به گزارش شامگاه سه شنبه وزارت علوم، سعیدرضا عاملی در نشست مجمع پژوهشگاه های مل کشور که در وزارت علوم برگزار شد، بر ضرورت افزایش اعتبارات پژوهشی کشور تاکید کرد و گفت: سهم ۰.۸۰ درصدی پژوهش از تولید ناخالص ملی فاصله زیادی با سهم چهار ‌درصدی مورد نظر دارد و این میزان هیچ تناسبی با سرمایه عظیم انسانی موجود در بخش پژوهش و نیازهای کشور در حوزه پژوهش و فناوری ندارد.

وی اظهار داشت: تدوین اسناد ملی در برش‌های موضوعی پژوهش و فناوری که در این جلسه هم مطرح شد، اقدامی کاملاً ضروری است و در حوزه‌هایی که پژوهشگاه‌های ملی داریم، اسناد ملی باید توسط پژوهشگاه ذی نفع و همکاری دستگاه‌های اجرایی تهیه شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت شاخص بودجه تحقیق حین کار که برای برخی شرکت های بزرگ خارجی بین ۱۹ تا ۲۲ میلیارد دلار در سال است، افزود: در حالی که در تمام دنیا، نسبت قابل توجهی بین بودجه و پیشرفت وجود دارد، سهم تحقیق و توسعه از بودجه کشور همچنان بسیار کم است و متاسفانه بخش خصوصی ما هم بودجه مناسبی را به این بخش اختصاص نمی‌دهد.

عاملی درباره طولانی بودن فرایندها در شورای عالی انقلاب فرهنگی و ضرورت تفویض اختیارات به مراکز علمی در امور جاری خود، اظهار داشت: در شورای عالی انقلاب فرهنگی آمادگی لازم در زمینه تفویض اختیارات به صورت مصداقی و بعد از کارشناسی لازم وجود دارد و به هیچ وجه دنبال بزرگ کردن تشکیلات نیستیم.

به گفته استاد دانشگاه تهران، بر اساس مصوبه جلسه هفتصد شورای عالی انقلاب فرهنگی در ذیل ستاد نقشه جامع علمی کشور اختیاراتی تفویض شده است و امکان تصویب و ابلاغ توسط رئیس ستاد نقشه جامع وجود دارد و باید این ظرفیت در خدمت نظام علم و فناوری کشور قرار گیرد.

وی افزود: تمام ظرفیت‌های پژوهشی کشور می‌تواند در خدمت نظام سیاستگذاری قرار گیرد و اگر بتوانیم در قالب لایحه از مسیر ذینفع به سیاستگذاری برسیم، سیاست‌های مصوب زمینه اجرایی بهتری خواهد داشت و امکان مناسب‌تری را برای پیشرفت کشور فراهم می‌کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نابرابری ها و فقر گسترده در جهان امروز، اظهار داشت: بزرگترین سرمایه و نقطه قوت ما برای رفع این معضل جهانی و تامین عدالت و رفاه اجتماعی، دانایی و تخصص گرایی است که خوشبختانه با توجه به ظرفیت علمی بسیار بالای موجود، مسیری قابل پیمودن را پیش رو داریم.

وی با اشاره به ضعف ها و مشکلات موجود در حوزه‌هایی نظیر فناوری اطلاعات و ارتباطات که پس از پاندمی کرونا نمود ملموس تری پیدا کرده، گفت: برخی علت کیفیت نامناسب ارتباطات، مشکلات و محدودیت های موجود در زمینه خدمات الکترونیکی و سیستم های آموزش مجازی را به محدودیت پهنای باند اینترنت نسبت می دهند در حالی که با همین پهنای باند محدود برخی نرم افزارهای شبکه های اجتماعی خارجی کارایی بالایی دارند.

عاملی تاکید کرد: این مساله نشان می دهد بخش قابل توجهی از مشکلات این حوزه به ضعف نرم افزاری برمی گردد. شرکت گوگل با درآمدی بالغ بر ۱۶۸ میلیارد دلار در سال (۲۰۱۹)، رقمی حدود ۱۶ میلیارد دلار را که معادل سود سالانه آن است صرف تحقیق و توسعه می کند و جالب است که از بین ۹۲ هزار نفر کارشناس فعال در گوگل حدود هزار نفر آنها ایرانی هستند یعنی ظرفیت انسانی لازم برای رفع مشکلات نرم افزاری موجود در کشور به سادگی قابل تامین است.

ظرفیت بزرگ مجمع پژوهشگاه های ملی کشور

در بخش دیگری از این نشست، غلامحسین رحیمی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اظهار داشت: مجمع پژوهشگاه‌های ملی از ظرفیتی بی‌بدیل در حوزه پژوهش و فناوری کشور برخوردار است و هر یک از پژوهشگاه های عضو مجمع می‌توانند به عنوان نماینده وزارت علوم در حوزه تخصصی خود در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های مختلف به کمک دولت بیایند.

وی با دعوت از دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای بازدید از پژوهشگاه.ها، پارک‌های علم و فناوری و دیگر واحدهای تحقیقاتی فناوری وزارت علوم، گفت: به رغم تاکید قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه به رسیدن سهم اعتبارات بخش پژوهش به چهار درصد تولید ناخالص ملی در پایان برنامه، سهم این بخش تنها حدود نیم درصد است.

به گفته رحیمی، صندوق‌های پژوهش و فناوری بستر خوبی برای جمع‌آوری اعتبارات پژوهشی تخصیص یافته از محل اعتبارات دستگاه‌های اجرایی و معافیت های مالیاتی معادن و … است که می‌توان این اعتبارات را صرف پژوهش در همان بخش ها کرد.

رحیمی خاطرنشان کرد: مذاکرات و هماهنگی های لازم با سازمان برنامه و بودجه انجام شده تا در سال جهش تولید شاهد ابلاغ این دستورالعمل باشیم و امیدوارم اعتبار خوبی به صندوق اختصاص داده شود.

در بخش های دیگر این نشست، گزارش‌هایی از فعالیت ها و دستاوردهای پژوهشگاه‌های عضو مجمع شامل سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، پژوهشگاه هوافضا، پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، پژوهشگاه رنگ، پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران، پژوهشگاه مواد و انرژی، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنیک و زیست‌فناوری، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی توسط روسای پژوهشگاه‌ها ارائه و ظرفیت‌ها و بخشی از طرح‌ها و دستاوردهای شاخص آنها معرفی شد.