صاحب‌خبر - شيوع كرونا و پيامدهاي آن در سطوح مختلف جوامع تاثيراتي برجاي گذاشت كه براي سازگاري و ادامه مسير در آن زمينه ها نياز به تصميمات و اجراي تغييراتي بود كه بتواند بحران پيش آمده را مديريت كند. در اين ميان نظام آموزشي دستخوش تعطيلي در مراكز آموزشي شد و متوليان امر براي جبران كاستي هاي پيش آمده به آموزش از طريق تلويزيون و فضاي مجازي روي آوردند. هرچند كه آموزش وپرورش كشور ما كمي ديرتر از نظام آموزشي نوين پا به عرصه آموزش بر بستر اينترنت گذاشت اما مي تواند با بهره گيري از دانش بومي و مطالعات تطبيقي در اين مسير نتايج قابل قبولي به دست آورد. چندين سال است كه رويكرد يادگيري ارتباط گرايي از سوي صاحبنظران به نظام آموزشي پيشنهاد مي شود اما ناخرسندانه پيگيري آن در حدي نبوده است كه آموزش و پرورش را براي قبول چنين رويكردي آماده كند. پژوهش های انجام گرفته در ديگر نظام هاي آموزشي  نشان مي دهد كه آوردن فن آوری به کلاس های درس تأثیر مثبتی بر کیفیت آموزش داشته است. بدون ترديد يكي از اين فناوري ها استفاده از كتاب هاي الكترونيكي به جاي كتاب هاي درسي چاپي است. هدف از کتابهای الکترونیکی ساده سازی و تقویت تجربه یادگیری است. کتابهای دیجیتال روند یادگیری را تعاملي تر و جذاب تر می کنند چرا كه با اين نوع كتاب به جای گوش دادن به یک نفر که به طور مداوم در حال صحبت کردن است، دانش آموزان  می توانند به طور فعال در فرایند یادگیری شرکت کنند. ادغام کتابهای الکترونیکی با آموزش حضوري در کلاس درس، یادگیری را به یک تجربه سرگرم کننده و جذاب تبدیل می کند. ديگر آن روزها گذشته است که دانش آموزان مجبور بودند هر روز کیف های پر از کتاب را به کلاس های درس برده و به خانه برگردانند. با ورود کتابهای الکترونیکی به حوزه آموزشی، یک دستگاه ديجيتال برای داشتن برنامه درسی کل سال تحصيلي کافی است. این کتابهای دیجیتالی را می توان در سنین مختلف از مهد کودک تا سطح دانشگاه، برای دانش آموزان و دانشجويان معرفی کرد و اطمینان حاصل کرد که یادگیری هرگز برای آنها کسل کننده نخواهد بود.کتابهای الکترونیکی، اصلاحات و تغييرات  آموزشی مطلوبي ایجاد کرده اند که به دانش آموزان کمک می کند تا بهتر و سریعتر یاد بگیرند. البته سیستم یادگیری مؤثر باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان به طور فعال در فرایند یادگیری شرکت می کنند. اما  مزایای استفاده از  کتابهای الکترونیکی چیست؟
 
-مطالعه در هر مكان و هر زمان؛ حمل کتاب الکترونیکی  آسان است. به جای حمل  کیفي پر از کتاب ، حمل وسیله ديجيتالي مثل تبلت يا موبایل که کتابهای الکترونیکی را پشتیبانی می کنند، راحت تر است. این روزها بیشتر دانش آموزان یک دستگاه مبتنی بر فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطاتي دارندكه می تواند یک تلفن هوشمند، تبلت یا لپ تاپ باشد. قابلیت حمل کتاب الکترونیکی به دانش آموزان این امکان را می دهد تا هر زمان که بخواهند به یادداشت ها و مطالب درسی خود مراجعه کنند و به جای حمل چندین کتاب ، دانش آموزان همه چیز را در یک مکان و زمان داشته باشند.
 
