تفاهم سیاسی ایران و ۱+۵ میتواند اثر مثبتی روی اقتصاد کشور داشته باشد اما نباید منتظر یک شوک اقتصادی مثبت و ناگهانی بود چراکه تحولات اقتصادی موضوعی زمانبر است.
طبیعی است که تحریمها روی اقتصاد ایران موثر بوده و کسی نمیتواند این را انکار کند، چراکه موجب شده مقدار صادرات نفت ایران کاهش یابد و از دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه به کمتر از یک میلیون بشکه برسد. علاوه بر این ما در ماههای اخیر شاهد کاهش قیمت بینالمللی نفت هم بودیم و قیمت نفت به کمتر از نصف میانگین قیمت سال گذشته کاهش یافت که این هم در درآمدهای ارزی ما موثر بوده است.
استفاده از منابع ارزی که به صورت دلار و یورو بوده با توجه به تحریمها مشکلاتی را برای ما پدید آورده و هزینههای اضافی به وجود آورده و از این جهت اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده اما با همه اینها ملت و دولت ما راه مقاومت را ادامه دادند تا اینکه منجر به این مذاکرات شده و بیانیه صادر شد و امیدواریم در توافق نهایی هم حداکثر منافع ملت ایران دنبال شود، پس تحریمها موثر واقع شد اما به این معنا نبود که مانع ادامه مقاومت کشور و ملت ما شود.
مشکلات اقتصادی کشور تماما معلول تحریمهای ناشی از غنیسازی نبوده است، بلکه بخش قابل توجهی از مشکلات اقتصادی ما نتیجه ضعف مدیریت و عدم توجه کافی به امکانات و ظرفیتهای داخلی کشور و ملت ایران است. رهبر معظم انقلاب هم مکرر تاکید داشتند که نباید توجهتان برای حل مشکلات کشور به خارج باشد بلکه باید توجه اساسی به داخل و استفاده از امکانات و ظرفیتهای داخلی داشت.
امضای توافق نهایی اثر مثبتی روی اقتصاد ایران خواهد داشت، در این صورت چند مسئله حل میشود؛ یکی منابع ارزی ما که در حسابهای خارجی بانک مرکزی بلوکه شده بود آزاد میشود؛ البته ما معادل این منابع را دائما مورد استفاده و بهرهبرداری قرار دادهایم و اینطور نیست که این ارز آزادشده بتواند بلافاصله در اختیار دولت قرار گیرد و در بودجه کشور به کار گرفته شود بلکه جزو منابع خارجی بانک مرکزی خواهد بود. در عین حال بعد از رفع تحریمها فروش نفت چه کم باشد و چه زیاد، درآمدش به طور مستقیم در اختیار دولت قرار میگیرد و دولت میتواند بدون محدودیت، از ارز بهدستآمده استفاده کند و از این جهت گشایش ارزی بیشتری پدید میآید. با توجه به آمار ۵۲ میلیاردی واردات به کشور، این امر نشان میدهد صادرات کالاهای غیرنفتی و واردات به ایران به یکدیگر نزدیک شده در حالی که قبلا شکاف اساسی و عمیقی بین این دو وجود داشت اما اکنون این شکاف کاهش یافته و این اتفاق در شرایط تحریم افتاده که از این جهت قابل توجه است و نشاندهنده ظرفیتهای اقتصادی ما برای افزایش صادرات است. با رفع تحریمها، تولید و صادرات کشور افزایش مییابد و محدودیتهای ارزی کاهش پیدا خواهد کرد، البته باید مراقب بود که معنا و مفهوم این امر ولخرجی و استفاده از ارزهای آزادشده برای تامین بودجه عمومی کشور نیست بلکه باید از اینها به درستی استفاده کرده، آنها را سرمایهگذاری کنیم و تبدیل به واردات مواد اولیه، ماشینآلات و کالاهای واسطهای برای کارخانجات کنیم تا تولید را رونق دهیم. مقام معظم رهبری در سخنرانی آغاز سال اشاره کردند که همت دولت و ملت باید به سمتی برود که سال ۹۴ سال افزایش تولید داخلی باشد، پس همت باید بر این قرار گیرد نه بالا بردن مصرف و هزینهها و باید یک تصمیم عقلایی در مورد درآمدها گرفته شود. توافق هستهای اثر مثبتی بر رفاه عمومی مردم خواهد داشت و این چیزی نیست که شوک یا تکانه اقتصادی مثبتی پدید بیاورد و همه چیز را بخواهد تحت تاثیر قرار دهد و چنین در باغ سبزی نیست ولو تحریمها برداشته شود تحولات اقتصادی موضوعی زمانبر است. شرکتهای خارجی و بهویژه شرکتهای اروپایی آمادگی خود را برای سرمایهگذاری در ایران بعد از برداشته شدن تحریمها، اعلام کردهاند و اگر بخواهیم این کار انجام شود، نیازمند تمهید مقدمات و مذاکرات و گفتوگوهایی است و تا بخواهد به نتیجه برسد، ماهها طول میکشد تا اینکه شروع به سرمایهگذاری شود و وقتی سرمایهگذاری آغاز شود، ماهها و گاهی سالها طول میکشد که به نتیجه برسیم. پس توافق اگرچه میتواند اثر مثبت روی اقتصاد پدید بیاورد اما به معنای ایجاد یک شوک در اقتصاد ما نخواهد بود.
حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحیمقدم - نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی
∎