تروئیکای اروپایی با انتشار بیانیه‌ای از آغاز روند اجرای مکانیسم ماشه در برجام خبر دادند.

 بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس صبح روز سه شنبه گفته بود: «در صورت خروج از برجام به جایگزینی برای این توافق نیاز داریم.» 

جوزپ بورل: جایگزینی برای توافق هسته‌ای ایران وجود ندارد

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه جایگزینی برای توافق هسته‌ای ایران وجود ندارد، گفت حفظ برجام اکنون از هر زمانی بیشتر اهمیت دارد.

«جوزپ بورل» امروز (سه‌شنبه) در واکنش به فعال شدن مکانیسم حل اختلاف در برجام توسط سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان، گفت جایگزینی برای این توافق وجود ندارد.

به نوشته وبگاه اطلاع‌رسانی امور خارجی اتحادیه اروپا، بورل با تایید دریافت نامه آغاز فرایند مکانیسم حل اختلاف برجام، گفت: «برجام یک دستاور مهم در دیپلماسی چندجانبه پایدار است. با توجه به تنش‌های خطرناک فعلی در خاورمیانه، حفظ برجام از هر زمانی بیشتر اهمیت دارد».

وی همچنین توضیح داد: «من به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، بر فرایند مکانیسم حل اختلاف نظارت خواهم کرد. هدف این مکانیسم، حل مشکلات مربوط به اجرای توافق در چارچوب کمیسیون مشترک است. در این رابطه، توجهات را به تمایل وزرای خارجه (سه کشور اروپایی) برای "حفظ برجام به امیت یافتن راهی برای حل بن‌بست از طریق گفت‌وگوی دیپلماتیک سازنده" جلب می‌کنم».

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: «مکانیسم حل اختلاف به تلاش‌های شدید همراه با حسن نیّت همه طرف‌ها نیاز دارد. به عنوان هماهنگ‌کننده، از همه طرف‌های برجام انتظار دارم با این روحیه (حسن نیّت) با این فرایند رفتار کنند».

وزیر خارجه انگلیس: از تهران می‌خواهیم به توافق هسته‌ای پایبند باشد

وزیر خارجه انگلیس گفت لندن از تهران می‌خواهد تا بطور کامل به تعهدات خود در توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی (برجام) عمل کند.
 به گزارش اسکای نیوز، «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس در اظهاراتی خواهان پایبندی تهران به توافق هسته‌ای (برجام) شد.

وی گفت: از تهران می‌خواهیم بطور کامل به توافق هسته‌ای عمل کند.

وزیر خارجه انگلیس همچنین اعلام کرد: در سایه عدم پایبندی تهران، ما بطور جدی موضعی را که باید در خصوص توافق هسته‌ای اتخاذ کنیم، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

درخواست مقامات اروپایی برای پایبندی تهران به توافق هسته‌ای در حالی مطرح می‌شود که این کشور‌ها بجای سرزنش آمریکا برای خروج از برجام و نقض این پیمان، ایران را مسئول نقض مفاد این توافق می‌دانند.

وزیر خارجه آلمان: هنوز هم به دنبال حفظ توافق هستیم!

وزیر امور خارجه آلمان پس از فعال شدن مکانیسم ماشه گفت که تروئیکای اروپا هنوز هم به دنبال حفظ توافق است.

هایکو ماس در دو پیام توییتری نوشت که ما دیگر نمی‌توانستیم آن چه تخطی‌های افزایش‌یابنده توافق هسته‌ای از جانب ایران می خواند را بی‌پاسخ بگذاریم. بنابراین، گرد هم آمده و پس از رایزنی‌های زیاد، تصمیم گرفتیم که مکانیسم حل اختلاف [مکانیسم ماشه] را که برای توافق ارائه شده است، فعال کنیم.

ماس افزود: هدف ما واضح است: ما می‌خواهیم توافق را نگه داریم و به راهکاری دیپلماتیک در توافق دست یابیم. ما با تمام شرکایمان سعی خواهیم کرد که این را حل کنیم. ما از ایران می‌خواهیم که فعالانه در روند مذاکرات که از حالا شروع می‌شود، شرکت کند.

واکنش مسکو به فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها

نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی گفت: روسیه امیدوار است که فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف در برجام وضعیت را بیش از این پیچیده‌ نکند.

میخائیل اولیانوف در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: گروه E3 تصمیم گرفت که مکانیسم حل اختلاف را طبق بند 36 برجام فعال کند. آنها اعلام کرده‌اند که این کار را با حسن نیت و برای حفظ این توافق انجام دادند و اقدامشان هیچ ارتباطی با سیاست فشار حداکثری آمریکا (علیه ایران) ندارد. بیائید امیدوار باشیم که این اقدام وضعیت (پیرامون برجام) را پیچیده‌تر نکند.

