نیلوفر ساسانی
خبرنگار
آبان‌ماه امسال که از راه برسد عمر ریاست حسین انتظامی بر سازمان سینمایی به دو سال می‌رسد. او که در ایام مدیریتش بر سازمان سینمایی بیشتر از طریق فضای توئیتر درباره موضوعات روز و البته سینما اعلام نظر کرده ظهر روز یکشنبه 19 مردادماه بالاخره رضایت داد که برای دومین بار در دوران مدیریتش پاسخگوی اهالی رسانه باشد. در این نشست که به صورت مجازی و پخش آنلاین از سایت و اینستاگرام این سازمان برگزار شد، انتظامی به سؤالات مکتوب یا تلفنی نمایندگان رسانه‌های خبری پاسخ داد. او در پاسخ به همین گلایه - عدم گفت‌وگوی مستقیم با رسانه‌ها - با تأکید بر شفافت‌سازی و پرهیز از شکل‌گیری رانت اطلاعاتی گفت: «به شهادت همین جلسه‌ای که در اینجا هستیم، ارتباط مسئولان سینمایی با رسانه‌ها برقرار است. به خاطر خاستگاه رسانه‌ای که داشتم از ابتدا قرار بر این شد که رسانه‌ها در تماس با آقای نجفی سؤال خود را انتقال بدهند و ما مکلف باشیم در ۶ ساعت اداری به سؤال‌های غیرتکراری پاسخ بدهیم.»
سرنوشت جشنواره‌های سینمایی و معرفی دبیرانش، شرط برگزاری آنلاین جشنواره‌ها، ارتباط سازمان سینمایی با اصناف، تعیین تکلیف درباره صدور مجوز شبکه نمایش خانگی، امکان اکران «رستاخیز» در ایام محرم و... سؤالاتی بود که در این نشست مطرح شد.
فعالیت سالن‌های سینما همدوش با تقویت اکران آنلاین
حدود دو ماهی است که سالن‌های سینما فعالیت‌شان را آغاز کرده‌اند؛ اما تجربه اکران دو فیلم «شنای پروانه» و «خوب بد جلف؛ ارتش سری» که از امیدهای اکران محسوب می‌شدند نشان داد که علاقه‌مندان سینما هم فعلاً میل و رغبتی برای حضور در سالن‌های نمایش ندارند. در حالی که بخش زیادی از فیلم‌هایی که این روزها روی پرده اکران است کمتر از 40 بلیت فروخته‌اند، با وجود این سازمان سینمایی با ارائه تسهیلات به سینماداران از روشن ماندن چراغ سالن‌های سینما حمایت می‌کند. چه می‌شود اگر به جای اصرار بر بازگشایی سالن‌های سینما، بسترهای مناسب برای اکران آنلاین فیلم‌ها تقویت شود؟ حسین انتظامی در پاسخ به این سؤال روزنامه ایران گفت: «اکران آنلاین یک ظرفیت جایگزین است و اصرار انجمن سینماداران به خاطر نیروی انسانی است که در این زیرساخت‌ها کار می‌کنند. اگر اکران متوقف شود آسیب جدی به این بخش‌ها وارد می‌شود. ضمن اینکه مطابق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا بازگشایی سینما کاملاً داوطلبانه است اما در عین حال باید سیاست‌هایی داشته باشیم تا از اکران آنلاین بیشتر استقبال کنیم.»