-دسترسی آفلاین به کتابهای الکترونیکی؛ بیش از پنجاه درصد از جمعیت جهان به اینترنت دسترسی دارند. با این حال ، همه ما گاهی اوقات با مشکلاتي در  اتصال به اينترنت و شبکه مواجه هستيم. به منظور اطمینان از اینکه اتصال به اینترنت مانع از یادگیری با دستگاه های ديجيتالي نمی شود، این روزها نظام هاي آموزشي خدمات آفلاین ارائه مي دهند. در اين شكل از خدمات الكترونيكي دانش آموزان می توانند محتوای مورد نظر خود را بارگیری کرده و آن را در دستگاه خود ذخیره کنند و بعدا ًاز آنها استفاده كنند.
 
-ویژگی هاي تعاملی متعدد و چند گانه؛ کتابهای الکترونیکی فقط براي خواندن ساده نیستند بلکه تمام ابزارهای مناسب برای کمک به دانش آموزان در یادداشت برداري و برجسته کردن مطالب را دارند. دستگاه های خواندن کتاب هاي الكترونيكي دارای بسیاری از ویژگی های تعاملی، مانند حاشیه نویسی، ابزار قلم، بزرگنمایی صفحه، گزینه جستجو، خواندن با صدای بلند و غیره است. ابزار جستجو به دلیل توانایی موجود در یافتن کلمات و موضوعات در یک لحظه، مطلوب ترین ابزار است چرا كه با یافتن یک موضوع یا اصطلاح خاص، از فرآیند اتلاف زمان براي جست و جو در  صفحات  قبلي و بعدي جلوگیری می کند. دانش آموزان می توانند صفحات و فصل ها را نشانه گذاري کنند. فرهنگ لغت آنلاین به دانش آموزان کمک می کند تا به سرعت، معانی کلمات را پیدا کنند و علاوه بر این، کاربر می تواند اندازه و سبک فونت را تغییر داده و میزان روشنایی دستگاه را مطابق آنچه که در نظر آنها مناسب است تنظیم کنند.
 
- استفاده از سرگرمي هاي رسانه اي؛ لازم نیست كه محتوای آموزشي  فقط متن باشد. معلمان مي توانند موسیقی، انیمیشن، فیلم و توضیحات صوتی را در ماژول یادگیری قرار دهند. فیلم هاي آموزشي روند یادگیری را جذاب تر می کنند چرا كه دانش آموزان می توانند مکث کرده و به عقب برگردند و دوباره آن را تماشا کنند. تماشای محتوای ویدیويي در حفظ اطلاعات بسیار بهتر از خواندن مطالب مشابه كمك مي كند. بسیاری از ناشران ویدیوها را در کتابهای الکترونیکی خود درج می کنند تا دانش آموزان درگیر مطالب درسی باشند. فیلم ها و انیمیشن ها همزمان با آموزنده بودن، به ارزش هاي سرگرمی در كتاب هاي الكترونيكي ا اضافه می کنند و این کمک می کند تا توانایی آنها در یادگیری و یادآوری اطلاعات بهبود یابد.
 
- تجربه با ارزش افزوده؛ ارزش افزوده در حال تغییر فضای یادگیری  است و گنجاندن ارزش افزوده به كتاب هاي الكترونيكي، یک تجربه یادگیری همه جانبه را برای دانش آموزان فراهم می کند. ارزش افزوده می تواند هر تصویر عادی را به یک تصویر سه بعدی پیشرفته تبدیل کند و دانش آموزان می توانند از هر زاویه ای آن را مشاهده کنند.آنها فقط باید دستگاه دارای قابلیت برنامه ارزش افزوده خود را به تصویر یا شی نشان دهند و تصویری تولید شده توسط رایانه روی صفحه نمایش آنها ظاهر می شود. این تصویر سه بعدی به دانش آموزان در تجربه یادگیری همه جانبه و قانع کننده کمک می کند. دانش آموزان این تصاویر پیشرفته را از نمودارهای مسطح بهتر مي فهمند چرا كه جذاب تر است.
 
