معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه در آستانه برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام گفت: همه به طور جمعی وظیفه داریم تا توافق هسته‌ای ایران را حفظ کنیم. «هلگا اشمید» روز سه‌شنبه در توئیتی نوشت که برای تدارک اولین نشست کمیسیون مشترک برجام در سال جدید ۲۰۲۰ میلادی در وین به‌سر می‌برد. وی هدف از برگزاری این نشست را ادامه نظارت بر اجرای این توافق توصیف کرد.  به رغم درخواست سه کشور اروپایی عضو برجام برای فعال کردن ساز وکار حل اختلاف در این توافق، پانزدهمین نشست کمیسیون مشترک در چارچوب جلسات دوره‌ای اعضا و به‌ منظور بررسی تحولات مربوط به این توافق امروز چهارشنبه (۷ اسفند) در وین برگزار خواهد شد و ارتباطی به درخواست سه کشور اروپایی ندارد.
سید «عباس موسوی» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان تصریح کرد که جلسه پیش‌رو، «نشست عادی و دوره ای کمیسیون مشترک برجام است که در سطح معاونان وزرا و مدیران سیاسی برگزار خواهد شد.»
وی تأکید کرد که این جلسه، ارتباطی با ساز وکار حل اختلاف برجام نداشته و جلسه عادی کمیسیون مشترک است که هر سه ماه یکبار برگزار می‌شود.
اتحادیه اروپا نیز با صدور بیانیه‌ جداگانه‌ای اعلام کرده که این نشست به ریاست هلگا اشمید معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد. در این بیانیه اشاره‌ای به ارتباط نشست با درخواست انگلیس، آلمان و فرانسه برای فعال کردن ساز وکار حل اختلاف در این توافق نشده است.  
امید روسیه در ناامیدی
«میخائیل اولینوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین نیز در توییتی نوشت: اعضای برجام در سطح مدیران سیاسی ملاقات خواهند کرد. او هم بدون اشاره به مساله ساز وکار حل اختلاف در برجام، افزود که در این جلسه درباره راهکارهای بهبود وضع برجام رایزنی خواهد شد.
در همین حال، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه دیروز (سه شنبه) در کنفرانس خلع سلاح در ژنو به نشست روز چهارشنبه کمیسیون مشترک برجام اشاره کرد و گفت که این نشست، فرصتی خواهد بود برای پایان دادن به تنش‌ها پیرامون توافق هسته‌ای با ایران.
لاوروف تصریح کرد: وین، میزبان کمیسیون مشترک طرف‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خواهد بود. این یک فرصت است، اگرچه یک شانس صد درصدی نیست اما همچنان فرصتی برای متوقف کردن روند تنش‌ها، پیش از آن است که خیلی دیر شود.
بنابراین گزارش، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه قرار است در این نشست شرکت کند.
زیاده خواهی اروپایی
وزیر امور خارجه فرانسه روز سه‌شنبه بدون اشاره به بی‌تعهدی اروپایی به توافق هسته‌ای با ایران، بار دیگر از تهران خواست به تعهدات برجامی خود بازگردد. «ژان ایو لودریان» در سخانی در جلسه کنفرانس خلع سلاح ژنو گفت: ما به تلاش‌های خود برای نجات توافق هسته‌ای ادامه می‌دهیم و می‌خواهیم که ایران به تعهداتش در قبال این توافق بازگردد.
لودریان در سخنانش توضیح نداد اروپایی‌هایی که تقریبا به هیچ یک از تعهداتشان به برجام بعد از خروج دولت ترامپ از این توافق بین المللی عمل نکرده اند، چگونه از تهران انتظار دارند به تعهداتش در قبال این توافق عمل کند. پیشتر، وزیر امور خارجه فرانسه روز ۲۶بهمن در دیدار با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود، از عزم  پاریس  برای کاهش تنش‌ در منطقه خلیج فارس سخن گفت و در عین حال از آنچه از آن به عنوان نقض تعهدات هسته‌ای از سوی ایران نام برد، ابراز نگرانی کرده بود.
تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) دو ماه پیش با نادیده گرفتن تعلل خود در اجرای کامل تعهداتشان در برجام، تلاش کردند تا با سوء استفاده از کارت سوخته ساز وکار حل اختلاف، ایران را به اجرای کامل تعهداتش وادار کنند.  
آنها روز ۲۴ دی‌ماه با صدور بیانیه‌ای تمایل خود را برای فعال کردن این ساز وکار که برخی کارشناسان از آن به عنوان «مکانیسم ماشه» یاد می‌کنند، اعلام کردند.
مکانیسم ماشه، بخش نهایی از ساز وکار حل اختلاف ذیل برجام است که می‌تواند قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل متحد را که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ تعلیق شده بودند، باز گرداند.
