فعالیت های انتخاباتی اصلاح طلبان با نظم بیشتری در حال پیگیری است، مجمع روحانیون مبارز دومین نشست مجازی-انتخاباتی خود را برگزار و کمیته انتخابات این تشکل ارزیابی کلی خود از شرایط انتخابات را ارائه کرد. شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هم با حضور احزاب اصلاح طلب و بر اساس گفته های آنان در حال تدوین مانیفستی است که اگر به انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم برسد می تواند برخی ابهامات  پیرامون این جریان سیاسی را رفع کند. در این بین مطرح شدن برخی نام های اصلاح طلب که شاید در انتخابات آینده نقش آفرینی کنند؛ واکنش هایی در رسانه ها در پی داشته است.

شورای هماهنگی رکن اصلی اصلاحات؟

سه سال پیش در چنین روزهایی که آرام آرام موضوع انتخابات ریاست جمهوری به سوژه داغ رسانه ها تبدیل می شد و البته خبری هم از کرونا و تحریم و دشواری های امروز نبود؛ شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان، با تکیه بر تجربه پیروزی در انتخابات مجلس دهم، برنامه ریزی های خود را برای حضوری موثر در انتخابات آغاز کرد و گرچه گزینه مورد نظر برای انتخابات در آن روزها حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» بود اما برای تدوین نحوه حمایت و جلب مشارکت مردم جلسات و گعده های متعددی تشکیل می شد. این روزها اما شواهد موجود رسانه ای و خبرهای موثق و شنیده ها حکایت از آن دارد که شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان پس از شوک ناکامی در انتخابات مجلس یازدهم از اسفندماه سال گذشته به کما رفته است.

کمایی که با استعفای رسمی نایب رییس آن یعنی حجت الاسلام «عبدالواحد موسوی لاری» و استعفای غیررسمی رییس آن یعنی «محمدرضا عارف» امیدها برای احیای این تشکل را روز به روز کم کرده است.

اصلاح طلبان اما در قالب تشکل دیگر یعنی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، فعالیت های انتخاباتی خود را کم و بیش پی می گیرند. بر اساس اظهارات احزاب عضو این تشکل، اصلاح طلبان طی هفته ها و ماه های گذشته تلاش کرده اند تا در شورای هماهنگی یک مانیفست کلی از آنچه اصلاحات در سر دارد، تدوین کنند. موضوعی که در نشست مجمع روحانیون هم مورد توجه قرار گرفته بود.

«یدالله طاهرنژاد» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران درباره تازه ترین خبرها از مانیفست اصلاحات گفته است: «جلسات متعددی در کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات برگزار شده و تقریباً در حال رسیدن به یک مانیفست و راهبرد هستیم. راهبرد در مراحل پایانی است و پیش نویس مانیفست هم در حال کامل شدن است و به زودی در شورای هماهنگی به تصویب خواهد رسید.» «علی صوفی» دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات هم از پایان جلسات متعدد با تئوریسین‌ها و صاحب‌نظران به منظور تدوین این مانیفست خبر داده است.  اما و اگرها درباره این مانیفست حتی اگر محتوی خاصی از آن منتشر هم نشده باشد، وجود دارد و شاید مهم ترین آن، میزان و نحوه کارآیی آن برای انتخابات سال آینده است.

اینکه آیا تا خرداد سال آینده تکلیف اصلاح طلبان در مواجهه با نهادهای نظارتی و مهمتر از آن نحوه اقناع مردم برای حضور در پای صندوق های رای و در نهایت  دستیابی به یک نام مشخص، روشن خواهد شد یا نه، از دسته همین ابهامات است.

شاید به دلیل همین ابهامات است که «حسین کمالی» رییس کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، تدوین آن را زمانبر دانسته است هر چند  «احمد حکیمی پور» دبیرکل حزب اراده ملت ایران تاکید کرده است که انتخابات ریاست جمهوری آینده هم بخشی از این مانیفست خواهد بود.

عزم جزم مجمع روحانیون برای انتخابات

برگزاری دومین نشست مجمع روحانیون مبارز و گزارش انتخاباتی کمیته انتخاباتی این تشکل نشان از جزم بودن عزم این نهاد قدیمی اصلاح طلب برای حضور موثر در انتخابات ریاست جمهوری آینده است. ریاست نشست تازه بر عهده سیدمحمد خاتمی بود و ریش سفیدان جریان چپ سیاسی در ایران ابراز امیدواری کردند که انتخابات ریاست جمهوری در بستری از آزادی های سیاسی و اجتماعی برگزار شود و برگزیده آنان و اصلاح طلبان بتواند به  وعده هایی که برای حل مشکلات معیشتی و اقتصادی و آزادی های فردی و احیای شعارهای اولیه انقلاب می دهد، اقدام نماید. کمیته انتخاباتی مجمع هم که تشکیل و فعالیت آن در نشست پیشین مجمع تصویب شده بود،  نقاط مشترک نظرات اصلاح طلبان را در سه محور مطرح کرد:

الف) ضرورت جلب توجه مردم در سراسر کشور به اهمیت انتخابات ریاست جمهوری،

ب) بازتعریف رابطه نهاد حاکمیت و اصلاح طلبان.