- صرفه جویی در هزینه های چاپ؛ کتابهای الکترونیکی به کاغذ نیاز ندارند. نویسندگان می توانند کار خود را با فرمت PDF ارسال کنند که می تواند به کتابهای الکترونیکی تبدیل شود. بنابراین در تمام هزینه های مربوط به چاپ مثل خرید کاغذ چاپ، طراحی چیدمان و گالینگور و غیره موجب صرفه جویی  می شود و حتی با رفع نیاز به چاپ، محیط زيست را نجات داده مي شود. هر ساله میلیون ها درخت برای تولید کاغذ قطع می شوند و هزینه حمل و نقل، ساخت کاغذ و تمام ردپای کربنی را که در آن باقی مانده است، موجب صدماتي به محيط زيست مي شود.  کتابهای الکترونیکی در آموزش و پرورش می توانند بهترین جایگزین کتابهای چاپ شده همتای خود باشند.
 
-محتوای به روز شده دهید؛ اگر در طول يك سال تحصيلي برخی  اطلاعات به روز شده در برنامه درسی به وجود بيايد، نظام آموزشي مجبور خواهد بود كه براي سال تحصيلي آينده آن مطالب علمي به روز را در كتاب هاي درسي در نظر بگیرد و چاپ کند. اما با کتابهای الکترونیکی، تمام مطالب یادگیری و دانش به روز در ابر اينترنتي ذخیره می شود و این بدان معناست که کتابهای الکترونیکی می توانند در هر زمان که بخواهید به روز شوند. بنابراین،  معلمان می توانند اطمینان حاصل کنند که دانش آموزان  در هر زمان اطلاعات به روز را دارند.
 
-ارزیابی تعاملی؛ کتاب الکترونیکی شامل خودارزیابی دانش آموزان برای ميزان دانش كسب شده است. کتاب های الکترونیکی در سراسر فصل درسي با آزمونها و تمرین ها تعبیه شده اند و همچنین بعد از پایان فصل، برای اطمینان از این که دانش آموزان اطلاعات خوانده شده را حفظ و درك می کنند، خودارزيابي دارند. ارزیابی های کتاب الكترونيكي می تواند نتایج فوری را ارائه دهد، بنابراین دانش آموزان می توانند بلافاصله نتایج آزمون را مشاهده کنند و نه تنها دانش آموزان، معلم همچنین می تواند نتایج آزمون را مشاهده کرده و بازخورد فوری را ارائه دهد. کتابهای الکترونیکی اطمینان می دهند که دانش آموزان از طریق فیلم ها، انیمیشن ها، واقعیت افزوده، تغییر نمایشگرها، یادداشت برداری و غیره با مطالب یادگیرنده در تعامل هستند و یک تجربه یادگیری کاملاً غنی را به دانش آموزان ارائه می دهند و به آنها در بهبود عملکرد آموزشي کمک می کنند.
معرفی کتابهای الکترونیکی در آموزش، تجربه یادگیری را براي دانش آموزان بهینه کرده و اين فرايند را به یک رویداد جالب و جذاب تبدیل کرده است. با اين وجود در كشور ما به دليل عدم دسترسي برخي از مناطق به پوشش هاي اينترنتي امكان استفاده از آموزش در بستر فضاي مجازي و بكارگيري كتاب هاي الكترونيكي وجود ندارد. بنابراين براي برقراري عدالت آموزشي و پيشرفت عملكردي در نظام يادگيري الكترونيكي نياز است تا بخش هاي مختلف دولت براي رفع موانع موجود همت گمارند و اقدامات هدفمند و  ماخوذ به نتيجه اي را بسترسازي كنند.
 
 ∎​