سخنگوی جانسون: انگلیس به جایگزین برجام می‌اندیشد

سخنگوی نخست‌وزیر انگلیس در حالی که بوریس جانسون ساعاتی پیش اعلام کرده بود «توافق با ترامپ» جایگزین برجام شود، بار دیگر اعلام کرد که لندن مایل است برای توافق جایگزینی اقدام کند که از نظر آنها سبب «بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای» شود؛ به شرط آنکه از حمایت آمریکا برخوردار باشد.

به گزارش خبرگزاری رویترز از لندن، ‌وی امروز (سه‌شنبه ۲۴ دی) در عین حال تاکید کرد که توافق هسته‌ای کنونی، تنها توافق موجود است.

استقبال نتانیاهو از فعال شدن مکانیسم حل اختلاف برجام

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با استقبال از فعال کردن مکانیسم حل اختلاف برجام توسط سه کشور اروپایی، از این کشورها خواست برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اقدام کنند.

بنیامین نتانیاهو سه‌شنبه شب در سخنانی ادعای خود درباره تلاش ایران برای دست یافتن به سلاح هسته‌ای را تکرار کرد.

نتانیاهو گفت: اسرائیل اجازه نخواهد داد ایران به سلاح‌های هسته‌ای دست یابد. من همچنین از همه کشورهای اروپایی می‌خواهم که اکنون تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازگردانند.

ظریف:اقدام اروپا در استفاده از مکانیزم حل و فصل اختلافات، اشتباهی راهبردی است

«نیلس آنن» وزیر مشاور در امور خارجی دولت فدرال آلمان امشب در دهلی‌نو با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفتگو کرد.

در این دیدار درخصوص آخرین تحولات اجرای برجام و شرایط منطقه‌ای به ویژه در افغانستان رایزنی و تبادل‌نظر شد.

وزیر امور خارجه کایران در این دیدار با انتقاد از بی‌عملی اروپایی‌ها در قبال تعهدات‌شان در برجام، اقدام آنها برای استفاده از مکانیزم حل و فصل اختلافات را از نظر حقوقی بی‌مبنا و از نظر سیاسی اشتباه راهبردی خواند.

آنن نیز با بیان اینکه روابط با جمهوری اسلامی ایران برای ما مهم است، افزود: موضع ما دفاع و حمایت از برجام است و روح نامه سه وزیر اروپایی تخریب برجام نیست.

موسوی: اقدام سه کشور اروپایی کاملا انفعالی و از موضع ضعف است

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره بیانیه سه کشور اروپایی مبنی بر آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام، گفت: اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف به شمار می رود.

سید عباس موسوی به خبرنگاران گفت: ابتدا این توضیح لازم است که اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف به شمار می رود. فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام را جمهوری اسلامی ایران از یکسال و اندی پیش و با ارسال نامه های رسمی از سوی وزیر امور خارجه کشورمان به هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام آغاز کرده و لذا نه به لحاظ فرآیندی و نه به لحاظ عملی اتفاق جدیدی نیفتاده است.

موسوی گفت واقعیت آن است که به دنبال اعلام خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بازگشت تحریم های این کشور که بایستی وفق برجام لغو می شدند، برجام در یک وضعیت عدم توازن و ناپایدار قرار گرفت. در نتیجه جمهوری اسلامی ایران وفق بند 36 برجام با آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات، مساله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع داد و این کمیسیون درجلساتی که برای رسیدگی به درخواست ایران برگزار شد، چه در سطح مدیران سیاسی و چه در سطح وزرا، با اجماع و تاکید همه طرف های برجام مبنی بر اینکه سبب اصلی وضعیت بغرنج کنونی، خروج غیرقانونی آمریکا از برجام است، راه حل هایی را برای جبران این وضعیت تصویب نمود. اما متاسفانه در مدت یکسال طرف های اروپایی برجام به رغم تعهداتی که هم در برجام داشتند و هم صراحتا و به طور رسمی پس از خروج آمریکا از برجام در جلسات کمیسیون مشترک برعهده گرفتند، نتوانستند اقدامی ملموس و جدی برای ایفای تعهدات خود صورت دهند و به همین سبب نیز، کشورمان از مقررات پیش بینی شده در بندهای 26 و 36 برجام استفاده کرده و اجرای بخشی از تعهدات هسته ای خود را طی پنج گام با فواصل زمانی قابل ملاحظه متوقف نمود.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود : در حقیقت اعلام آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات و فعال کردن بند 36 برجام از سوی طرف های اروپایی در فضایی مطرح می شود که این بند از مدتها پیش توسط جمهوری اسلامی ایران مورد استناد قرار گرفته است و وضعیت جدیدی ایجاد نخواهد شد. البته چنانچه اروپایی ها – که در بیانیه خود مدعی هستند این اقدام را با حسن نیت و با هدف حفظ برجام صورت داده اند- به جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره مند کردن ایران از آثار لغو تحریم ها وفق پیوست دو برجام، به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند و یا بخواهند از فرآیند حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند که این تبعات قبلا به آنان از طرق مقتضی گوشزد شده است.
جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته آمادگی کامل دارد با هرگونه حسن نیت و تلاش سازنده برای حفظ این توافق مهم بین المللی با نهایت حسن نیت روبرو شود و در این مسیر از هر ابتکار عمل سازنده ای حمایت به عمل آورد. در مقابل، بار دیگر برای همگان، خصوصا برای سه کشور اروپایی طرف برجام، روشن می سازد که به هرگونه بدعهدی، سوءنیت و اقدامات غیرسازنده با جدیت و قاطعیت به طور مناسب پاسخ خواهد داد.

