پس از مدت ها کشمکش و رایزنی های مداوم، در نهایت اردوغان توانست ترامپ را برای عقب نشینی نیروهای آمریکا از نواحی مرزی در شمال سوریه و مناطق کردنشین متقاعد کند تا آنکارا بتواند به لحاظ عملیاتی و نظامی ابتکار عمل در شمال سوریه را به دست گیرد.

به گزارش «تابناک»؛ اردوغان که شمال سوریه برایش جنبه حیثیتی دارد، شب گذشته تماس تلفنی با ترامپ برقرار و در آن، نارضایتی خود از موضع‌گیری‌های دولت ترامپ را درباره منطقه امن به وی منتقل کرد و گفت که از دولت ترامپ برای عدم تلاش جهت نابودی "تروریست‌ها" در مرزهای ترکیه ناامید شده است.

بالاخره تماس تلفنی با گرفتن موافقت ترامپ برای انجام عملیات نظامی خاتمه یافت، در حالی که قرار شده اردوغان ماه نوامبر نیز سفری به واشنگتن داشته باشد و با او به موضوع منطقه امن و نتایج اقدامات ترکیه و برنامه‌های این کشور در این باره بپردازد.

کاخ سفید در ساعات اولیه امروز (دوشنبه) با بیانیه‌ای که عملا اذعان به خالی کردن پشت شبه‌نظامیان کرد و دادن مجوز به ترکیه برای حمله به آنها در شمال سوریه را در بر داشت، اعلام کرد، نگران کردها در عملیات پیش روی ترکیه است.

نیروهای دموکراتیک سوریه بر این مسأله صحه گذاشته و تأیید کردند که نیروهای آمریکایی، در حال ترک مناطق مجاور با مرزهای ترکیه هستند و به وعده‌هایی که داده بودند عمل نکردند؛ بنابراین، دور از انتظار نیست آمریکا که همواره منافع خود را بر دیگر شرکایش ترجیح می‌دهد، این بار نیز این کار را بکند به خصوص اگر شرکایش ضعیف باشند و بیشتر نقش ابزار دست آمریکا را ایفا کنند.

چند ساعت پس از اینکه کاخ سفید اعلام کرد، نیروهای آمریکایی هرگز در عملیات ترکیه شرکت نمی‌کنند، بیانیه‌ای دیگر از زبان استفانی گریشام،‌ منشی مطبوعاتی کاخ سفید منتشر شد، مبنی بر اینکه نیروهای آمریکایی خود را کنار خواهند کشید و زمینه را برای عملیات قریب‌الوقوع ترکیه فراهم می‌کنند؛ این نهایت لطف آمریکایی‌ها به کردها را نشان می‌دهد که فقط می‌توانند در این عملیات مشارکت نکنند.

گریشام در این بیانیه گفته است، نیروهای آمریکایی هرگز در این منطقه حضور نخواهند داشت و از آن عملیات حمایتی نمی‌کنند.

ترامپ: کردها مبارزه کردند؛ اما در قبال آن پول و سلاح گرفتند!

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نیز در پیام توییتری در واکنش به آغاز خروج نظامیان آمریکا از شمال سوریه تصریح کرد زمان آن رسیده که آمریکا از جنگ‌های بی‌پایان مضحک در منطقه غرب آسیا رها شود.

ترامپ در پیام توییتری خود ضمن حمایت از خروج نظامیان آمریکایی از منطقه نوشت: «قرار بود آمریکا سی روز در سوریه باشد، این به سال ها پیش مربوط می‌شود. ما ماندیم و در نبردی که هدفی پیش روی نداشت، درگیرتر و درگیرتر شدیم. وقتی به عنوان رئیس‌جمهور وارد واشنگتن شدم، داعش در منطقه حکمرانی می‌کرد. ما به سرعت 100 درصد خلافت داعش را شکست دادیم که (این عملیات) شامل بازداشت هزاران جنگجوی داعش می‌شد که اکثراً از اروپا بودند».

وی سپس به بی‌اعتنایی اروپا در پذیرش شهروندان عضو داعش خود ادامه داد: «اما اروپا، خواستار بازگشت آنها نیست. آنها گفته‌اند که اعضای داعش را در آمریکا نگه دارید! من گفتم: "نه". ما به شما خیلی لطف کردیم و هم‌اکنون شما از ما می‌خواهید، آنها را با هزینه‌های گزاف در زندان های آمریکا نگه داریم. آنها برای محاکمه متعلق به خودتان هستند».

ترامپ تصریح کرد: «آنها (کشورهای اروپایی) باز هم گفتند: "نه". طبق معمول فکر می‌کنند، آمریکا همیشه در ناتو، در تجارت یا هرچیز دیگری، "احمق" است. کردها در کنار ما مبارزه کردند اما مبالغ زیادی پول و تجهیزات برای این کار دریافت کردند».