ج) تبیین منسجم مجدد تفکر اصلاح طلبی.

به نظر می رسد این سه موضوع مشخص که فصل مشترک دغدغه های همه طیف های اصلاح طلب است به نوعی اهداف آن ها در ماه های باقی مانده تا انتخابات هم باشد. پیش از این هم اشاره شده بود که اصلاحات بیش از گذشته و رقیب سیاسی خود نگران میزان مشارکت مردم در انتخابات است و مهم ترین دلیل این نگرانی هم پایین ترین سطح مشارکت طی چهل سال گذشته است که در انتخابات مجلس یازدهم رقم خورد. این نگرانی با توجه به دشواری شرایط اقتصادی و روانی جامعه ایران منطقی به نظر می رسد اما اینکه اصلاح طلبان برای کاستن از آن چه راهکاری دارند تاکنون مشخص نشده است. راهکاری که باید دغدغه های گروه ب و ج این جریان سیاسی را هم دربر بگیرد یعنی به تعریف مشخص و واضحی از رابطه اصلاحات و نهادهای حاکمیتی دست یابد و مهمتر از آن در چارچوب تفکر اصلاح طلبی هم جای بگیرد. پروسه دشواری که زمان برای به سرانجام رساندن آن نیز به نفع جریان اصلاحات نیست.

اصرار و انکارهای نامزدهای احتمالی

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی  «جو بایدن» دموکرات در این رویداد بر اساس اظهارات برخی شخصیت ها و تحلیل های انتشار یافته بر انتخابات ریاست جمهوری آینده ایران هم اثرگذار خواهد بود. گرچه برای چنین تفسیری مبنای منطقی ارائه نشده است اما همین گمانه هم موجب مطرح شدن مجدد نام برخی از شخصیت ها همچون وزیر امور خارجه شده است. «محمدجواد ظریف» که پیش از این بارها تاکید کرده قصدی برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ندارد، این بار با توجه به شرایط جدید از سوی برخی به عنوان گزینه مورد نظر جریان اصلاحات مطرح شد و همین طرح دوباره کافی بود تا برخی تندروهای جریان رقیب حضور وی در قامت کاندیدای ریاست جمهوری را پایان عمر سیاسی ظریف توصیف کنند و به هر شکلی او را از چنین هدفی منصرف کنند. از سوی دیگر برخی اصلاح طلبان از حضور وی در انتخابات استقبال و تاکید کردند اگر رویکرد نظام رسیدن به استراتژی مذاکره با آمریکا باشد، ظریف می تواند از پس آن برآمده و شور و امید دوباره ای در کشور به وجود آورد. این دو دیدگاه در حالی مطرح می شود که ظریف پیش از این تاکید کرده بود پس از اتمام مسوولیت خود در وزارت خارجه به دانشگاه و تدریس بازخواهد گشت.

«محسن هاشمی»  رییس شورای شهر تهران نام دیگری است که این روزها در جریان اصلاحات بیشتر از دیگر اسامی شنیده می شود و به نظر می رسد یکی از گزینه های اصلی حزب کارگزاران سازندگی باشد. هرچند بر اساس اعلام «حسین مرعشی» سخنگوی این حزب، هاشمی تاکنون به درخواست کارگزارانی ها لبیک نگفته است اما قدر مسلم آن است که یکی از گزینه هایی که نیروی داخل جبهه اصلاحات بوده، زمینه اجتماعی مردمی داشته باشد و به تایید شورای نگهبان نیز برسد، محسن هاشمی است.

اما این یک روی سکه است و روی دیگر آن هاشمی است که تصریح کرده در شرایط فعلی کشور نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری کار عقلانی نخواهد بود.

در تفسیر این جمله هاشمی «سیدمحمود علیزاده طباطبایی» هم حزبی وی گفته است: «ممکن است بسیاری عاشق باشند؛ این بدین معنا که ممکن است عاشق خدمت باشند از این رو نیازی نیست عاقل باشند.» با این حساب کارگزارانی ها به هر قیمتی هاشمی را می خواهند حال باید دید، هاشمی برای انتخابات ریاست جمهوری آینده انگیزه و علاقه ای دارد یا نه؟