چُواش(به روسی: Чува́шская Респу́блика) یا چُواشستان (در زبان چواشی: Чӑваш Республики، تلفظ: چاوَش رسپوبلیکی) یکی از جمهوریهای خودمختار روسیه است. پایتخت آن شهر چاباقسر و جمعیت آن ۱٬۲۵۱٬۶۱۹ نفر است (سال ۲۰۱۰). جمهوری چواش در روسیه مرکزی قرار دارد و رسماً در سال ۱۹۲۰ تأسیس شد. این جمهوری بزرگ نیست ولی یکی از متراکمترین مناطق از دیدگاه جمعیت در روسیه است. زبان رسمی آن چوواشی (از شاخههای ترکی ) است ولی زبان روسی نیز در آنجا رایج است.
جمهوری چواش در مرکز اروپایی روسیه و در قلب منطقه اقتصادی ولگا-ویاتکا Volga-Vyatka قرار دارد. چواشستان از شمال با جمهوری ماری ال ، از غرب با استان نیژنی نووگورود ، از جنوب غربی با جمهوری موردویا ، از جنوب با استان اولیانوفسک و از شرق و جنوب شرقی با جمهوری تاتارستان همسایه است. بیش از دو هزار رودخانه در این جمهوری وجود دارد - از جمله رودهای بزرگ ولگا ، سورا و تسویل - و همچنین چهارصد دریاچه نیز در چواش قرار دارد.
آب و هوا قاره ای معتدل است و متوسط دما از 13 − درجه سانتیگراد (9 درجه فارنهایت) در ژانویه تا 19 درجه سانتیگراد (66 درجه فارنهایت) در جولای است. میزان بارش سالانه بین 450 تا 700 میلی متر متغیر است. منابع طبیعی شامل گچ ، شن و ماسه ، رس ، رسوبات ساپروپل ، فسفریت و ذغال سنگ نارس است. ذخایر نفت و گاز طبیعی نیز وجود دارد اگرچه استخراج آنها هنوز به صورت تجاری دنبال نشده است. جنگل ها ، عمدتا در جنوب و در امتداد رودخانه سورا، تقریباً 30٪ از گستره این جمهوری را پوشش می دهند.
اجداد چوواشها ، بولگارها Bulgars و سوارها Suars قبایل ترک بودند که در قرون پنجم تا هشتم در قفقاز شمالی ساکن بودند. در سده های 7 و 8 ، بخشی از بلغارها به سمت بالکان رفتند ، جایی که همراه با اسلاوهای محلی کشور بلغارستان مدرن را تأسیس کردند. بخش دیگر به منطقه ولگای میانه کوچ کردند و بنیان مردم چوواش را تشکیل داد.
در سال 1242 ، چواشستان به جزئی از قلمروی اردوی زرین یا خانات قبچاق تبدیل شد. حاکمان مغول و تاتار به شرط پرداخت خراج سالانه در امور داخلی چواش ها دخالتی نمی کردند. هنگامی که قدر خانات قبچاق شروع به کاهش کرد مردم محلی چواش سعی در اداره منطقه خودشان کردند.
در طول جنگ ایوان علیه خانات قازان ، شاهزادگان چواشی وفاداری خود را نسبت به دوک مسکو ابراز کردند. بین سالهای 1650 و 1850 ، كلیسای ارتدكس روسی مبلغین چاوشی زبان را برای مسیحی کردن و پیوستن مردم این منطقه به کلیسای ارتدکس به چواشستان فرستادند. . گروهی از این مبلغان یک زبان مکتوب چوواشی ایجاد کردند. بیشتر چوواشی هایی که در این منطقه اقامت داشتند مسیحی ارتدکس شدند ، اما برخی دیگر به باورهای بومیشان وفادار باقی ماندند.
در سالهای 1918–1919 ، جنگ داخلی روسیه منطقه را در بر گرفت که این جنگ با پیروزی بلشویک ها به پایان رسید. برای جلب حمایت مردم محلی ، لنین دستور ایجاد دولت چوواش در روسیه را صادر كرد. در 24 ژوئن 1920 ، استان خودمختار چواشستان تشکیل شد ، که در آوریل 1925 به جمهوری سوسیالیستی شوروی چواشستان تبدیل شد.