فعلاً بنا بر برگزاری است
سرنوشت جشنواره‌ها، احتمال برگزاری آنلاین آن و چگونگی هزینه بودجه اختصاص یافته به جشنواره‌های کنسل شده سؤال مشترک اهالی رسانه در این نشست بود. انتظامی با اعلام بررسی مدل‌های مختلف برگزاری جشنواره توسط دبیرخانه‌های پنج‌گانه، از ظرفیت‌های برگزاری جشنواره فیلم کوتاه و مستند به شکل آنلاین گفت اما درباره جشنواره فیلم فجر توضیح داد: «فعلاً بنای ما بر برگزاری است. اگر به دلیل کرونا نتوانیم به شکل سابق برگزار کنیم و پلتفرم‌هایی نداشته باشیم که امنیت فیلم‌ها را تضمین کند، سراغ اکران آنلاین هم نمی‌رویم.» او معرفی دبیران جشنواره بخصوص مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران، سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر را به روزهای آینده و ایام نزدیک این رویداد موکول کرد. انتظامی همچنین درباره بودجه سازمان سینمایی و تخصیص هزینه جشنواره‌های برگزار نشده توضیح داد: «حتی اگر فرض بر این باشد که جشنواره‌هایی برگزار نشود، طبق روال دیوانی برای ردیف‌های مختلف، نمی‌توانیم بودجه آن را جای دیگر خرج کنیم. مگر اینکه توافقی با دیوان محاسبات صورت بگیرد.» رئیس سازمان سینمایی همچنین این اطمینان را داد که طبق اطلاعات آثار سینمایی در حال تولید، تعداد فیلم به اندازه کافی برای برگزاری جشنواره داریم اما یکی از ارکان شکوه جشنواره حضور مردم است که این امر مهم نیاز به بررسی دارد.
شبکه نمایش خانگی در انتظار تعیین تکلیف مراجع بالادستی
شبکه نمایش خانگی این روزها حسابی خبرساز است. از یک سو گمانی‌زنی‌ها درباره واگذاری امتیاز مجوز وی‌اودی‌ها به سازمان صداوسیما و سکوت سازمان سینمایی در این زمینه و از سوی دیگر تشدید سانسور سریال‌ها و فیلم‌ها در اکران آنلاین. رئیس سازمان سینمایی درباره اخبار و حواشی احتمال تفویض اختیار صدور مجوز به سازمان صداوسیما توضیح داد: «فناوری‌های نوپدید از جمله وی‌اودی‌ها نیازمند تعریف جدیدی در حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی است تا برداشت‌های متفاوت دستگاه‌ها اصلاح شود. مراجع قانونگذاری در این زمینه تصمیم‌گیر هستند و جمع‌بندی توسط آنها مبنای عمل همه دستگاه‌ها خواهد بود.» او البته تأکید کرد «ما منتظر تعیین تکلیف مراجع بالادستی هستیم تا تکلیف دستگاه از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد را روشن کند» انتظامی درباره تشدید سانسور فیلم‌ها در اکران آنلاین هم با تأکید بر اینکه اگر ادعایی در زمینه تشدید ممیزی فیلم‌ها برای اکران آنلاین وجود دارد بهتر است به‌صورت مصداقی مطرح شود، خاطرنشان کرد: «چند ماهی است کسانی که پروانه نمایش برای اکران می‌گیرند، دیگر برای نمایش خانگی لزوم دریافت پروانه جدید ندارند.» او همچنین از احتمال تشکیل شورای صنفی نمایش آنلاین و ایده راستی‌آزمایی آمار فروش فیلم‌های اکران آنلاین در سامانه سمفا خبر داد.
سرنوشت رستاخیز و چند فیلم توقیفی
تصمیم‌گیری درباره احتمال نمایش برخی فیلم‌های توقیف شده از جمله «گزارش یک جشن» یا «ارادتمند؛ نازنین بهاره تینا» و... را انتظامی موکول به شورای پروانه نمایش کرد و گفت: «برخی ممکن است امکان نمایش پیدا کنند و برخی نه.» او اما درباره درخواست اکران فیلم «رستاخیز» احمدرضا درویش با توجه به فرارسیدن ایام محرم توضیح داد که مجوز عرضه این فیلم در نمایش خانگی در سال ۹۸ صادر شده و عرضه آن به‌صورت آنلاین یا وی‌اودی از نظر سازمان سینمایی منعی ندارد و تصمیم‌گیری در این باره برعهده مالکان فیلم از جمله فارابی است.
