عضو کمیته ملی اپیدمیولوژی کووید ۱۹ گفت: در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا، میزان مرگ و میر کرونا در ایران به طرز قابل توجهی کمتر از بسیاری از کشورها است.
احسان مصطفوی در نشست خبری ویدیو کنفرانس که از وزارت بهداشت برگزار شد، افزود: یک فاکتور مهم در کمتر بودن مرگ و میر کرونا در ایران نسبت به بسیاری از کشورها، بافت سنی جوان در ایران است. میانه سنی جمعیت در ایران حدود ۳۱ سال است. در اسپانیا این شاخص ۴۵ سال و در ایتالیا ۴۷ سال است. وقتی سن بالاتر باشد، انتظار می‌رود بیماری‌های زمینه‌ای، سرطان‌ها، چاقی و دیابت، فراوانی بیشتری داشته باشد که عوامل خطر مرگ و میر محسوب می‌شوند.
وی ادامه داد: موضوع دیگر موثر این است که سیستم بهداشت و درمان کشور در چند ماه اخیر تلاش‌های زیادی در زمینه غربالگری و شناسایی به موقع و قرنطینه و درمان انجام داده است. در ایران چالش جدی در زمینه درمان نداشتیم.
روند صعودی ابتلا به کرونا در ایران
رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران بیان کرد: در هفته‌های اخیر روند نسبتا تند صعودی گزارش موارد بیماری دیده می‌شود که تحت تاثیر عوامل مختلف است. در یک ماه اخیر، میزان تست موارد مشکوک به کرونا به طرز قابل توجهی افزایش یافته و از ۱۰ هزار تست در حال حاضر به روزانه ۲۰ هزار تست رسیدیم. وقتی تست بیشتری انجام می‌شود، انتظار می‌رود موارد بیشتری شناسایی شود.
وی ادامه داد: بازگشایی‌ها و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی باعث می‌شود که پیک اپیدمی را شاهد باشیم و انتظار می‌رود موج‌های دوم و سوم بیماری در برخی استان‌ها اتفاق بیفتد. انتظار داریم کشورهایی که روند نزولی ابتلا در هفته‌های اخیر داشتند هم در روزهای آینده افزایش موارد ابتلا را تجربه کنند.
مصطفوی افزود: بیماری کووید ۱۹ ناشناخته است و زوایای آن برای ما مشخص نیست و انتظار می‌رود بتوانیم با روشن شدن زوایای آن، کنترل بهتری نسبت به این بیماری داشته باشیم.
در مرحله تحقیقات برای تولید واکسن کرونا هستیم
عضو کمیته ملی اپیدمیولوژی کووید ۱۹ گفت: چه انستیتو پاستور و چه مجموعه‌های دانش بنیان، پروپوزال‌هایی در زمینه واکسن ارائه داده‌اند و ایران هم در کنار سایر کشورها حرف‌هایی برای گفتن در زمینه واکسن کرونا دارد. امیدواریم بتوانیم همپای سایر کشورها، تکنولوژی این موضوع را کسب کنیم و هم تولید داشته باشیم، اما فعلا در مرحله تحقیقات برای تولید واکسن هستیم.
تاثیر بازگشایی‌ها در افزایش اپیدمی
وی در پاسخ به سوالی درباره بازگشایی‌ها در شرایط شیوع ویروس کرونا اظهار کرد: در زمینه بازگشایی‌ها ملاحظات مختلفی وجود دارد. نتیجه بازگشایی‌ها اگر باعث افزایش پیک اپیدمی شود، باید محدودیت‌ها دوباره اعمال شود. در نتیجه نمی‌توان نسخه واحدی در مورد کل کشور پیچید. ولی در مورد استان‌هایی که کمتر از سایر استان‌ها رعایت می‌کنند و درگیر اپیدمی می‌شوند، باید محدودیت‌هایی اعمال شود. اگر مشخص شود که بازگشایی‌ها تاثیری در سطح ملی داشته هم باید محدودیت‌ها دوباره اعمال شود.
