سازمان بین دولتی FATF «کارگروه ویژه اقدام مالی» روز جمعه در اقدامی مسبوق به سابقه، ایران را در لیست سیاه خود قرار داد. این در حالی است که از سال 95 تاکنون علیرغم اجرای حدود 95 درصد دستورات FATF از سوی دولت روحانی، حتی کوچکترین گشایش بانکی نیز ایجاد نشد.
FATF از کشورها خواست اقدامات تقابلی را با توجه به مسائل اقتصادی کشورهای خودشان اجرا کنند و بنابراین، آنها از این لحاظ که چه چیزی را اجرا کنند از حق انتخاب برخوردار خواهند بود.
نکته قابل توجه اینجاست که اکثر بانک‌های کشورهای غربی صرفنظر از همکاری‌های ایران با FATF از بیم تحریمهای آمریکا از انجام تراکنش‌های مرتبط با ایران خودداری کرده‌اند.
رفتار سیاسى و غیر فنى
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF نوشت: بار دیگر، دشمنی آمریکا و رژیم اشغالگر قدس با مردم ایران، خودرا درقالب مخالفت باتوصیه کارشناسان مجموعهFATF در مورد گامهایی که ایران در زمینه عمل به تعهدات خود در مورد مبارزه با تأمین مالی تروریسم و پولشویی انجام داده است نشان داد.
همتی افزود: این رفتار سیاسى و غیر فنى از تابستان ١٣٩٥ تا امروز ادامه داشته است. گاه بصورت بهانه‌جویی‌های غیر فنى درجریان مجمع FATFتوسط نماینده آمریکا و کشورهای هم‌پیمانش وگاه نیز بصورت تلاش برای اخلال در گزارشهای کارشناسى .درحالی که در تمام بیانیه‌های مجمع گروه ویژه اقدام مالی ، مشخص بود که کشور ما گامهای بلندی در این مسیر برداشته است.
وی تأکید کرد: مردم عزیزمان خوب می‌دانند که در این دوران سخت تحریمهای ظالمانه و فشارحداکثری،نظام پولی و مالی کشورمان توانسته است ارتباطات تحریم ناپذیری با نظام پولی و مالی دنیا، خارج از چارچوبFATF، برقرار کند که تا حد زیادی تهدیدهای ناشی از سنگ‌اندازی و دشمنی آمریکا را مهار کرده است.بانک مرکزی نیز، با همراهی سایر بخشهای اقتصادی، مسیرخود را در جهت بر آورده ساختن نیازهای تجاری کشور،بدون وقفه انجام خواهدداد.
به گزارش تسنیم، رئیس کل بانک مرکزی افزود: عملکرد بانک مرکزی در طول یکسال گذشته این اطمینان خاطر را نزد مردم عزیز ایجاد کرده است ، که چنین وقایعی، مشکلی برای تجارت خارجی ایران و ثبات نرخ ارز ایجاد نخواهد کرد.
اتفاق جدیدی رخ نداده
بدترین شرایطی که FATF می‌تواند برای یک کشور به وجود آورد، «اقدام متقابل» است که از آن تحت عنوان لیست سیاه یاد می‌شود. در یادداشت تفسیری توصیه شماره 19 این نهاد، مصادیقی از اقدامات متقابل علیه کشورهای هدف ذکر شده است. مطابق این یادداشت تفسیری، نهایت فشاری که «اقدام متقابل» می‌تواند بر کشور هدف وارد کند، افزایش مراقبت کشورهای دیگر درباره آن است و نه قطع همکاری. به عنوان نمونه، این افزایش مراقبت به شکل «رعایت شناخت مشتری به صورت تقویت شده» و «جمع‌آوری اطلاعات تکمیلی از تراکنش‌های موسسات مالی در کشور «هدف» انجام می‌شود اما نهایتا این مراقبت‌ها به قطع همکاری منجر نمی‌شود. علاوه‌بر این، مطابق بیانیه FATF با وجود تعلیق ایران از لیست سیاه، این اقدامات مراقبتی همچنان علیه کشورمان انجام می‌گیرد. بنابراین با بازگشت به لیست سیاه (اقدام متقابل) عملا اتفاق جدید مهمی رخ نخواهد داد.
ایران از سال 1388 تا 1395 در لیست سیاه FATF بوده است و از سال 1395 از این لیست تعلیق شده است. تبادلات وسیع مالی ایران با کشورهای مختلف از جمله روسیه و چین در حدفاصل سالهای 88 تا 95 نشان می‌دهد که قرارگرفتن ایران در لیست سیاه FATF، منجر به قطع همکاری‌های مالی و بانکی با کشورهای دیگر نشده است.
چندی پیش دبیر اجرایی FATF با اشاره به استانداردهای FATF گفته بود:«مجموعه استانداردهای ما درباره ارتباط بانک‌های مرکزی با هم نیست». این سخنان می‌تواند شاهدی باشد بر اینکه لیست سیاه FATF نمی‌تواند منجر به قطع همکاری بانک‌های مرکزی با یکدیگر شود.
