کتابفروشی از ۳۱ استان کشور کار خود را در طرح پاییزه کتاب ۹۸، با فروش بیش از ۳۲۱ هزار نسخه کتاب، به مبلغ نزدیک به ۱۰ میلیارد تومان خاتمه دادند.

به گزارش صمت، در طرح پاییزه کتاب ۹۸، ۳۲۱ هزار و ۸۲ نسخه کتاب به مبلغ ۹۸ میلیارد و ۶۱۳ میلیون و ۹۶ هزار و ۳۹۷ ریال از سوی ۶۵ هزار و ۳۴۷ نفر خریداری شده است.
۶۰۸ کتاب‌فروشی از سراسر کشور، در پاییزه کتاب ۹۸ فعالیت داشتند که از این تعداد، ۱۳۱ کتاب‌فروشی در شهرستان‌ها و ۴۷۷ کتاب‌فروشی در مراکز استان‌ها در این طرح شرکت کردند.
بین ۳۱ استان شرکت‌کننده در طرح پاییزه کتاب ۹۸، استان تهران با ۱۰۱ کتاب‌فروشی در صدر قرار دارد و پس از آن، استان خراسان رضوی با ۷۰ کتاب‌فروشی، اصفهان با ۶۹ کتاب‌فروشی در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند؛ همچنین قم با ۵۷ کتابفروشی، فارس با ۳۷ کتابفروشی و کردستان با ۲۹ کتابفروشی در این طرح شرکت کرده‌اند.
در این طرح، استان خراسان رضوی توانست با ۵۷ هزار و ۲۷۵ نسخه کتاب در صدر پرفروش‌ترین استان بر اساس کتاب قرار بگیرد و استان تهران با فروش ۴۳ هزار و ۸۳۵ نسخه کتاب رتبه دوم پرفروش‌ترین استان‌ها براساس تعداد کتاب را به خود اختصاص داد. همچنین، استان خوزستان با فروش ۳۵ هزار و ۶۹۰ نسخه کتاب، رتبه سوم طرح پاییزه کتاب ۹۸ در این بخش را از آن خود کرد.
همچنین، استان‌های خراسان رضوی، تهران و اصفهان پرفروش‌ترین استان‌ها بر اساس مبلغ فروش در دوازدهمین دوره طرح توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها شناخته شدند.
کتابفروشی‌های رشد شعبه نادری از اهواز، کتابفروشی پردیس کتاب از مشهد، کتابفروشی دنیای کتاب از قم، شهر کتاب از مشهد، کتاب فرازمند از رشت، کتاب رشد شعبه مرکزی از اهواز، کتاب آبان از مشهد، کتاب شرق از اهواز، شهر کتاب اصفهان شعبه چهارباغ بالا از اصفهان و نشر ثالث از تهران در صدر پرفروش‌ترین کتابفروشی طرح پاییزه کتاب ۹۸ براساس تعداد کتاب قرار گرفته‌اند.
طرح پاییزه کتاب ۹۸ با شعار «حال خوش خواندن» از ۲۳ آبان تا ۵ آذر در سراسر کشور و تا ۸ آذر در مشهد اجرا شد.
این طرح در شهرهای مشهد و تهران با مشارکت شهرداری‌های این شهرها برگزار شد.

احتمال برگزاری زمستانه کتاب
 نیکنام حسینی‌پور، مشارکت شهرداری‌ها در اجرای طرح‌های حمایتی را سرمایه‌گذاری درازمدت فرهنگی ارزیابی کرد و به نقل از روابط عمومی خانه‌کتاب گفت: ادامه همکاری شهرداری‌های کشور منوط به نتیجه‌بخشی مکاتبات است تا طرح‌های حمایتی به‌عنوان یکی از برنامه‌های حمایتی شهرداری‌ها تعریف شود.
نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، درباره اهمیت تبلیغات در اجرای طرح‌های حمایتی بیان کرد: برای مجری طرح‌های حمایتی مطلوب است، دست‌کم یک ماه قبل از شروع طرح برنامه‌ریزی داشته باشد؛ علاوه بر تامین بودجه برگزاری طرح بخش مهم دیگر طرح حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی است تا کتابفروشان و همچنین مخاطبان برای مشارکت حداکثری برنامه‌ریزی داشته باشند.
وی افزود: با توجه به مسئله تامین بودجه در اجرای طرح پاییزه کتاب، خودمان را برای برگزار نشدن طرح آماده کرده بودیم اما در دقیقه ۱۲۰ با تدبیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین حمایت شهرداری تهران و شهرداری مشهد یازدهمین دوره طرح‌های حمایتی برگزار شد.
حسینی‌پور ادامه داد: حمایت شهرداری دو شهر تهران و مشهد موجب شد تا انگیزه موسسه خانه کتاب برای ادامه برگزاری طرح‌های حمایتی در قالب جذب حمایت‌ها و مشارکت نهادهای مختلف ازجمله شهرداری کلانشهرهای مختلف افزایش پیدا کند.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب با اشاره به مذاکره با شهرداری شهرهای کلان برای مشارکت در اجرای طرح‌های حمایتی گفت: مذاکرات با شهرداران کلان‌شهرها، آغاز شده و امیدواریم رایزنی‌ها ادامه پیدا کند تا بتوانیم طرح «زمستانه کتاب» را نیز برگزار کنیم.
حسینی‌پور بر نقش کتابفروشان در برگزاری طرح‌های حمایتی اشاره کرد و گفت: بخشی از برگزاری طرح‌های حمایتی برعهده موسسه خانه کتاب است و تاکید داریم کتاب‌فروشان به‌عنوان یکی از ذی‌نفعان می‌توانند در برگزاری طرح با همراهی صنف و تشکل‌های مربوطه، مشارکت نهادهای کلان ازجمله شهرداری‌ها را جلب کنند.
وی ادامه داد: کتاب‌فروشی، بخشی از فضای فیزیکی یک شهر را تشکیل می‌دهد و می‌دانیم کالای کتاب با کالاهای تجاری ازجمله لوازم خانگی و خوراک و یا پوشاک متفاوت است؛ علاوه‌براین ترویج کتابخوانی در اصلاح رفتار شهروندی موثر است؛ به‌عبارت دیگر مشارکت شهرداری‌ها در اجرای طرح‌های حمایتی نوعی سرمایه‌گذاری دراز مدت فرهنگی در ارتقاء فرهنگ شهروندی است.
حسینی‌پور بیان کرد: با توجه به بدی آب‌وهوا در برخی مناطق و همچنین مشکلات زیرساختی همچون قطعی سراسری اینترنت در برخی شهرها، استقبال، آنچنان که باید و شاید پررنگ نبود.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب درباره نقش رسانه‌ها در تبلیغ و معرفی طرح‌های حمایتی، افزود: نقش رسانه‌ها در معرفی و تبلیغ طرح‌های حمایتی موثر است. صداوسیما، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مکتوب و الکترونیکی در جریان برگزاری طرح پاییزه با توجه به اینکه دسترسی به شبکه‌های اجتماعی متوقف شده بود، خوب عمل کردند و یکی از الزامات طرح‌ها بحث اطلاع‌رسانی که سعی می‌کنیم همه رسانه‌ها را برای این موضوع بسیج کنیم.
حسینی‌پور با اشاره به تقاضای کتابفروشان بر تداوم اجرای طرح‌های حمایتی ادامه داد: یکی از تقاضای کتاب‌فروشان این است که دولت اگر مشکل بودجه دارد، برگزاری طرح‌های حمایتی بدون بودجه دولتی اما با حمایت رسانه‌ها و تقویت اطلاع‌رسانی برگزار شود. با این حضور باید تامل بیشتری داشت البته تا زمانی که دولت یارانه بپردازد تلاش می‌کنیم برای اجرای این طرح نیز یارانه دریافت کنیم.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب درباره ادامه همکاری نهادهای غیردولتی با مجری طرح‌های حمایتی در قالب عقد تفاهمنامه گفت: تحقق این هدف، تابعی از فضای اقتصادی کل کشور است؛ علاوه‌براین به‌دنبال اتخاذ تصمیم‌های احساسی نیستم؛ بنابراین ادامه همکاری شهرداری‌های کشور منوط به نتیجه‌بخشی مکاتبات است تا طرح‌های حمایتی به‌عنوان یکی از برنامه‌های شهرداری‌ها تعریف شود.
