به گزارش ایرنا، مرگ قاضی روث بیدر گینزبرگ یکی از اعضای لیبرال دیوان عالی ایالات متحده آمریکا در شرایطی که کشور به سمت یک انتخابات کم سابقه در رقابتی بین دونالد ترامپ از جمهوریخواهان و جو بایدن از دموکرات‌ها می‌رود، چالش جدیدی را در این کشور ایجاد کرد.

این چالش از آنجا شروع شد که ترامپ یک هفته پیش از مرگ گینزبرگ، اسامی نامزدهای احتمالی خود را برای دیوان عالی اعلام کرد و از بایدن هم خواست نامزدهای خود را برای این مسئولیت معرفی کند.

ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود ۲ کرسی دیوان عالی را از محافظه‌کاران پر کرد که دموکرات‌های سنا به ویژه کامالا هریس همتای انتخاباتی بایدن، انتقادهای فراوانی را به برت کاوانا داشتند و اگر ترامپ با امتیاز فعلی برتری جمهوریخواهان در سنا بتواند سومین قاضی محافظه کار را وارد این دیوان سازد، مسیر برای گام‌های بعدی جمهوریخواهان هموارتر خواهد شد.

جایگاه دیوان عالی

این موضوع زمانی ملموس‌تر می‌شود که به نقش دیوان عالی آمریکا در چارچوب قانون اساسی و  اختیارات آن توجه داشته باشیم. به طور کلی دیوان عالی ایالات متحده آمریکا متشکل از ۹ قاضی ، عالی‌ترین نهاد قضایی در ایالات متحده آمریکا و مرجع تفسیر قانون اساسی این کشور محسوب می‌شود.

این دیوان، فصل الخطاب آرای حقوقی داور نهادهای قضایی ایالتی و فدرال است و از منظر نظارتی هم می‎‌تواند دستورات اجرایی و مصوبات کنگره و مجالس ایالتی را از درجه اعتبار ساقط و یا آنها را تایید کند، هرچند که گفته می‌شود ملاک عمل آنها برای این آرا، قانون اساسی آمریکا است.

این بخش از عملکرد دیوان عالی به ویژه درباره دستورات اجرایی رئیس جمهوری باعث می‌شود تا احزاب مخالف دولت مستقر، مراجعات زیادی را به دیوان برای به چالش کشیدن فرامین رئیس جمهوری داشته باشند. بر این اساس، در دوران باراک اوباما، جمهوریخواهان سعی داشتند از این ظرفیت حقوقی استفاده کنند و در دوران دونالد ترامپ هم دموکرات‌ها این کار را کردند که موضوعاتی همچون ممنوعیت مهاجرتی از چند کشور عمدتا مسلمان و سقط جنین نمونه‌های آن است.

از این رو، دیوان عالی آمریکا به نوعی نقض دادگاه قانون اساسی را هم ایفا می‌کند تا مانع از نادیده گرفته شدن قانون اساسی یا نقض آن شود. به این ترتیب، جایگاه نظارتی دیوان عالی بیش از فعالیت حقوقی آن، می‌تواند بر تحولات سیاسی و اجتماعی آمریکا به ویژه درباره مطالبات جدید و اعتراض‌های مردمی به نابرابری اجتماعی اثرات شگرفی داشته باشد.

از آنجایی که قضات دیوان عالی آمریکا، از سوی رئیس جمهوری وقت معرفی می‌شوند به طور طبیعی گرایش سیاسی نزدیک به حزب مربوطه را خواهند داشت و این مساله می‌تواند در گلوگاه‌های اختلافات حزبی همچون اختلاف در آرای ریاست جمهوری یا کنگره، به نفع جناح همسو تمام شود.

علاوه بر آن، مادام العمری بودن حضور قضات دیوان عالی به استثنای کناره‌گیری شخصی آنها، انتخاب قضات آن را برای احزاب آمریکا به ویژه دو حزب قدرتمند جمهوریخواه و دموکرات، بسیار با اهمیت می‌سازد و به دلیل آنکه پست قضات این دیوان انگشت شمار است و به سرعت هم قابل تغییر نیست، کناره‌گیری یا مرگ هر یک از این قضات، در سپهر سیاسی آمریکا منبع چالش خواهد بود.

اگرچه در قانون اساسی آمریکا ،تعداد دیوان عالی به وضوح مشخص نشده است اما در یک روند تاریخی، در حال حاضر به ۹ نفر رسیده است به گونه‌ای که یک نفر آنها ریاست این نهاد مهم قضایی آمریکا را برعهده می‌گیرد و ۸ قاضی دیگر، در حکم دستیار وی با داشتن حق رای عمل می‌کنند. به این صورت، در دعاوی مطرح در این دیوان، داشتن حداقل ۵ رای ضرورت دارد.

