به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، حدود ۳ ما از شروع آموزش مجازی در دانشگاه‌ها گذشته است. در ابتدا شروع این آموزش با اعتراضات زیادی از سوی دانشجویان و بعضا اساتید رو به رو بود، اما در نهایت شیوع گسترده کرونا و مشخص نبودن زمان مشخصی برای پایان آن باعث شد تا تمام دانشگاه‌ها زیر ساخت آموزش مجازی را فراهم کنند.

رئیس کارگروه سیاست گذاری و نظرات تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم قرار گرفتن در این شرایط بحرانی و اجبار به ورود به آموزش مجازی را مقدمه‌ای دانست که باعث جهش در نظام آموزش عالی کشور خواهد شد. اما تا پیش از شیوع کرونا اکثر دانشجویان و جامعه دانشگاهی آشنایی با آموزش مجازی و الکترونیک و بستر‌های آن نداشتند و برخی اصلا نمی‌دانستند که با نشستن در خانه هم می‌توان ادامه تحصیل داد، از پایان نامه دفاع کرد و فارغ التحصیل شد.

با شکل گرفتن و رونق آموزش‌های مجازی بسیاری این آموزش‌ها را مبتنی بر بستری لرزان می‌دانند که به یکباره بنا شده و با پایان کرونا بدون هیچ سر و صدایی فروخواهد ریخت، به همین دلیل درصدد شدیم که به بررسی تاریخچه شکل‌گیری و شروع آموزش مجازی در دانشگاه‌های کشور بپردازیم.

تاسیس دانشگاه مکاتبه‌ای قبل از انقلاب، اولین آموزش از راه دور کشور

علی اکبر صفوی، رئیس کارگروه سیاست گذاری و نظرات تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی، درباره تاریخچه شکل‌گیری آموزش مجازی در دانشگاه‌های کشور، گفت: آموزش‌های از راه دور در ایران و دنیا سابقه‌ای طولانی دارد. در کشوری مثل استرالیا که پراکندگی جغرافیایی آن ۵ برابر کشور ما و جمعیت آن (در سال‌هایی که که آموزش از راه دور شروع شد) حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیون نفر بوده و امکان فراهم کردن مدرسه در خیلی از مناطق آن وجود نداشته است آموزش از راه دور سابقه‌ای طولانی دارد. در این کشور حدود ۷۰ تا ۸۰ سال پیش از طریق تلوزیون به دانش آموزان آموزش می‌دادند.

بیشتر بخوانید: تبدیل تهدید به فرصت با استفاده از آموزش‌های مجازی

رئیس کارگروه سیاست گذاری و نظرات تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، افزود: قبل از انقلاب دانشگاهی مثل پیام نور به عنوان دانشگاه مکاتبه‌ای شکل گرفت که هدفش از تاسیس آن این بود که مطالب را برای دانشجو پست کنند و آن‌ها این مطالب را بخوانند و سپس امتحان دهند که بعد از انقلاب اسم این دانشگاه به نام پیام نور تغییر یافت.

سال ۱۳۸۱، آغاز جنب و جوش‌ها برای آموزش الکترونیک

صفوی در ادامه با بیان اینکه قدمت دانشگاه پیام نور در دنیا به چند دهه قبل برمی گردد، اظهار کرد: تقریبا از اواخر سال ۷۹ و اوایل دهه ۸۰ بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیا شروع به اوج گرفتن کرد. در ایران سال ۱۳۸۱ اولین طرح جامع توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات کشور اعلام شد. از این مقطع به بعد جنب و جوشی برای کاربرد‌های فناوری در مفهوم‌های آموزش الکترونیک، تجارت الکترونیک، دولت الکترونیک و ... به صورت جدی مطرح شد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز بیان کرد: دانشگاه‌ها و افراد متعددی متناسب با این برنامه‌ها فعالیت‌هایی را شروع کردند؛ برای مثال در شیراز سال ۱۳۸۱ یک کنفرانس جهانی درباره راهکار‌های توسعه فناوری اطلاعات برگزار شد. بعضی از دانشگاه‌ها در همین راستا از سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۱ به وزارت علوم تقاضای راه اندازی دانشگاه‌ها و رشته‌های مجازی را دادند و از این سال‌ها وزارت علوم درگیر بررسی تقاضا‌های شکل‌گیری مباحث مرتبط با آموزش‌های الکترونیکی شد.

دانشگاه شیراز پیشگام آموزش مجازی در کشور

او در ادامه افزود: اولین دوره آموزش الکترونیک وزارت علوم و اولین مجوز راه اندازی و شروع به کار را دانشگاه شیراز در اواخر سال ۸۲ گرفت و برخی رشته‌های مجازی و الکترونیک از اواخر سال ۸۲ در این دانشگاه راه اندازی شد. این رشته‌ها شامل: مهندسی برق و کنترل، تجارت الکترونیک و حقوق در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بودند.