حسینی‌پور با اشاره به توجه موسسه خانه کتاب به شفافیت گردش مالی حمایت شهرداری‌ها در طرح‌های حمایتی بیان کرد: آمادگی داریم، فهرست کتاب‌فروشی‌های عضو طرح را در اختیار نهاد مشارکت‌کننده قرار دهیم تا پول به‌طور مستقیم به حساب کتاب‌فروشان واریز شود؛ علاوه‌براین آمادگی داریم طرح‌های حمایتی را با مشارکت نهادهای مختلف به‌صورت استانی و شهرستانی برگزار کنیم.
به گفته وی، برگزاری طرح در سطح استان و یا شهرستان به بودجه میلیاردی نیاز ندارد؛ به‌عبارت دیگر می‌توان با بودجه اندک، طرح را برگزار کرد حتی می‌توان میزان تخفیف را کاهش و یا افزایش داد؛ بنابراین اختیارات، اطلاعات و اعتبارات در اختیار نهاد مشارکت‌کننده قرار می‌دهیم تا درباره روش برگزاری طرح تصمیم‌گیری کند.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب ادامه داد: مقرر شده، تجربه طرح پاییزه را در اختیار شهرداری شهرهای مختلف قرار دهیم و درباره جلب مشارکت برای برگزاری طرح‌های آینده ازجمله «طرح زمستانه کتاب» مکاتبه کنیم.
حسینی‌پور درباره بازخورد یکسان‌سازی تخفیف تالیف و ترجمه در پاییزه کتاب گفت: افزایش میزان تخفیف تالیف در مقایسه با ترجمه از رویکردهای موسسه خانه کتاب بود که علاقه‌مند به ادامه آن بودیم اما اعمال دو نوع تخفیف کتاب‌فروشان را در سیستم حسابرسی دچار مشکل کرده بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد بیشتر کتاب‌فروشی‌های مشارکت‌کننده تمایل دارند میزان تخفیف یکسان باشد.

مشارکت نیازمند عزمی جدی
فاطمه ذوالقدر، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به‌ضرورت توسعه طرح‌های حمایتی در حوزه فرهنگ و کتاب به ایبنا گفت: اجرای طرح‌های حمایت خرید فصلی برای تخصیص یارانه به صنعت نشر است و کتاب‌فروشی‌ها میزبان این طرح هستند تا هم مصرف‌کننده از یارانه بهره‌مند شود، هم کتاب‌فروشان و سایر متصدیان صنعت چاپ و نشر.
وی ادامه داد: متاسفانه بودجه‌ای که سالانه برای اجرای این طرح‌ها در نظر گرفته می‌شود، کفاف اجرای مطلوب آن را نمی‌دهد.
ذوالقدر بابیان اینکه در اجرای این طرح‌ها و ارائه یارانه به مصرف‌کنندگان باید برای تخصیص تسهیلات راه‌اندازی و ارتقای کتاب‌فروشی‌ها نیز راهکاری اندیشید، عنوان کرد: در این زمینه لازم است با تدبیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای ذی‌ربط؛ همچنین برگزاری جلسات کارشناسانه و در نظر گرفتن میزان استقبال مردم در چنین طرح‌هایی، بودجه این بخش را در قوانین آتی بودجه کشور- البته با لحاظ بودجه کل کشور و مشکلات موجود- افزایش داد.
وی تاکید کرد: البته مشارکت مالی نهادها باید با برنامه‌ریزی‌های قبلی در قوانین مالی در نظر گرفته شود تا سبب بی‌نظمی مالی و نقض قانون نشود.