مکانیسم حل اختلاف برجام چیست؟

️این مکانیزم شامل گزارش اختلاف میان ایران و یکی از اعضای توافق به کمیسیون مشترک برجام است که شامل کشورهای عضو این توافقنامه است.

️اگر این کمیته در حل اختلاف شکست بخورد به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد.

️در صورتی که شورای امنیت نیز نتواند طی ۳۰ روز به تمدید رفع تحریم‌ها رای دهد،‌ تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که قبل از برجام وجود داشت بازخواهد گشت.

️دیپلماتهای اروپایی مدعی هستند که هدف این تصمیم حفظ توافق هسته‌ای از طریق بحث و رایزنی با ایران برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام است، نه بازاعمال تحریم‌های سازمان ملل.

در حقیقت منظور از مکانیسم ماشه همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در برجام است. این ۲ بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بینجامد، به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌ است.

در بند ۳۶ آمده است: «چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت نکرده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع کند؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را رعایت نکرده است، هر یک از دولت‌های گروه ۱+۵ می تواند اقدام مشابه به عمل آورد. کمیسیون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فیصله دهد، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. متعاقب بررسی کمیسیون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پایبندی فیصله نیافته است، می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد. وزیران ۱۵ روز خواهند داشت تا موضوع را فیصله دهند، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. پس از بررسی کمیسیون مشترک - همزمان با (یا به جای) بررسی در سطح وزیران - خواه عضو شاکی یا عضوی که اجرای تکالیفش موضوع بوده است می‌تواند درخواست کند که موضوع توسط یک هیأت مشورتی که متشکل از سه عضو خواهد بود (یکی از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسی شود. هیأت مشورتی می‌بایست نظریه غیر الزام‌آوری را در خصوص موضوع پایبندی ظرف ۱۵ روز ارائه کند. چنانچه، متعاقب این فرآیند ۳۰ روزه موضوع فیصله نیابد، کمیسیون مشترک در کمتر از ۵ روز نظریه هیأت مشورتی را با هدف فیصله موضوع بررسی خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسی» می‌باشد، آنگاه آن طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزیی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کرده و یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار می‌آید.»

بند ۳۷ برجام عنوان می‌کند: «متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضیحی از تلاش‌های توأم با حسن نیت آن طرف برای طی فرآیند حل و فصل اختلاف پیش بینی شده در برجام، شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌بایست منطبق با رویه‌های خود در خصوص قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم‌ها رای گیری کند. چنانچه قطعنامه فوق‌الذکر ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ به تصویب نرسد، سپس مفاد قطعنامه‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل متحد مجدداً اعمال خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد به نحو دیگری تصمیم گیری کند. در چنین صورتی، این مفاد در خصوص قراردادهایی که بین هر طرف و ایران یا افراد و نهادهای ایرانی قبل از تاریخ اعمال آنها امضا شده باشد، دارای اثر عطف به ما سبق ندارد مشروط به اینکه فعالیت‌های صورت گرفته وفق اجرای این قراردادها منطبق با برجام و قطعنامه‌های قبلی و فعلی شورای امنیت باشد. شورای امنیت سازمان ملل متحد، با ابراز نیت خود برای تصمیم ‏گیری مبتنی بر ممانعت از اجرای دوباره و خودکار تدابیر در صورتی که ظرف این مدت موضوعی که موجب ابلاغ فوق شده است حل و فصل شده باشد، دیدگاه‌های طرف‌های اختلاف و هرگونه نظریه صادره توسط هیأت مشورتی را ملحوظ خواهد داشت. ایران بیان داشته است که چنانچه تحریم‌ها جزیی یا کلی مجددا اعمال شوند، ایران این امر را به منزله زمینه‌ای برای توقف کلی یا جزیی تعهدات خود وفق برجام قلمداد خواهد کرد».

 

/ فارس/ ایسنا/ ایرنا/ باشگاه خبرنگاران/ تسنیم