توازن سیاسی دیوان

سال‌ها بود که توازن سیاسی در دیوان حاکم بود و تقریبا چهار محافظه کار و چهار لیبرال حضور داشتند و آنتونی کندی محافظه کار در عمل نشان داد که از آزادی عقیده برخوردار است و در پرونده‌هایی همسو با دموکرات‌ها رای داد. کندی ۲ سال پیش از سمت خود کناره‌گیری کرد و برت کاوانا جایگزین وی شد.

به این ترتیب، توازن سیاسی در دیوان عالی به هم خورد و محافظه کاران با داشتن پنج کرسی در برابر چهار کرسی لیبرال‌ها از تفوق برخوردار شدند.

حال اگر ترامپ در مدت مانده تا انتخابات، قاضی دیگری را برای این دیوان برگزیند و بتواند رای اعتماد سنا را به دست آورد، وزنه به طور کامل به سمت محافظه کاران خواهد چرخید و از ۹ کرسی این دادگاه عالی، تنها سه کرسی متعلق به لیبرال‌ها خواهد بود.

سیاسی‌کاری، خدشه به اعتبار دیوان
جایگاه عالی‌ترین نهاد قضایی آمریکا و حفظ اعتبار آن، مساله‌ای است که تاکنون مورد توجه قضات دیوان عالی بوده است و در ظاهر کوشیده‌اند خود را از دعواهای سیاسی یا ورود به بازی‌های جناحی محفوظ دارند.

این مساله در عملکرد جان رابرتس رئیس دیوان عالی در جریان استیضاح دونالد ترامپ در محکمه سنا تا حدودی به چشم خورد و برخی دیگر از مواضع رابرتس هم نشان داد که او اعتبار جایگاه خود را فراتر از یک دوره ریاست جمهوری می‌داند.

شاید در کمتر دوره‌ای از کارزارهای انتخاباتی آمریکا بوده است که در آن، وعده انتخاب قضات در تبلیغات انتخاباتی مطرح و در آن دمیده شده باشد.

دونالد ترامپ این کار را در رقابت‌های انتخاباتی سال ۲۰۱۶ شروع کرد و با آن توانست بخشی از آرای محافظه‌کاران را به خود جلب نماید. در چهار سال گذشته هم ۲ کرسی را به محافظه‌کاران واگذار کرد.

علاوه بر آن، ترامپ در تمام تبلیغات انتخاباتی اخیر خود، انتصاب بیش از ۳۰۰ قاضی در دادگاه‌های فدرال را دستاورد خود دانسته و به این ترتیب، اهمیت حضور قضات هم‌نظر در محاکم آمریکایی را برای طرفداران خود پررنگ کرده است. هرچند ممکن است ترامپ به دلیل داشتن پرونده‌های متعدد تخلفاتی بیش از سایر هم حزبی‌ها به ویژه مردم عادی، بر اهمیت این اقدام واقف باشد.

این یکی از مسایلی بود که باعث شد در سال ۲۰۱۶، گروه مسیحیان اونجلیک به ترامپ رای دهند و تا امروز هم از وی حمایت می‌کنند.

حال با مرگ گینزبرگ، بار دیگر انتخاب قاضی دیوان به یکی از موضوعات مهم انتخاباتی تبدیل شده است به گونه‌ای که ترامپ و تیم او قصد دارند از آن به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای خود در سیاست داخلی به طرفدارانشان بفروشند و آرای آنها برای خود تثبت سازند و جو بایدن و تیم دموکرات‌ها هم از این مساله استفاده می‌کنند تا طرفداران خود را ترغیب سازند به آنها رای دهند تا بتوانند این کرسی را از آن لیبرال‌ها سازند.

بایدن موضع خود را درباره نحوه انتخاب جایگزین گینزبرگ اینگونه اعلام کرده است که «اجازه دهید واضح بگویم، رئیس جمهوری باید انتخاب شود و آن گاه معرفی قاضی جانشین حق اوست.»

وی همچنین روز یکشنبه از قانونگذاران مجلس سنا خواست تا قبل از انتخابات ماه نوامبر (آبان) اجازه ندهند جانشین «روث بیدر گینزبرگ» قاضی فقید دیوان عالی به اصرار ترامپ مشخص شود.

بایدن در سخنانی در پنسیلوانیا گفت: نظرات رای دهندگان این کشور باید شنیده شود، آنها باید بر اساس قانون اساسی تصمیم بگیرند که چه کسی قدرت انتصاب دارد.

نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۲۰، تعجیل در تعیین جانشین بیدر گینزبرگ از طریق مجلس سنا فقط اعمال قدرت سیاسی ناپخته است.

بایدن تاکید کرد که اگر وی در انتخابات ۳ نوامبر (۱۳ آبان) پیروز شود، باید این شانس را داشته باشد که قاضی دیوان عالی بعدی را معرفی کند.

