امروزه بسیاری از کشورهای جهان که از ذخایر و ثروت‌های طبیعی و خدادادی چندانی برخوردار نیستند در سایه یک فرهنگ کار قوی توانسته‌اند به قله‌های رفیع توسعه، دست یافته و اقتصادی پویا و رو به رشد را برای کشور خود ایجاد کنند.

طی مسیر توسعه برای کشور ایران با توجه به ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و استعدادهای بی بدیل آن نسبت به کشورهای دیگر بسیار فراهم‌تر است و تقویت فرهنگ کار در جامعه ایرانی راه دستیابی به این هدف را تسهیل کرده و ریل گذاری توسعه پایدار کشور را فراهم خواهد ساخت.

خبرنگار ایرنا برای تشریح ابعاد فرهنگ کار گفت و گویی با قاسم آقاعلیخانی معاون امور اجتماعی و فرهنگی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قزوین ترتیب داده و از وی در خصوص اقدامات صورت گرفته در این زمینه پرسیده است.

ایرنا: ظاهرا فرهنگ کار در جامعه ایرانی مغفول مانده است، آیا شما برنامه‌ای برای احیای این فرهنگ دارید؟

یکی از برنامه‌های ما در حوزه فرهنگی، تقویت فرهنگ کار و پرداختن به آن بوده که متاسفانه در جامعه امروزی مغفول واقع شده است.

تعریف فرهنگ کار به زبان ساده، ارزش دانستن کار و چگونگی انجام دادن آن است و به هر نوع فعالیت جسمی و فکری که به دریافت مزد منجر بشود، کار گفته می‌شود.

در سایه این تعریف است که بسیاری از کشورهایی که از منابع طبیعی و ثروت ملی محروم بودند با تمرکز بر فرهنگ قوی کاری به توسعه پایدار دست یافتند ولی ما متاسفانه نه تنها فرهنگ کار را خوب نشناخته و احیا نکرده‌ایم بلکه به آن آسیب هم زده ایم.

 اگر میزان بهره وری در جامعه ما در ۵۰ سال اخیر طبق گزارش سازمان بهره وری کشور تغییر نکرده، ناشی از این بوده که فرهنگ کار ارتقا نیافته است.

فرهنگ کار برای همه اقشار یک جامعه بوده و در تحقق این فرهنگ، کارگر، کارفرما و دولت از هم جدا نیستند.

 اگر کارگر یک دستگاه اجرایی بد عمل کند و کارآیی لازم را نداشته باشد، کارفرما،  کارگر و مراجعه کننده یک دستگاه نیز آسیب می‌بینند بنابراین فرهنگ کار قوی می‌تواند به همه بخش‌ها کمک کند و زیربنای توسعه پایدار و همه جانبه کشور را فراهم آورد.

همچنین فرهنگ کار قوی در جامعه می‌تواند همه بخش‌ها را برای رسیدن به هدف ملی که توسعه کشور است، راهنمایی و هدایت کند.

ایرنا: مولفه‌های فرهنگ کار چیست؟

فرهنگ کار ۲ مولفه سختکوشی و کار تیمی دارد که به نظر می‌رسد امروزه در جامعه ما هر دو مغفول مانده اند.

متاسفانه ما هم در بسیاری از ارزیابی‌ها و قضاوت‌های خود، مولفه سختکوشی را کنار گذاشته و به استعداد می‌چسبیم درحالیکه وقتی ارزیابی‌ها و امتیازات تنها براساس ملاک استعداد و افراد مستعدتر صورت می‌گیرد، دایره کار محدودتر می‌شود.

در این راستا اگر معیار ما سختکوشی باشد همه مردم می‌توانند در مسابقه کار و تلاش شرکت کنند و در نتیجه اقتصاد کشور پویاتر می‌شود.

امروزه هم در سراسر دنیا تمامی امور به صورت تیمی و با خلاقیت انجام می‌شود و ما نیز به افرادی نیاز داریم که کار تیمی انجام داده و سختکوشی داشته باشند.