ذوالقدر با بیان اینکه حل این مشکلات با ورود و پیشنهاد از سوی یک نهاد مرتفع نمی‌شود، گفت: این اقدام نیازمند عزمی جدی از سوی مسئولان؛ هم در حوزه قانون‌گذاری و نظارت و هم در حوزه اجرایی دولت و مهم‌تر از همه استقلال، مطالبه و فعالیت‌های اهالی این صنعت است.
به گفته وی، اگر بخواهیم با رویکرد حمایت از صنایع خلاق، صنعت نشر در کشور را توسعه دهیم و زنجیره ارزش آن را ایجاد کنیم، نیاز است که بخش‌های مختلف این صنعت، متناسب با هم رشد کنند.
ذوالقدر با اشاره به ضرورت نگاه درست و فرهنگی در صنعت نشر، عنوان کرد: بخش خصوصی و بازار باید بداند اگر بازگشت سرمایه در این صنعت، کمی زمان‌بر است؛ اما سود حاصل از آن می‌تواند مانند کشورهایی که رونق بازار نشر را تجربه می‌کنند، قابل‌توجه باشد.
وی افزود: فعالان این بخش باید بدانند که نگاه سنتی چند دهه قبل را باید فراموش کنند و به بازار نشر به‌عنوان یک صنعت خلاق بنگرند.

تعداد طرح‌ها را کاهش دهید
 کاظم علمی معتقد است، طرح‌های فصلی بهترین بستر تخصیص یارانه به کتاب و نشر است زیرا علاوه بر مخاطبان و کتاب‌فروشان، موزعان و ناشران نیز از آن سود می‌برند.
 کاظم علمی، مدیر شرکت توزیع «گسترش فرهنگ و مطالعات»، با اشاره به اجرای طرح‌های فصلی کتاب به صمت گفت: یکی از بهترین یارانه‌هایی که دولت در حوزه فرهنگ و کتاب تصویب کرد، اجرای طرح‌های فصلی خرید کتاب بود که به موجب آن مخاطبان و اهالی نشر به شکل کامل از آن بهره‌مند می‌شوند.
وی ادامه داد: اجرای این طرح به‌کل صنف سود می‌رساند و کتاب در مسیری درست، با نرخ مناسب به‌دست مخاطب می‌رسد و او هم از خرید خود منتفع می‌شود. علمی با بیان اینکه اجرای چنین طرح‌هایی می‌تواند کمک کند که کتابفروشی‌ها پابرجا بمانند، عنوان کرد: زمانی که کتابفروش بتواند فروش خوبی داشته باشد، به‌دنبال آن کسب‌وکار موزع و ناشر هم رونق پیدا می‌کند و آنها هم از مزایای فروش کتاب‌هایشان بهره‌مند شوند.
وی با طرح پیشنهادی درباره اجرای طرح‌های فصلی خرید کتاب گفت: به نظر من به‌جای اینکه در طول سال سه یا چهار بار از این طرح‌ها برگزار شود، بهتر است تعداد آن کاهش پیدا کند و به دو نیم‌فصل اول و دوم تقسیم شود.
علمی با تشریح دلایل خود، افزود: مسئله اینجا است که وقتی این تخفیف‌ها ادامه‌دار و مستمر می‌شوند، مردم کم‌کم به خرید کتاب با تخفیف عادت می‌کنند و در دیگر ایام سال به‌سراغ کتابفروشی‌ها نمی‌روند اما اگر دوبار در طول سال باشد می‌توان بر بودجه هم نظارت بهتری داشت.
وی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که در نیمه اول سال هم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار می‌شود و مردم بخش زیادی از کتاب‌های خود را از این نمایشگاه خریداری می‌کنند و به نظر، این حجم تخفیف و یارانه زیاد است.
مدیر شرکت توزیع «گسترش فرهنگ و مطالعات» با بیان اینکه نباید کاری کرد که بودجه‌ها خرد شوند، گفت: با کاهش تعداد این طرح‌ها کتابفروشان هم می‌توانند اعتبار بیشتری برای فروش داشته باشند و مردم هم خرید بیشتری انجام دهند؛ همچنین میزان فروش افزایش پیدا کند.