ترامپ هم در پاسخ به اظهارات رقیب دموکرات خود اینگونه نوشت که «ما در این موقعیت قدرت و اهمیت قرار گرفتیم تا برای افرادی که با افتخار ما را انتخاب کردند تصمیم بگیریم، مهمترین آنها که برای مدت‌های طولانی مد نظر بوده است، انتخاب قضات دیوان عالی ایالات متحده است. ما نسبت به آن تعهد داریم، بدون تاخیر!»

قاضی جانشین، ابزاری برای رقیب هراسی

وضعیت شکننده ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، نگرانی جدی‌تری را برای جمهوریخواهان از باخت کرسی‌های سنا ایجاد کرده است که همزمان در ۱۳ آبان ماه برگزار خواهد شد.

در انتخابات ۱۳ آبان ماه همچنین تمام کرسی مجلس نمایندگان، مقامات ایالتی و محلی هم به رای گذاشته خواهد شد که هریک از آنها برای دو جناح رقیب بسیار اهمیت دارند.

از این رو، جمهوریخواهان نگران از نتایج انتخابات ریاست جمهوری و سنا، بر آنند تا پیش از انتخابات، تکلیف قاضی جانشین را روشن کنند چرا که احتمال می‌دهند در صورت باخت و یا ایجاد تنش در جریان رقابت‌ها، دیوان عالی با داشتن ۸ کرسی، نمی‌تواند رای قاطعی صادر کند.

میچ مک‌کانل رهبر جمهوریخواهان سنا هم از آمادگی خود برای برگزاری جلسات تایید صلاحیت برای نامزد احتمالی خبر داده است، هرچند که پیش از این، او یکی از مخالفان معرفی نامزد پیشنهادی باراک اوباما برای کرسی خالی دیوان عالی بود.

لیندسی گراهام رئیس کمیته قضایی سنای آمریکا هم در سال ۲۰۱۶ اعلام کرده بود که اگر در آن زمان رئیس جمهوری جمهوریخواه قدرت داشت و خلایی در مناصب رخ می‌داد، می‌گفت بگذارید رئیس جمهوری بعدی هرکه باشد، کسی را معرفی کند.

از سوی دیگر، طرفداران ترامپ کلیپی از بایدن را منتشر کرده‌اند که از معرفی نامزد برای دیوان عالی از سوی اوباما حمایت می‌کند.

این اختلاف نظر دو طرف زمانی اهمیت می‌یابد که شاهد هستیم چند نفر از سناتورهای جمهوریخواه هم با معرفی نامزد پیشنهادی ترامپ در اندک مدت باقی‌مانده تا انتخابات، مخالفت کرده‌اند. تاکنون "لیزا مورکوفسکی" سناتور جمهوریخواه آلاسکا و سوزان کالینز سناتور جمهوریخواه ایالت مین، مخالفت خود را با تصمیم ترامپ برای تعیین جانشین گینزبرگ قبل از انتخابات ۲۰۲۰ اعلام کرده‌اند.

در صورت افزایش تعدادجمهوریخواهان مخالف با تصمیم ترامپ، راه برای کاخ سفید و میچ مک کانل رهبر اکثریت مجلس سنا برای تعیین جانشینی گینزبرگ سخت‌تر می شود به ویژه آنکه، بسیاری از مردم آمریکا، ترامپ را رئیس جمهوری استیضاح شده می‌دانند و معتقدند چنین رئیس جمهوری حق انتخاب قاضی دیوان عالی را ندارد.

اما سوال اینجا است که آیا در مدت اندک باقی مانده تا انتخابات آبان‌ماه، سنا امکان رسیدگی و تایید صلاحیت نامزد معرفی شده ترامپ را که گفته است یک زن خواهد بود، دارد؟

هرچند خود این ادعا که ترامپ به دنبال انتخاب یک قاضی زن برآمده است هم می‌تواند به جریان انتخاباتی او برای رد اتهامات پیشین مبنی بر زن ستیز بودن وی استفاده شود.

به گفته فدرالیست، تاکنون روند بررسی سه قاضی دیوان عالی کمتر از ۴۵ روز طول کشیده است که یکی از آنها، گینزبرگ فقید بوده است. طبق سوابق سنا، گینزبورگ، جان پل استیونز و ساندرا دی او کانر در مدت زمان کوتاهی تایید شدند. تایید استیونز در سال ۱۹۷۵، ۱۹ روز ، تایید اوکانر در ۱۹۸۱، ۳۳ روز و تایید گینزبورگ در سال ۱۹۹۳، ۴۲ روز به طول انجامیده است.

همه این گفته‌ها نشان می‌دهد انتخاب قاضی دیوان عالی، دیگر رویداد دوران ترامپ است که وارد بگومگوهای حزبی و سیاسی می‌شود. مساله‌ای که می‌تواند در کنار جنبش اعتراض به نابرابری نظام‌مند، اعتماد به ساختارهای حاکمیتی این کشور را بیش از پیش متزلزل سازد.