ایرنا: اصلاح فرهنگ کار بر عهده کدام بخش از جامعه است؟

مهمترین بخشی که می‌تواند فرهنگ کار را اصلاح کند خانواده‌ها هستند که باید فرزندان خود را از کودکی با فرهنگ کار صحیح آشنا کنند.

آشنا کردن کودکان از دوران طفولیت با روحیه کار نقش موثری در تقویت فرهنگ کار دارد که متاسفانه در دهه‌های اخیر خانواه‌های ایرانی از این موضوع غفلت کرده‌اند.

مشکل بعدی که به فرهنگ کار آسیب می‌زند ثروت‌ها و پول‌های باد آورده است که فرهنگ کار را از بین می‌برد و روحیه کار و تلاش را در جامعه مضمحل می‌نماید.

اگر فرهنگ کار در جامعه اصلاح نشود توسعه پایدار و همه جانبه برای کشور صورت نمی‌گیرد و ثروت‌های خدادادی و منابع طبیعی نیز به توسعه کشور منجر نخواهند شد.

با توجه به این نکات، لازم است که همه بخش‌ها، مدیران و کارفرمایان به فرهنگ کار توجه کنند و دیدگاه اسلام به کار و فرهنگ کار را به خوبی در جامعه تببین نمایند تا زمینه توسعه پایدار کشور فراهم شود.

ایرنا: موضوع یارانه‌ معیشتی، قطع یارانه و بررسی افراد واجد شرایط در این خصوص، یکی از سوال‌های مردم است، آیا این موضوع در حوزه عملکرد دستگاه شما است و چه اقداماتی در این حوزه صورت گرفته است؟

این موضوع در حوزه معاونت رفاه اجتماعی از زیرمجموعه‌های معاونت امور اجتماعی اداره کل تعاون قرار دارد.

هم اینک از ۳۹۷ هزار خانوار استان قزوین ۳۸۶ هزار خانوار یارانه بگیر و ۲۸۴ هزار خانوار معیشتی بگیر هستند و قریب به اتفاق جمعیت استان یارانه دریافت می‌کنند و حدود ۲۰ هزار خانوار یارانه نمی‌گیرند.

چالش ما در این حوزه بحث چندگانگی در پیگیری امور مردم است که بخشی توسط سازمان هدفمندی یارانه و بخشی توسط معاونت رفاه ما انجام می‌شود.

معاونت رفاه اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اعتقاد دارد که فعالیت‌های خود را در این حوزه به صورت ستادی انجام می‌دهد و برنامه اجرایی ندارد بنابراین مشکلات مردم در پرداخت و قطع یارانه، فوت، ازدواج و جاماندگان از یارانه و... در حوزه سازمان هدفمندی یارانه و دستگاه‌های حمایتی است.

 اما موضوع حذف افراد با تمکن مالی که از سال ۹۴ تا ۹۵ و بخشی از آن شهریور و مهر ۹۸ انجام شد و بررسی افراد واجد شرایط معیشتی که آذرماه سال قبل صورت گرفت از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیگیری و اجرا شد.

مراجعات مردمی در حوزه پیگیری امور یارانه به دفاتر پیشخوان خدمات دولت، استانداری، اقتصاد و دارایی و اداره تعاون زیاد است و گاهی مردم میان این دستگاه‌ها سرگردان می‌شوند و ما تلاش می‌کنیم با نهایت حوصله و شکیبایی امور مردم را پیگیری و در حد مقدورات اجرایی کنیم.

ایرنا: آیا معاونت اجتماعی اداره تعاون استان در حوزه آسیب‌های اجتماعی هم اقدامی کرده است؟

ما به عنوان دستگاه ستادی و برنامه ریز در حوزه آسیب‌های اجتماعی هستیم و اخیرا اطلس آسیب‌های اجتماعی کشور و مولفه‌های آن در هر استان از سال ۹۲ تا ۹۷ تهیه شده و در اختیار دستگاه‌های برنامه ریز قرار گرفته است.

در این موضوع هم دستگاه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند و این خود مشکل ساز است چون متولی اصلی مقابله با آسیب‌های اجتماعی مشخص نیست.