در دوره اتحاد جماهیر شوروی ، اختیارات عالی در جمهوری بین سه نفر تقسیم می شد: دبیر اول کمیته CPSU چوواشستان (که در واقع بزرگترین اقتدار را داشت) ، رئیس شوروی استان (قدرت قانونگذاری) و رئیس کمیته اجرایی جمهوری (قدرت اجرایی). از سال 1991 ، CPSU تمام قدرت خود را از دست داد ، و رئیس دولت جمهوری و فرماندار و پارلمان منطقه ای قدرت را به دست گرفتند. بالاترین دستگاه اجرایی در چواشستان ، دولت جمهوری است که شامل دستگاه های اجرایی مانند ادارات مناطق ، کمیته ها و کمیسیون ها است که توسعه این جمهوری را آسان تر می کند.
گستره این جمهوری چندان گسترده نیست ، اما یکی از پرجمعیت ترین مناطق روسیه است. پایتخت آن شهر چاباقسر در قسمت شمالی جمهوری و ساحل جنوب رود ولگا قرار دارد و تقریباً 650 كیلومتر از مسکو فاصله دارد. شهر بزرگ بعدی جمهوری در شرق به نام Novocheboksarsk می باشد.
براساس سرشماری سال 2010 ، جمعیت قومی این جمهوری شامل : چواش ها (67.7%) ، روس ها (26.9%) ، تاتارها (2.8%) ، ماردوین ها(1.1%) و سایر اقلیت های قومی می شوند. جمعیت دینی آنها نیز شامل: ارتدکس های روسیه (64.7%) ، معنویان بی دین (14.2%) ، آتئیست ها (7.7%) ، سایر ارتدکس ها (4.2%) ، مسلمانان (3.5%) ، دیگر مسیحیان (2.7%) و سایر ادیان می شوند.
جمهوری چوواش پرجمعیت ترین و حاصلخیزترین ایالت فدرال در منطقه ولگای میانی می باشد. در کشاورزی و دامداری چواش ها ، گندم و چغندرقند ، خوک ها و گاوهای گوشتی اهمیت بیشتری نسبت به چاودار ، جو دوسر ، جو و گاو شیری دارند که برای کل منطقه معمول است.
چواشستان به سابقه طولانی در تولید آبجو مشهور است. همچنین یک مرکز قابل اطمینان برای کارهای مربوط به مهندسی برق بالاخص در زمینه سیستم های انتقال و کنترل نیروی برق می باشد. سایر صنایع پیشرو ، فلزکاری و تولید مواد شیمیایی و نجاری می باشد. از بزرگترین شرکتهای منطقه می توان به Khimprom Novocheboksarsk (درآمد 164.55 میلیون دلار در سال 2017) ، Accond ( کارخانه قنادی ، 152.55 میلیون دلار) ، کارخانه ساخت ابزار Cheboksary (142.27 میلیون دلار) ، NPP EKRA (مهندسی برق ، 101/13 میلیون دلار) اشاره کرد.
شبکه حمل و نقلی چواشستان یکی از پیشرفته ترین و بهترین ها در روسیه می باشد. سیستم جاده ها ، راه آهن ، آبراه ها و فرودگاه های جمهوری ، این منطقه را به دیگر واحدهای فدرال روسیه پیوند می دهد. در حال حاضر چهار جاده در جمهوری چوواش به عنوان بزرگراههای مهم فدرال طبقه بندی شده اند که مهمترین آنها بزرگراه M-7 است. اتومبیل ، کامیون و اتوبوس عمده ترین شکل حمل و نقل چواشستان است و این جمهوری در رتبه چهارم تراکم بزرگراه در کل روسیه قرار دارد. چاباق سر در یکی از بزرگراه های اصلی فدراسیون روسیه واقع شده است که از مسکو به مناطق صنعتی تاتارستان ، جنوب اورال و سیبری منتهی می شود. پلی که به تازگی روی رودخانه ولگا در شمال تکمیل شده است ، جمهوری را به مناطق فدرال اورال و ولگا متصل می کند.همچنین سیستم های گسترده اتوبوس عمومی و خصوصی همه شهرهای جمهوری را با یکدیگر و مناطق اطراف آن متصل می کند. سرعت استاندارد حمل بار کانتینرها از طریق جاده 400 کیلومتر در روز است.