علمی با اشاره به سود طرح‌های فصلی خرید کتاب، ادامه داد: اینکه از سازمان‌ها و نهادهای دیگر بخواهیم در این طرح‌ها مشارکت کنند، وضعیت مشخصی ندارد و معلوم نیست اجرا شدنی باشد یا نه؛ درحالی‌که می‌توان با کاهش تعداد طرح‌های فصلی در طول سال بودجه را بهتر تنظیم کرد.

مشارکت نهادها و سازمان‌ها
آزاده نظربلند با بیان این مطلب که نهاد بالادستی موظف به تامین بودجه طرح‌های حمایتی نیست به گفت: مجبوریم به منابع دیگری خارج از بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکیه کنیم.
 آزاده نظربلند، معاون فناوری و اطلاع‌رسانی موسسه خانه کتاب، درباره تجربه مشارکت و حمایت شهرداری دو شهر تهران و مشهد در برگزاری پاییزه کتاب، افزود: با توجه به منابع و اعتبارات کلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، طرح‌های حمایتی خواه‌ناخواه در حال افول هستند؛ به‌عبارت دیگر، اگر بودجه برگزاری این طرح‌ها فقط به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وابسته باشد کم‌فروغ‌تر خواهند شد.
نظربلند ادامه داد: ازآنجاکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اجرای طرح‌های اساسی خود با کمبود بودجه مواجه است و از سوی دیگر موظف به تخصیص بودجه برای برگزاری طرح‌های حمایتی نیست، احتمال توقف طرح‌ها نیز وجود دارد؛ بنابراین مجبوریم به منابع دیگری خارج از بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکیه کنیم.
وی گفت: ناگزیریم مشارکت نهادهای مختلف ازجمله شهرداری‌ها، استانداری‌ها و حتی بخش خصوصی مانند کارخانه‌ها را با تاکید بر رونق فرهنگی جلب کنیم.
به گفته معاون فناوری و اطلاع‌رسانی موسسه خانه کتاب، اگر فقط به دنبال بودجه دولتی باشیم، شاید هیچ‌گاه این طرح‌ها برگزار نشود، همان‌طور که «عیدانه» در سکوت رسانه‌ها و صنف برگزار نشد و پاییزه نیز که قرار نبود برگزار شود، با ورود شهرداری و مطالبه کتاب‌فروشان و دستور وزیر برگزار شد.
نظربلند بیان کرد: اگر پاییزه کتاب برگزار نمی‌شد، از سوی نهاد بالادستی مورد پرسش قرار نمی‌گرفتیم؛ چراکه نهاد بالادستی با این قضیه کنار آمده؛ به‌طوری‌که اگر بودجه تامین نشود، این طرح را کنار بگذارد. تاکید می‌کنم حمایت شهرداری‌های دو شهر تهران و مشهد بسیار با اهمیت و تأثیرگذار بود.
وی درباره میزان مشارکت دو شهرداری تهران و مشهد در پاییزه کتاب افزود: میزان مشارکت این دو شهرداری در پاییزه کتاب، تقریبا برابر بود. خراسان رضوی براساس مبلغ و تعداد فروش کتاب در صدر قرار دارد. دلیل اصلی این موفقیت نیز بودجه شهرداری مشهد بود.
نظربلند ادامه داد: نهادهای غیردولتی باید به‌طور کامل به مشارکت، راغب باشند و برای اعلام مشارکت در برگزاری طرح پیشنهاد دهند. ضمن اینکه آنها باید بدانند برخلاف دیگر یارانه‌های متداول در کشور، یارانه در این طرح‌ها به‌صورت اصولی و حرفه‌ای تخصیص پیدا می‌کند.
وی با تاکید بر آمادگی موسسه خانه کتاب در برگزاری سراسری طرح‌های فصلی، گفت: علاقه‌مندیم طرح را سراسری برگزار کنیم اما اگر بودجه تامین نشود ایده اجرای منطقه‌ای و استانی را دنبال خواهیم کرد.