مصطفوی افزود: باید به این فکر کنیم که قرار است با کرونا زندگی کنیم. انتظار داریم در پاییز سال آینده اگر افزایش موارد را هم داشته باشیم، هیچ وقت به شدت اسفند ۹۸ یا فروردین ۹۹ نیست. تا آن مقطع زمانی انتظار می‌رود که هم درمان موثر و هم راه‌های پیشگیری بهتری شناسایی شود.
شدت آلودگی از یک استان به استان دیگر قطعا متفاوت است و پیش بینی می‌شود که ۱۵ میلیون نفر جمعیت آلودگی به ویروس کرونا را از ابتدای اپیدمی تاکنون تجربه کرده باشند. البته تست‌های سرولوژی خطاهایی دارد. هنوز تست‌های سرولوژی که استفاده می‌شود، تاییدیه‌های لازم را کسب نکرده است. با بیماری مواجه هستیم که سرایت پذیری قابل توجهی دارد. یعنی بسیاری از افراد را مبتلا می‌کند و کسانی که فرم‌های شدید بیماری را مبتلا می‌شوند، افرادی هستند که سن بالا داشته یا به بیماری زمینه‌ای مبتلا هستند.
افزایش ظرفیت آزمایشگاه‌ها برای تست کرونا
رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران گفت: روز ۳۰ بهمن ماه فقط چهار آزمایشگاه در کشور می‌توانستند آزمایش کرونا را انجام بدهند. این ظرفیت تست هیچ وقت بیش از صدها تست روزانه نبود. در هفته‌های اول باید از همه کشور، نمونه‌ها به تهران ارسال می‌شد. باید نیروی انسانی تربیت و آموزش‌های لازم ارائه می‌شد. همچنین باید تجهیزات مناسب در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار می‌گرفت.
وی ادامه داد: در توسعه آزمایشگاهی کشور که امروز بیش از ۱۵۰ آزمایشگاه برای انجام این تست داریم، یک سوم آزمایشگاه‌های بخش خصوصی هم تست کرونا را انجام می‌دهند. در روزهای اول دور از ذهن بود که بخواهیم به افزایش ظرفیت تست فکر کنیم و باید تست‌ها را اولویت‌بندی می‌کردیم. با افزایش ظرفیت تست توانستیم آزمایشگاه‌ها را بیشتر کنیم. سیاست وزارت بهداشت در حال حرکت به این سمت است که روی افراد با خطر بیشتر برای مرگ و میر متمرکز شود.
انتقال کرونا از طریق حشرات
مصطفوی در پاسخ به سوالی درباره انتقال ویروس کرونا از طریق حشرات اظهار کرد: تا امروز شواهدی مبنی بر انتقال ویروس کرونا از طریق حشرات وجود ندارد و این راه انتقال مطرح نیست.
پیک اول کرونا را رد کردیم
عضو کمیته ملی اپیدمیولوژی کووید ۱۹ در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت ایرنا درباره پیک فعلی کرونا در کشور گفت: خیلی نمی‌توان جواب روشنی به این موضوع داد. اگر از روزهای اول می‌توانستیم ظرفیت تست را افزایش بدهیم و بیماران سرپایی را از روزهای اول شناسایی کنیم، منحنی اپیدمی ما متفاوت بود. امروز شکل اپیدمی در کشور دوکوهانه شده است. اگر واقع بینانه نگاه کنیم، روند بیماری را یا باید فقط در مورد بیماران بستری بررسی کنیم. این تحلیل می‌گوید پیک اول را رد کردیم و در مرحله ثبات هستیم. هم موارد بستری و هم فوتی‌ها نوسان نسبتا ثابتی دارد. هرچند در روزهای اخیر در مورد موارد بستری هم افزایش نسبتا تدریجی بیماری مشاهده می‌شود و دور از ذهن نیست که پیک‌های بعدی بیماری را داشته باشیم، اما انتظار نداریم پیک‌های بعدی به شدت پیکی باشد که در اواسط فروردین داشتیم.
