نتفلیکس و سایر رسانههای سیال در حال بلعیدن هالیوود هستند
هالیوود از نفس افتاده!
صاحبخبر - احسان سالمی: «نتفلیکس» دارد هالیوود را میبلعد! این گزاره اگر تا قبل از شیوع بیماری کرونا به عنوان جملهای مبالغهآمیز درباره وضعیت رشد فزاینده فعالیت سامانههای پخش آنلاین فیلم و سریال از جمله «نتفلیکس» به شمار میآمد، حالا در دوران کرونا با شتاب بیشتری در حال تحقق است. کرونا بیش از همه به نتفلیکس کمک کرد تا رقیب دیرینه و سنتیاش را که همان نظام تولید و توزیع سنتی فیلم در سینماها بود با شتاب بیشتری از میدان به در کند! حالا در دوران کرونایی شدن جهان و در سایه قرار گرفتن تماشای فیلم در سالنهای بسته سینما، هالیوود با شتاب بیشتری به سمت نیستی پیش میرود. شاید حتی اغراق نباشد اگر بگوییم با ادامه این روند، تماشای فیلم در سینماها تا یکی، دو دهه دیگر تبدیل به خاطرهای از گذشتهها شود! * نبرد سهمگین سینما با رسانههای سیال جهش نتفلیکس و رسیدن به اوج صنعت سرگرمی آن هم تنها طی چند سال، هالیوود را در وضعیتی وخیم قرار داده است. این واقعیتی غیرقابل انکار است که جدیتر شدن اثرگذاری نتفلیکس در صنعت سرگرمی هر روز بر وحشت و ترس کمپانیهای فیلمسازی هالیوودی میافزاید. نتفلکیس و سایر رسانههای سیال مشابه آن بر مبنای یک الگو پیش میروند که باعث میشود از همان ابتدای کار چند قدم جلوتر از رقبای سنتی خود باشند. منطق «فروش مستقیم» و کسب درآمد از این طریق که اقتضای عرضه محصولات اینترنتی است، در برابر سیستم فروش سنتی سینماها که مبتنی بر بازگشت سرمایه در یک فرآیند چند ماهه است، بخوبی میتواند باعث برتری مالی و اقتصادی این رسانههای سیال بر کمپانیهای فیلمسازی سنتی شود؛ مسألهای که نشاندهنده بزرگترین تغییر در اقتصاد صنعت سرگرمی طی چند سال اخیر است و قطعا منجر به تحولاتی عمیق و جدی در صنعت سرگرمی و فیلمسازی جهان میشود که اگر غیر از این بود، بزرگترین هلدینگهای رسانهای آمریکا تلاش نمیکردند تا فعالیتهایشان را در قالب مدل تجاری فروش مستقیم، از نو سازماندهی کنند. * نتفلیکس و سایر رقبا وارد میشوند کمپانیهای Disney، AT&T، Comcast، Netflix، Amazon و Apple به عنوان 6 غول بزرگ سرگرمی در جهان مدتهاست که در رقابتی سخت و نفسگیر در تلاش برای اختصاص بخش بیشتری از بازار سرگرمی به خود هستند. تا اواسط سال ۲۰۱۹، دیزنی، کامکست و ایتیاندتی ۲۱۵میلیارد دلار در این صنعت سرمایهگذاری کردند. اپل تلویزیون پلاس خودش را در بیش از 100 کشور راهاندازی کرد و رقم هنگفتی را برای کشاندن کارگردانهای صاحبنام سینما به عرصه ساخت سریالها و فیلمهای ویژه پخش از این شبکه کنار گذاشته است. برای درک بهتر ابعاد این رقابت، بد نیست بدانید که آمازون رقمی حدود ۵ میلیارد دلار در هر سال برای تولید محتوا هزینه میکند و البته انتظار میرود نتفلیکس نیز برای آنکه بتواند به یکهتازی خود در این حوزه ادامه دهد، رقمی بیشتر از آن را صرف کند بویژه آنکه در دوران کرونایی فعلی که مخاطبان از تماشای فیلم در سینماها محروم شدهاند، هجوم مخاطبان برای استفاده از تولیدات این شبکه بیشتر شده است. * هزینههای بزرگ برای کارهای بزرگ البته با وجود آنکه نتفلیکس و سایر رقبا در حال تلاش برای بلعیدن هالیوود و شیوه سنتی پخش فیلم توسط آن هستند اما هزینههای عرضه محصولات به شیوه رسانههای سیال هم به قدری بالاست که گسترش آنها را با مشکلاتی روبهرو میکند. برای نمونه هزینه