فارس بخوانید.

انتهای پیام/