عقب‌نشینی به نفع صنوف
رابطه سازمان سینمایی با خانه سینما و به رسمیت شناختن اصناف از دیگر سؤال‌های محوری این نشست بود. او درباره حواشی ایجاد شده پیرامون ترکیب تازه شورای صنفی نمایش و معرفی نماینده کانون کارگردانان از سوی سازمان سینمایی که منجر به صدور بیانیه‌ای از سوی خانه سینما شد، گفت: «شورای صنفی نمایش مطابق نظام‌نامه اکران تشکیل شده است. مطابق تبصره نظام‌نامه اکران در صورتی که یکی از صنوف که به صورت سنتی عضو شورا هستند جامعیت لازم را نداشته باشند و یا نتوانند و نخواهند نماینده‌ای را معرفی کنند، به دلیل متوقف نماندن کار اکران معاونت نظارت، فردی را معرفی می‌کند. یکی از پیشنهادات ما این بود که تا زمان رفع شرایط فوق‌العاده ناشی از کرونا، ستاد ملی مقابله با  کرونا که در سازمان سینمایی تشکیل شده، عهده‌دار تصمیم‌گیری در زمینه اکران باشد، همچنان که در حال حاضر هم همین روند طی می‌شود.»
او همچنین درباره حاشیه‌های خانه سینما در برخورد با صنوف مختلف و دیدگاهش نسبت به نقش صنف در مدیریت سینما هم گفت: «از سیاست‌های عمومی دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عقب‌نشینی به نفع صنوف است. هرچقدر به نفع صنوف عقب‌نشینی کنیم همراهی و مشارکت بالاتری خواهند داشت و به دوام کار کمک می‌کند، البته دستگاه‌ها موظف هستند در قبال این عقب‌نشینی سازوکارهایی برای نظارت داشته باشند.»
انحصارشکنی در سمفا
مهم‌ترین ویژگی سمفا یعنی تقسیم پول در لحظه فروش فیلم‌ها هنوز عملی نشده، این در حالی است که قرار بود با راه‌اندازی سامانه سمفا یکی از مشکلات سینمای ایران یعنی تقسیم پول بین صاحبان فیلم و سینمادار حل شود. رئیس سازمان سینمایی در نشست خبری مجازی در این باره هم توضیح داد: «مطابق مصوبه‌ای که ما در ستاد ملی مقابله با کرونا در سازمان سینمایی داشته‌ایم در شرایط فعلی تمام درآمد حاصل از فروش فیلم به سینمادار می‌رسد. در عین حال این امکان و فرمول در سمفا دیده شده که انحصار از بین برود.» او در بخش دیگر این نشست درباره سامانه سمفا، یادآور شد: «دیدن میزان فروش فیلم‌ها تا چندسال پیش امکانپذیر نبود در حالی که ما معتقدیم باید منتشر شود. اگر برنامه‌هایی که دنبال می‌شود به مطالبه تبدیل شود امکان توقف آن وجود ندارد.»
انتظامی درباره شائبه شکل‌گیری انحصاری تازه در این سامانه هم توضیح داد: «قبلاً این انتقاد وجود داشت که فروش آنلاین بلیت‌ها در انحصار است. تنوع در این بخش به نفع سینماست. رقابتی بین خود سامانه‌های فروش بلیت وجود دارد که این به نفع سینماست. سمفا زبان اجرایی نظام‌نامه اکران است. مواد و مقرراتش به این ماشین خورانده شده است. در قرارداد بین شرکت پخش و سینما، اگر چه می‌توانند مثل سابق قراردادی امضا کنند ولی قرارداد اصلی در سمفا ارائه می‌شود.»
از سیاست جوان‌گرایی تا تأکید بر تداوم جریان تولید سینما
حمایت از تولید فیلم‌های کم بودجه در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، سیاست جوان‌گرایی و حمایت از فیلمسازان جوان و اهدای 300 میلیون به 10 فیلم در این مرکز، تخصیص شش هفتم اعتبار برای فیلمسازان جوان غیرتهرانی به منظور استعدادیابی با تأکید بر سیاست ایران تهران نیست، اعمال سیاست‌های محدودکننده برای فیلم‌هایی که جنبه فرهنگی در آنها کمتر است، استقبال از حضور استعدادهای تازه و دعوت دوباره از فیلمسازان جوانی که سوابق دستیار کارگردانی داشته‌اند اما درخواست آنها رد شده‌ است، توجه به فیلمنامه به عنوان نقاط گلوگاهی سینما و آسیب‌شناسی فارابی در این مسیر، تأکید بر تداوم جریان تولید سینما در ایام کرونا با تأکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، بیمه اهالی سینما و اعلام مسیر حمایتی از فعالان صنفی آسیب دیده از کرونا و... از دیگر محورهای پرسش‌وپاسخ در این نشست بود.