وی افزود: تحلیل دیگر در مورد فوتی‌هاست. اگر منحنی مرگ را ببینیم، پیک اپیدمی در اواسط فروردین ماه داشتیم و تعداد مرگ روزانه بین ۵۰ تا ۷۰ در ادامه اتفاق افتاد. این نشان می‌دهد که پیک اول را رد کردیم.
مصطفوی اظهار کرد: اگر دقیق‌تر تحلیل کنیم، تحلیل استانی دقیق‌تر از تحلیل کشوری است. کشوری با پهنه زیاد داریم که تفاوت‌های زیادی در زمینه رفتار و آب و هوا در آن وجود دارد. در نتیجه اگر تحلیل استانی کنیم، شاید برخی استان‌ها پیک‌های دوم و سوم را داشته باشند و برخی هم شاید الان در شرایط با ثبات باشند.
وی بیان کرد: در گزارشی که ۱۷ خرداد ۹۹ منتشر شده، گفتیم که روند کشوری بیماری تغییر مختصر صعودی دارد. در مورد ۱۳ استان مثل آذربایجان شرقی، هرمزگان، کردستان، مرکزی، یزد، قم، فارس، بوشهر، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، در هفته منتهی به ۱۷ خرداد روند صعودی داشتند. در مورد هفت استان، تغییر مختصر صعودی مشاهده شده که شامل خوزستان، اصفهان، زنجان، آذربایجان غربی، ایلام، خراسان رضوی و چهارمحال و بختیاری است. در مورد کرمانشاه و تهران، روند ثبات با تغییرات مختصر دیده شده است. در مورد خراسان شمالی، البرز و سیستان و بلوچستان، اخیرا پیک اپیدمی تجربه شده است. در لرستان، اردبیل، سمنان، قزوین، مازندران و گیلان، ناسازگاری داده‌ها اجازه تحلیل درست اپیدمی را نداده است.
نادانسته‌ها در مورد کرونا بیشتر از دانسته‌هاست
رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران بیان کرد: در روزهای اول گفته می‌شد که حدود ۱۰ درصد افراد ممکن است بدون علایم باشند. همچنین گفته می‌شد که عدد مولد نسلی یا R۰ در مورد کرونا، ۲.۵ است. یعنی هر فرد آلوده می‌تواند ۲.۵ نفر دیگر را آلوده کند. بخشی از مداخلات در جامعه جهانی بر این اساس بود. زیرا این بیماری هم مرگ و میر و هم سرایت پذیری زیادی دارد و در روزهای اول میزان مرگ زیادی در همه دنیا اتفاق افتاد. هرچه پیش رفتیم و شواهد علمی بیشتر شد، سازمان‌های معتبر علمی اعلام کردند که میزان کشندگی این بیماری خیلی کمتر از آن ۲ تا ۳ درصدی بود که در روزهای اول گفته می‌شد.
وی افزود: همچنین گفته می‌شود افراد بی علامت، بیش از یک سوم جمعیت را تشکیل می‌دهند. یعنی این افراد به بیماری مبتلا شده و هیچ اطلاعی از ابتلا به این بیماری نداشتند.
مصطفوی اظهار کرد: بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، گفته شده که افراد بی علامت خیلی نقش جدی در انتقال بیماری ندارند و این هم می‌تواند تغییر دهنده چهارچوب پیشگیری باشد. یعنی باید سمت و سوی پیشگیری را به سمت افراد علامت‌دار ببریم که شناسایی آنها راحت‌تر است. هرچه زوایای بیماری مشخص می‌شود در اقدامات مداخله‌ای پیشگیری و درمانی موثر است.
وی بیان کرد: نادانسته‌ها در مورد کووید ۱۹ باعث شد جامعه جهانی اقداماتی انجام بدهد و بعدتر متوجه شود که اقدام درستی نبوده است. امیدواریم دانسته‌های ما در مورد این بیماری روز به روز بیشتر شود.