استان قزوین نیز در حوزه آسیب‌های اجتماعی نظیر طلاق، اعتیاد، پیشرسی ازدواج، فوت شدگان ناشی از مواد مخدر و ... با چالش‌هایی مواجه است و اداره رفاه اجتماعی وزارت تعاون در حوزه آسیب‌های اجتماعی در حوزه کارگری فعالیت می‌کند.

در این راستا در سال گذشته دوره‌های مختلفی را برای آشنایی و توانمندسازی دانش آموزان با آیتم‌های فضای مجازی و کاهش آسیب‌های اجتماعی آن برگزار کردیم ولی در سال جاری به دلیل شیوع کرونا برنامه ریزی آن هنوز صورت نگرفته است.

ایرنا: یکی از اقدامات شما صدور بیمه کارگران ساختمانی بوده، چه اقداماتی در این حوزه صورت گرفته است؟

بله ما به عنوان دبیرخانه بیمه کارگران ساختمانی در استان فعالیت می‌کنیم و تاکنون حدود ۲۵ هزار ثبت نام بیمه کارگران ساختمانی در استان انجام شده ولی بیمه شده فعال استان تاکنون ۱۷ هزار نفر است.

مزیت بیمه کارگران ساختمانی این است که حدود یک سوم حق بیمه را پرداخت می‌کنند و پیش شرط صدور آن نیز دریافت کارت مهارت هوشمند از سازمان فنی و حرفه ای و مشغول به کار بودن در حوزه ساختمان است.

ایرنا: چه تعداد خانه‌های بهداشت کارگری در استان فعال است؟

خانه‌های بهداشت کارگری زیر مجموعه معاونت اجتماعی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و شورای هماهنگی خدمات بهداشتی متشکل از اداره کل درمان تامین اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی و اداره تعاون تشکیل شده و به صورت مستمر بر این خانه‌ها نظارت دارد.

هم اینک ۲۴۰ خانه بهداشت در استان داریم و تمام واحدهای تولیدی دارای بیش از ۵۰ نفر پرسنل ملزم هستند که خانه بهداشت داشته باشند.

واحدهای تولیدی بیش از ۵۰۰ کارگر باید مرکز بهداشت با آمبولانس داشته باشند و از ۲۴۰ خانه بهداشت استان حدود ۱۰ مرکز بهداشت در شرکت‌های آپادانا، نیرو محرکه، هفت الماس، نفیس نخ، نیروگاه شهید رجایی و ... فعال هستند.

ایرنا: وضعیت اعتیاد در جامعه کارگری استان چگونه است؟

متاسفانه وضعیت اعتیاد در جامعه کار و تولید استان نگران کننده است و با توجه به شرایطی که کارگران دارند و بیشتر در معرض خطر هستند برنامه‌های مستمری برای پیشگیری از اعتیاد در واحدهای تولیدی در حال اجرا است.

 یکی از این برنامه‌ها انجام بازدیدهای دوره‌ای است که با مشارکت شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان برگزار می‌شود و اهمیت مساله و لزوم مقابله با مواد مخدر به کارفرماها یادآوری می‌شود.

همچنین در جلسات آموزشی در خود واحدها و در اداره کل، مهارت‌های زندگی برای مقابله با اعتیاد، امید به زندگی، فرزندآوری، مدیریت خشم و ... آموزش داده می‌شود.

یکی از طرح‌های اجرا شده در استان، به عنوان کاربست پیشگیری از اعتیاد در جامعه کار و تولید طرح کاج است که بسیار جامع بوده و برای پیشگیری از اعتیاد و اجرای درست و موثر نیاز به حمایت کارفرماها و دولت دارد.

در بحث پیشگیری از اعتیاد یکی از مشکلات ما همکاری نکردن برخی از کارفرمایان است و درخواست می‌کنیم در بحث پیشگیری از اعتیاد در جامعه کار و تولید همراهی بیشتری داشته باشند چون منافع شرکت نظیر ارتقای بهره وری کارگران، کاهش حوادث شغلی و را نیز تامین می‌کند.

