سرویس جامعه جوان آنلاین: اعضای هیئت منصفه هر دو سال یکبار انتخاب میشوند. این هیئت در تهران ۲۱ عضو دارد و در سایر مراکز استانها ۱۴ عضو؛ اعضای آن هم از بین افراد مورد اعتماد عمومی از بین گروههای مختلف اجتماعی نظیر روحانیون، اساتید دانشگاه، پزشکان، مهندسان، نویسندگان و روزنامهنگاران، وکلای دادگستری، دبیران و آموزگاران، اصناف، کارمندان، کارگران، کشاورزان، هنرمندان و بسیجیان انتخاب میشوند. شرایط عضویت در هیئت منصفه این است که افراد حداقل ۳۰ سال سن داشته و متأهل باشند؛ همچنین نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری، اشتهار به امانت، صداقت و حسن شهرت و صلاحیت علمی و آشنایی با مسائل فرهنگی و مطبوعاتی از دیگر شرایط عضویت در هیئت منصفه تعیین شده است.
با تشکیل هیئت منصفه، رسیدگی دادگاه به جرائم مطبوعاتی و سیاسی، به صورت علنی و با حضور هیئت منصفه خواهد بود؛ البته دادگاه حداقل یک هفته قبل از زمان رسیدگی از تمامی اعضای هیئت منصفه دعوت میکند تا در جلسه محاکمه حضور یابند. دادگاه با حضور حداقل هفت نفر از اعضای هیئت منصفه رسمیت خواهد یافت. اعضای هیئت منصفه باید در جلسات دادگاه حضور پیدا کنند و اگر هریک از اعضای هیئت منصفه چنانچه بدون عذر موجه در دو جلسه متوالی یا پنج جلسه متناوب دادگاه حاضر نشود یا از شرکت در اتخاذ تصمیم خودداری کند با حکم دادگاه رسیدگیکننده به دو سال محرومیت از عضویت در هیئت منصفه محکوم میشود.
اعضای هیئت منصفه در ابتدای اولین جلسه حضور خود در دادگاه، به خداوند متعال و در برابر قرآن کریم سوگند یاد میکنند تا بدون در نظر گرفتن گرایشهای شخصی یا گروهی و با رعایت صداقت، تقوی و امانتداری، در راه احقاق حق و ابطال باطل انجام وظیفه کنند. اعضای هیئت منصفه در هنگام رسیدگی دادگاه، در جلسه حضور داشته و به روند جلسات توجه دارند و هرگاه در حین محاکمه، سؤالاتی داشته باشند، مراتب را کتباً جهت طرح، تسلیم رئیس دادگاه میکنند. با پایان جلسه دادگاه، هیئت منصفه باید وارد شور شود و نسبت به اینکه «متهم بزهکار است یا خیر؟» و اینکه «در صورت بزهکاری آیا مستحق تخفیف است یا خیر؟» اتخاذ تصمیم کند. تصمیمات هیئت منصفه با اکثریت مطلق حاضران، حاصل میشود.
تکالیف دادگاه در مقابل نظر اعضای هیئت منصفه
پس از اینکه هیئت منصفه نظر خود را در خصوص دو موضوع گفته شده به صورت کتبی به دادگاه ارائه کرد، دادگاه با ملاحظه نظر اعضای هیئت منصفه اقدام به صدور رأی میکند. اگر نظر هیئت منصفه مبنی بر بزهکاری و مجرمیت متهم باشد، دادگاه الزامی به رعایت نظر هیئت منصفه ندارد و میتواند حکم به برائت متهم نیز صادر کند، اما اگر نظر هیئت منصفه، دایر بر عدم مجرمیت یا برائت متهم باشد، دادگاه نیز باید نظر هیئت منصفه را لحاظ کند.
اگر دادگاه با توجه به نظر هیئت منصفه، حکم به مجرمیت و محکومیت متهم را صادر کند، این حکم قابلتجدیدنظر خواهی است، البته در رسیدگی مجدد در مرحله تجدیدنظر نیازی به حضور هیئت منصفه نیست و دادگاه تجدیدنظر با توجه به اوراق پرونده و نظر هیئت منصفه، به پرونده رسیدگی میکند. نکته آخر درخصوص اعضای هیئت منصفه این است که بر اساس قانون جدید آیین دادرسی کیفری، تنها در جلسات محاکمه جرائم مطبوعاتی و سیاسی حضور هیئت منصفه الزامی است و در مرحله دادسرا، تحقیقات مقدماتی و صدور قرارهای قانونی، نیازی به حضور هیئت منصفه وجود ندارد.
نظر شما