رئیس کارگروه سیاست گذاری و نظرات تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: بعد از دانشگاه شیراز طی ۶ ماه چند دانشگاه دیگر از جمله دانشگاه علوم و حدیث قم، علم و صنعت و امیرکبیر نیز به این عرصه وارد شدند. یک سال پس از آن دانشگاه‌هایی که مجوز گرفته بودند، اما هنوز دوره را شروع نکرده بودند به عنوان دانشگاه کاملا مجازی و الکترونیک شروع به کار کردند. برخی از این موسسات موسسه آموزش عالی ایرانیان، موسسه آموزش عالی مهر البرز و علوم و حدیث قم بودند.

بیشتر بخوانید: مزایا و معایب آموزش مجازی در دانشگاه‌ها/ جامعه دانشگاهی آمادگی پذیرش آموزش مجازی را دارد؟

صفوی در ادامه تاکید کرد: بعد از آن در طول سال‌های ۸۵ – ۸۶  عملا فعالیت‌های متعددی برای توسعه دوره‌های مجازی شکل گرفت و چیزی حدود ۷ دانشگاه و موسسه آموزش عالی کاملا مجازی تاسیس شد. بعد از آن دانشگاه‌های دولتی نیز به این سمت و سو کشیده شدند. حدود ۲۰ تا ۳۰ دانشگاه دولتی و حدود ۸ موسسه غیر انتفاعی در این سال‌ها در آموزش مجازی فعال بوده و اقداماتی را انجام دادند. البته تنها حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از فعالیت‌های این دانشگاه ها به صورت مجازی بود.

این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در ادامه بیان کرد: بسیاری از قوانین و الزامات در برنامه‌های توسعه کشور در این سال‌ها دیده شده بود، اما نه با جدیت دنبال شد و نه مسئولان و مقامات ارشد کشور شناخت کافی از ظرفیت‌های این آموزش الکترونیک داشتند؛ لذا نتیجه آن این بود که خیلی اجازه توسعه به آموزش‌های الکترونیک و سرمایه گذاری لازم به آن‌ها داده نشد.

کرونا باعث شد مسیر ۱۵ ساله را ۲ ماهه طی کنیم

او در ادامه بیان کرد: با اتفاقی که در زمان کرونا افتاد به یکباره مجبور شدیم در زمانی بسیار کوتاه مسیری که باید در ۱۵ سال طی می‌شد ظرف یک تا دو ماه طی کنیم و ۹۰ درصد آموزش عالی کشور که هیچ آشنایی با آموزش الکترونیک نداشتند مجبور شدند که به سراغ این ابزار بیایند. آنچه که هم اکنون در ۹۰ درصد دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی عالی کشور در حال انجام است،  حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت آموزش الکترونیک است و خیلی از مولفه‌ها هنوز در آن به کار برده نشده است.

معایب آموزش الکترونیک در ایام شیوع کرونا

صفوی در ادامه با بیان اینکه مسیری که در این ۳ ماه طی کرده ایم حدود ۳۰ درصد از مسیر رسیدن به آموزش الکترونیک است، اضافه کرد: این آموزش از نظر کیفی نسبت به آنچه که می‌تواند باشد بسیار پایین‌تر است. یکی از مولفه‌های آموزش الکترونیک تولید محتوا‌های جذاب است، ولی دانشگاه‌ها فرصتی برای ارائه محتوای با کیفیت نداشته اند.

او در ادامه درباره سایر نواقص آموزش الکترونیک نیز گفت: دومین نکته ضعف آموزش الکترونیک این است که اساتید، دانشجویان و مدیران نحوه استفاده از آموزش مجازی را نیاموخته اند و معیار‌ها و شاخصه‌های رشد کیفیت نیز تعریف نشده است. البته نباید نادیده گرفت که در این شرایط بحرانی با سرعت وارد کار شدیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز درباره سایر اقدامات انجام شده برای افزایش کیفیت آموزش مجازی، افزود: در این مدت که آموزش مجازی در دانشگاه‌های ما شروع شده است ۳۰ تا ۴۰ کارگاه آموزشی برای دانشگاه‌های کشور برگزار شد و در این کارگاه‌ها حدود ۳۰ هزار استاد آموزش دیدند.

مزایای آموزش الکترونیک در ایام کرونا

رئیس کارگروه سیاست گذاری و نظرات تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم تحقیقات و فناوری درباره نکات مثبت آموزش الکترونیک در دانشگاه‌ها نیز گفت: به دلیل اهمیتی که این آموزش دارد و تحول بنیادینی که در سیستم آموزش عالی کشور ایجاد می‌کند تضمین می‌کنم که این آموزش الکترونیک باعث خواهد شد آموزش عالی ایران در مسیر فناوری و تکنولوژی رشد بسیار بالا و حرکت رو به جلویی داشته باشد.

صفوی درباره دلایل این تحول آموزش عالی ایران، تاکید کرد: مهارت حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد استادان ما که فاصله زیادی از این ابزار‌ها داشتند به مقدار زیادی رشد کرده است، دانشجویان با این ابزار آموزش الکترونیک آشنا شدند، زیر ساخت‌های دانشگاه‌ها در این مسیر به مقدار زیادی رشد کرده است. به دلیل اینکه محتوا‌های دروس روی فضای اینترنت قرار می‌گیرد همه در راستای اطمینان، دقت و شفاف کردن منابع حرکت می‌کنند.

انتهای پیام/