تحریم های آمریکا یا FATF؟
مهم‌ترین مسئله‌ای که برای بانک‌ها در زمینه همکاری یا عدم همکاری تعیین‌کننده است، مسئله هزینه - فایده است. بانک‌های خارجی در شرایطی از همکاری با یک کشور یا بازیگر اقتصادی منصرف می‌شوند که این همکاری برای آنها هزینه‌های عینی ایجاد کند یا سود آنها را بسیار کاهش دهد. اگر مقایسه‌ای بین دو گزینه، یعنی جرائم ناشی از نقض تحریمهای آمریکا و جرائم ناشی از نقض استانداردهای FATF داشته باشیم، متوجه می‌شویم که جرائم ناشی از نقض تحریمهای آمریکا به مراتب بیشتر از جرائمی است که بانک‌ها به دلیل پولشویی پرداخته‌اند. به عنوان مثال در دو سال گذشته بیشترین جریمه‌ای که 5 بانک مهم در جهان به دلیل پولشویی پرداخت کرده‌اند، بین دو عدد 4 میلیون دلار و 629 میلیون دلار است. اما بیشترین جریمه‌ای که 5 بانک مهم در جهان به دلیل نقض تحریمهای آمریکا پرداخت کرده‌اند، بین دو عدد 9/1 میلیارد و 9/8 میلیارد دلار است. بنابراین جرائم بانک‌های جهان در زمینه تحریمهای آمریکا با رقم‌های میلیارد دلار تعیین شده است اما جرائم این بانک‌ها در زمینه پولشویی و عدم رعایت استانداردهای FATF با رقم‌های میلیون دلار تعیین شده است و این مقایسه نشان می‌دهد که هراس بانک‌های خارجی از تحریمهای آمریکا به شدت بیشتر از هراس آنها از FATF است.
تقلای آمریکا برای پیوستن ایران
به FATF
در روزهای گذشته مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به بهانه ضرورت مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، گفت ایران باید کنوانسیون «پالرمو» و کنوانسیون تأمین مالی تروریسم(CFT) را تصویب کند.
این اولین بار نیست که مقامات ارشد آمریکایی برای تصویب لوایح مرتبط با FATF در ایران، تقلا می‌کنند.
استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز تیرماه سال جاری در نشست کارگروه اقدام مالی، به‌طور رسمی اعلام کرد که FATF اقدام به پیشگیری از دور زدن تحریم‌ها می‌کند.
در جلسه کنگره آمریکا در تاریخ ۳۰ نوامبر ۲۰۱۷ (۹ آذر ۱۳۹۶) یعنی دقیقاً یک روز بعد از اعلام وصول لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، مارشال بیلینگزلی دستیار وزیر خزانه‌داری آمریکا و رئیس‌وقت FATF، صراحتاً در پاسخ به یکی از نمایندگان کنگره آمریکا تأکید کرده بود که برای حفظ فشارها به ایران و جلوگیری از دور زدن تحریمهای آمریکا توسط کشورمان به‌خصوص سپاه، ضرورت دارد ایران قوانینی درباره مقابله با تأمین مالی تروریسم و پولشویی تصویب و اجرایی کند.
کارگروه اقدام مالی(FATF)- اسفند 97- با انتشار گزارشی صراحتاً اعلام کرد که اجرای مؤثر تحریمهای مالی هدفمند و شناسایی مسیرهای ایران برای دور زدن تحریم را ذیل رسالت مقابله با‌اشاعه تسلیحات کشتار جمعی خود تعریف کرده و با جدیت تمام در پی اجرای آن است.
در همان مقطع مارشال بیلینگزلی دستیار وزیر خزانه‌داری آمریکا و رئیس‌وقت FATF گفته بود:«رسیدن قیمت دلار به ۱۴ هزار تومان نتیجه تلاش‌های ما بود».
به اذعان اندیشکده‌های آمریکایی، اکنون تحریم‌ها به سقف خود رسیده و این در حالی است که این ابزار غیرقانونی نتوانسته خواسته آمریکا درخصوص ایران را برآورده کند. بنابراین واشنگتن در پی آن است تا گلوگاه‌های اقتصادی کشورمان را با ابزارهای دیگر مسدود کند، یکی از این ابزارها FATF است.
به عبارت دیگر آمریکا برای اجرای دقیق‌تر و موثرتر تحریم‌ها، نیاز شدیدی به اطلاعات اقتصادی و مالی دارد تا جلوی دور زدن تحریم توسط ایران را بگیرد. بنابراین برای دسترسی به این بخش، نیاز شدیدی به اجرای استانداردهای FATF توسط ایران دارد. در صورت دستیابی آمریکا به این اطلاعات، دور زدن تحریم‌ها توسط ایران بسیار سخت‌تر خواهد شد.
نظر شما