برنامهنویسی و آمادهسازی زیرساخت آنلاین نمایش سریالی با مخاطب میلیونی «بازی تاج و تخت» چیزی در حدود ۱۰میلیون دلار برای هر ساعت نمایش سریال بهطور همزمان برای همه مخاطبان بود و این رقمی نیست که بتوان برای نمایش هر محصولی آن را صرف کرد، مگر آنکه نسبت به بازگشت سرمایه آن مطمئن بود. این احتمالا بزرگترین چالش رسانههای آنلاین در ادامه فعالیت آنها خواهد بود. البته این همه چالشهای این کمپانیها نیست، یکی دیگر از چالشهای اصلی رسانههای سیال در شرایط جدید، منقطع شدن از آرشیو غنی کمپانیهای فیلمسازی در آینده نهچندان دور است. برای مثال کمپانی بزرگ «دیزنی» با راهاندازی استریم ویژه خود در عمل کمپانیهایی همچون نتفلیکس را از پخش تلویزیونی آثار سینماییاش محروم میکند. مسأله اصلی آنجاست که بسیاری از مخاطبان به واسطه علاقه به قصههای کلاسیک یا قصههای ابرقهرمانی هنوز پیگیر تماشای ادامه این قصهها هستند و اگر کمپانیهای دارنده امتیاز ساخت فیلم درباره این شخصیتها مثل «مارول» و «دیسی» به هر دلیلی نخواهند امتیاز پخش آثارشان را در اختیار رسانههایی مثل نتفلیکس یا سایر بسترهای مشابه قرار دهند، در عمل ضربات سنگینی را به میزان مخاطبان این رسانهها وارد خواهند کرد. اینجاست که لزوم تولید محصولات نمایشی ویژه این شبکهها را ضروریتر میکند و به همین واسطه هم بوده که نتفلیکس در این چند سال اخیر علاوه بر ساخت سریالهای پرمخاطبی مثل «خانه پوشالی»، «دارک»، «سرقت پول» و... سراغ سرمایهگذاری در حوزه آثار سینمایی نیز رفت. اتفاقا ورود این رسانههای سیال به حوزه تولید آثار سینمایی نیز به عنوان یک خطر بزرگ با مقاومت و مخالفت برخی کمپانیهای بزرگ فیلمسازی هالیوود روبهرو شد اما در نهایت منجر به از میدان به در شدن «نتفلیکس» و سایر رسانههای سیال نشد. * محدودیت با سینما، آزادی با نتفلیکس! مدتی بود یکی از مدیران هالیوود در اظهارنظری غیررسمی گفته بود «نتفلیکس آگاهانه تلاش میکند جو موجود در صنعت فیلم را نابود کند». این اتفاق در عمل نیز در حال وقوع است، چراکه یکی از امکاناتی که نتفلیکس به تماشاگر میدهد این است که یکجا بتواند سری کاملی از بازپخش یک سریال را ببیند و این یعنی تجربهای کاملا متفاوت از تجربه یک بار دیدن یک اثر سینمایی در سینما که محدودیتهای متعددی نسبت به تماشای سایر آثار نمایشی و حتی همان اثر در قالب پلتفرم رسانههای سیال دارد. نتفلیکس در آمریکا در سال ۲۰۱۲ حدود ۲۷ میلیون مشترک داشت اما ژوئن ۲۰۱۸ به ۵۶ میلیون مشترک رسید. تعداد مشترکین نتفلیکس در کل جهان تا ژوئن سال 2019 چیزی حدود ۱۳۰ میلیون نفر بوده است و در سال 2020 هم با رشدی فزاینده به جذب مخاطبان پرداخت. بخش عمدهای از رشد نتفلیکس و جذب کاربران جدید، از میانه ماه مارس شروع شد، زمانیکه سیاستهای قرنطینه خانگی با شدت بیشتری اجرا شد و حجم مصرف محتوا توسط کاربران خانگی، افزایش یافت. البته نباید از این نکته نیز غافل شد که بخشی از رشد این رسانه سیال در سال ۲۰۲۰ نیز ناشی از انتشار فیلمها و سریالهای اختصاصی و جدید این شبکه بود. نتفلیکس در دوره مذکور، ۱۵/۸ میلیون مشترک جدید جذب کرد که 2 برابر پیشبینی تحلیلگران بازار بود. با ادامه این روند و ادامه شرایط کرونایی فعلی، باید اعتراف کرد دوران یکهتازی هالیوود در صنعت سرگرمی جهان رو به پایان است و حالا دوران پساشیوع کرونا را باید دوران یکهتازی نتفلیکس و سایر رسانههای سیال دانست.∎
نظر شما