ایرنا:انتخاب کارگر نمونه در استان با چه هدفی صورت می‌گیرد:

انتخاب کارگر نمونه، گروه کاری نمونه و واحد نمونه از جمله برنامه‌های حوزه اجتماعی است که به منظور افزایش خلاقیت و نوآوری و بهبود انگیزه کارگران در واحدهای تولیدی هرساله برگزار می‌شود.

ما نتایج خوبی در ارزیابی‌ها از انتخاب کارگر نمونه داشته ایم چون یکی از مولفه‌هایی که می‌تواند در حوزه رونق تولید و اقتصاد مقاومتی نقش ایفا کند همین موضوع است.

اقدامات برخی از کارگران در واحدهای تولیدی می‌تواند کشور را از وابستگی نجات دهد و در خنثی کردن تحریم‌ها موثر باشد بنابراین اگر به شکل صحیح و درست به کارگران بها دهیم بازخوردها و نتایج خوبی می‌توانیم داشته باشیم.

متاسفانه برخی از واحدهای تولیدی آنچنان که بایسته است اهمیت موضوع کارگر نمونه را درک نکرده اند و همراهی نمی‌کنند ولی با این وجود استقبال خوبی از این طرح از سوی جامعه کارگری استان داشتیم.

 در سال گذشته ما حدود ۹۵۶ طرح ثبت نامی در جشنواره امتنان از جامعه کار و تولید استان داشتیم که گروه کارگر نمونه، واحد نمونه و گروه کار نمونه استانی انتخاب شدند و در هفته کارگر از آنها تجلیل به عمل آمد.

همچنین خانم جمالی بانوی کارگر استان از نیروگاه شهید رجایی به عنوان کارگر نمونه استانی و کشوری انتخاب شد و لوح تقدیر را رییس جمهوری دریافت کرد و قزوین جزو سه استان منتخب در این زمینه بود.

ایرنا:در حوزه ورزش کارگری استان چه اقداماتی صورت گرفته است؟

ما در حوزه ورزش دو ماموریت داریم که یکی ساخت و نگهداری مجموعه‌های ورزشی کارگری و دیگری برگزاری مسابقات ورزش کارگری است.

همه اقدامات ما در حوزه امور اجتماعی با محوریت ارتقای سلامت جسمی و روانی کارگران انجام می شود و با توجه به این موضوع، ورزش کارگری برای ما اهمیت ویژه ای دارد و هر اقدامی که در این حوزه انجام داده ایم بازخورد مثبت داشته است.

هم اینک سه مجموعه استخر و سونا در استان، ۲ زمین چمن طبیعی و چهار سالن فوتسال داریم و اخیرا هم یک زمین چمن مصنوعی را در شهرستان البرز احداث کرده ایم که در هفته دولت افتتاح می شود.

سیاست ما در این حوزه، بهره مندی از بخش خصوصی در ساخت، نگهداری و احیای مجموعه ورزش کارگری و حتی برگزاری مسابقات ورزشی است.

در سال گذشته بیش از ۲۸۰ مسابقه، اعزام به مسابقات کشوری و برگزاری دوره‌های آموزشی در استان داشته‌ایم و یک رتبه جهانی در رشته جودو علاوه بر رتبه‌های متعدد کشوری کسب کرده ایم.

ایرنا: شما در حوزه فرهنگی هم اقداماتی داشته اید:

در این حوزه انجام برنامه‌های دینی و فرهنگی در جامعه کار و تولید استان انجام شده که از جمله آنها برگزاری مسابقات مختلف از جمله مسابقات قرآن کارگری است که هرساله برگزار می‌شود.

 سال گذشته چهاردهمین دوره مسابقات کشوری را در رشته‌های قرائت، ترتیل، حفظ کل، حفظ ۲۰ و ۱۰ جزء و مفاهیم برگزار کردیم و ۲۴۱ نفر مرد و زن از کارگران و خانواده محترم آنها در این مسابقات شرکت کردند.

امسال هم در تدارک برگزاری این مسابقات هستیم ولی فعلا کرونا مشکلاتی را به وجود آورده است.