در حقیقت منظور از مکانیسم ماشه بخش پایانی همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در برجام است. این ۲ بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بینجامد، به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌ است.
با این حال «جوسپ بورل»  مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده که این سازوکار هنوز فعال نشده است.  
او اواسط بهمن ماه گذشته پس از بازگشت از سفر به ایران به خبرنگاران گفت که اعضای اروپایی برجام توافق کردند مذاکرات در سطح کارشناسی برای رفع نگرانی‌ها درباره اجرای توافق هسته‌ای و تاثیرات گسترده‌تر خروج آمریکا از آن و اعمال دوباره تحریم‌ها که همه طرف‌های برجام درباره آن ابراز تاسف کرده‌اند، ادامه یابد.
هم زمان وزرای امور خارجه هلند و اتریش هم با هدف کاهش تنش‌ها و حفظ برجام راهی تهران شدند.  
«الکساندر شالنبرگ» وزیر امور خارجه اتریش در گفت و گویی با ایرنا عنوان کرد: سفر من پس از سفر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، جوسپ بورل صورت می‌گیرد و نمایان‌گر این واقعیت است که تنش زدایی از وضعیت در حال انفجار در منطقه خلیج فارس اولویت تمام ۲۷ کشور عضو اروپا از جمله هلند است.
وی دست کشیدن از برجام را یک اشتباه محض توصیف کرد و افزود؛  اتحادیه اروپا آگاه است که شکست برجام ممکن است به رقابت‌های تسلیحات هسته‌ای در کل منطقه و خطرات غیر قابل پیش بینی برای اروپا منجر شود.
در پاسخ به سوالی درباره پیشنهاد برخی کشورها برای جایگزین کردن برجام با توافق جدید هم وزیر خارجه اتریش تصریح کرد: برجام تنها توافق موجود است و باید روی حفظ آن متمرکز شد. وی خاطر نشان کرد؛ مادامی که پیشنهاد بهتری که از سوی تمام طرف‌ها پذیرفته شود موجود نباشد، جایگزینی برای برجام وجود ندارد.
او همچنبن از همکاری‌های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی برجام قدردانی اما نسبت به گام‌های اخیر ایران برای کاهش تعهداتش ابراز نگرانی کرد.   
ایران به دنبال خروج یکجانبه و برخلاف مقررات بین‌المللی آمریکا از برجام، تلاش کرد توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان حفظ کند اما با گذشت نزدیک به دو سال و ناتوانی طرف‌های اروپایی به تعهدات برجامی، با هدف حفظ بهره‌مندی اقتصادی ایران، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی ۶۰ روزه آغاز کرد.
براین اساس، ایران یکشنبه‌شب ۱۵ دی‌ماه، با صدور بیانیه‌ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط براساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
آخرین دور نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل وزارت خارجه‌های ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) روز ۱۵ آذرماه در محل نمایندگی اتحادیه اروپا در وین برگزار شد.
طرف‌های شرکت کننده در این نشست برخلاف به رغم فضاسازی رسانه‌های غربی،  بر نقش مخرب آمریکا در ایجاد انحراف در این توافق تاکید کردند.
«فو کونگ» مدیر کل سیاسی وزارت خارجه چین گفت ریشه اصلی تنش کنونی خروج آمریکا از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری است. به گفته وی، تمام کشورها از امریکا خواستند تا تحریم‌ها علیه ایران را بردارد تا فضا برای تلاش‌های بیشتر دیپلماتیک فراهم شود.
وی همچنین گفت از نظر چین حفظ برجام نبرد بین یک جانبه گرایی و چندجانبه گرایی، حاکمیت قانون و نظام سلطه است. کونگ با بیان اینکه پکن به برجام متعهد است و تمام اقدامات لازم را برای حفظ برجام صورت می‌دهیم.
سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که ریاست مشترک نشست را بر عهده داشت به خبرنگاران گفت:‌ ما بحث کردیم که کشورهای باقیمانده در برجام باید این را تصمیم بگیرند که چه کسی وضعیت را به اینجا رسانده و ریشه مشکلات حاضر که باعث شده هم تحریم‌ها برگردد و هم ایران شروع به کاهش تعهداتش کند کجاست. اگر آمریکا ریشه مشکل است که واقعا هست این باید به صراحت اعلام شود.
ایران بارها تاکید کرده که در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن از منافع برجام، آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
اینک باید منتظر ماند و دید که شرکت کنندگان در نشست أتی، چه گام‌هایی را برای بهبود وضع برجام که به تعبیر عراقچی در آی‌سی‌یو به سر می‌برد، پیشنهاد خواهند کرد.