شبکه راه آهن در چواشستان ، در طول سال بسیار پیشرفته ، راحت و قابل دسترسی است. یکی از بزرگترین اتصالات راه آهن روسیه - در شهر کاناش - در مرکز جمهوری قرار دارد. از طریق کاناش و سیستم ریلی اش ، شهرهای بزرگ چوواشستان با مراکز بزرگ صنعتی سیبری شرقی ، اورال و مسکو ارتباط برقرار می کنند.
رودخانه های ولگا و سورا ، چواشستان را به یک شبکه ملی و بین المللی آبی متصل می کند. در جنوب ، ولگوگراد ، روستوف Rostov-on-Don ، آستاراخان ، دریای خزر و دریای سیاه مستقیماً قابل دسترسی هستند. از غرب ، رود ولگا چاباق سر را با نیژنی نووگورود ، یاروسلاول ، مسکو و مناطق شمالی روسیه متصل می کند. با استفاده از شناورهای دریایی ، حمل بار از بندر رودخانه چوواش تا سن پترزبورگ ، نووروسیسک (در دریای سیاه) ، آستاراخان و بنادر واقع در رودخانه دانوب امکان پذیر است. فرودگاه بین المللی چاباق سر تقریباً از هر نوع و اندازه هواپیمای باری و مسافری را تحویل می گیرد و به طور مرتب پروازهای مسکو به مسکو و مقصد دیگر وجود دارد.
در حالی که روسی زبان رسمی و غالب است ، زبان چوواشی هنوز هم توسط بسیاری از افراد بخصوص در این جمهوری صحبت می شود. زبان چواش به زیر گروه اوغور از گروه زبان های ترکی تعلق دارد. در زمان های قدیم از یک سیستم نوشتاری به خصوصی برای این زبان استفاده می شد اما امروزه و از هنگام تصویب شدن در سال 1871 ، خط نوشتاری چواش ها سیریلیک شده است. افتخار به گذشته چواشی ، در مردم این جمهوری دوباره زنده شده است. بسیاری از مردم به ریشه های چوواش خود افتخار می کنند و به جستجوی فرهنگ و میراث و یادگیری مجدد زبان بومی شان می پردازند. بیشتر علائم ساختمانی ، علائم جاده ای و اطلاعیه ها به دو زبان روسی و چوواشی است. در این جمهوری موزه ها، سالن های تئاتر و سینماهای بسیاری وجود دارد. حدود 627 بنای معماری در چوواشیا وجود دارد که 54 مورد از آنها دارای اهمیت ملی هستند: کلیسای جامع وودنسکی (1657) ، صومعه مقدس ترینیتی (1566) ، خانه نمک ، خانه های بازرگانان مشهور چوواش در شهر چاباق سر و خانه خانوادگی تولماچف و کلیسای جامع ترینیتی در شهر Tsivilsk و خانه بوراشنیکوف در شهر یادرین Yadrin. جمهوری چواش در ورزش پیاده روی سرعت بسیار فعال است و پیاده رو های بسیاری را به این ورزش تحویل داده است و مسابقات بین المللی این رشته را نیز برگزار می کند.
در ۲۴ اسفند ۱۳۹۵ ، شهر چاباق سر پایتخت چواشستان با شهرداری چابکسر بر سر همکاری و خواهرخواندگی دو شهر به توافقاتی رسیدند و تشابه نام این دو شهر نیز برای مسئولین چواش جالب بود و از دلایل پیشنهادات برای همکاری بین دو شهر.
.........................