وی درباره حمایت از کردها گفت: «آنها (کردها) چندین دهه است با ترکیه مبارزه می‌کنند. من سه سال این نبرد را به تعویق انداختم. اما هم‌اکنون زمان آن رسیده که ما از این جنگ‌های بی‌پایان مزخرف رهایی یابیم که بسیاری از آن نبردها قبیله‌ای است. و وقت آن است که سربازان خود را به خانه بازگردانیم».

رئیس‌جمهور آمریکا با تأکید بر اهمیت منافع آمریکا تصریح کرد: «ما هر آنجا که به نفعمان باشد، مبارزه خواهیم کردیم و فقط برای پیروزی مبارزه می‌کنیم. ترکیه، اروپا، سوریه، ایران، عراق، روسیه و کردها، هم‌اکنون باید اوضاع و هرآنچه می خواهند با جنجگویان بازداشت‌ شده داعش در «همسایگی» خود انجام دهند، بسنجند. همگی آنها از داعش نفرت دارند و سال هاست که با آن دشمن هستند. ما 7000 مایل (با سوریه) فاصله داریم و اگر آنها هر کجا در نزدیکی ما پیدا شوند، آنها را نابود می‌کنیم».

در همین زمینه، یک مسئول ارشد آمریکایی نیز گفته‌ است: آنها منطقه شمال سوریه را ترک خواهند کرد و چه بسا کل آنها در صورتی که جنگی تمام عیار بین کردها و نیروهای ترکیه دربگیرد به کشور بازگردند.

این مقام آمریکایی به رویترز تأکید کرده است: نیروهای آمریکایی هرگز از نیروهای کرد در برابر حمله ترکیه در سوریه دفاع نخواهند کرد و آمریکا به نیروهای دموکراتیک سوریه اطلاع داده که هرگز از آنها در هیچ جای سوریه در برابر ترکیه حمایت نخواهد کرد.

وی خاطرنشان کرد: نیروهای آمریکایی با تمام تجهیزات پایگاه تل ارقم در راس العین و یک مقر نظامی دیگر در تل ابیض در شمال شرق سوریه در مرزهای ترکیه را تخلیه کردند اما ما بقی نیروهای آمریکایی در منطقه می‌مانند.

ترکیه عملیات را آغاز خواهد کرد؟

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه با تأکید بر خروج نیروهای آمریکایی از مواضع‌شان در شمال سوریه متعهد بر تأمین امنیت مرزها شد و اظهار کرد: عملیات شمال سوریه هر لحظه ممکن است شروع شود.

پیشتر، رجب طیب اردوغان در سخنانی گفته بود: ما عملیات زمینی و هوایی در شرق فرات سوریه را برای "تحقق صلح" در آنجا انجام خواهیم داد.

اردوغان تأکید کرده بود: ما مقدمات را چیده‌ایم و طرح عملیات نظامی در شرق فرات را تهیه و تکمیل کرده و دستورات لازم را در این باره صادر کرده‌ایم. عملیات ما در شرق فرات در حدی نزدیک است که می‌توانیم بگوییم امروز یا فردا انجام می‌شود.

در همین راستا، نیروهای سوریه دموکراتیک در واکنش به تهدید ترکیه مبنی بر آغاز عملیات نظامی در شرق فرات اعلام کردند که هرگونه اقدام نظامی غیرقابل توجیه ترکیه را به جنگی فراگیر در مرزها تبدیل می‌کنند.

آنکارا بارها به انجام عملیات نظامی در شهر فرات و همچنین منبج سوریه علیه یگان‌های مدافع خلق کرد تهدید کرده است که آنکارا آن را "گروه تروریستی" قلمداد می‌کند.

دیدگاه‌های متفاوتی درباره اینکه با توجه به اظهارات رجب طیب اردوغان و عقب نشینی نیرو‌های آمریکا، آنکارا عملیات خود در شرق فرات را آغاز خواهد کرد یا خیر، وجود دارد؛ یک دیدگاه می‌گوید ترکیه به رغم عقب نشینی نیرو‌های آمریکایی، عملیاتی را آغاز نخواهد کرد و در مقابل، برخی از کارشناسان نیز بر آنند که عملیات ترکیه در شمال سوریه قریب الوقوع است و احتمال آغاز حملات ترکیه به شرق فرات بالاست.

در همین زمینه، دکتر ولی گل محمدی استادیار روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس، در گفت‌وگو با تابناک عنوان کرد: با توجه به عقب نشینی نیروهای آمریکا از سوریه پس از گفت‌وگوی تلفنی اردوغان و ترامپ، خلأ قدرتی در شمال سوریه ایجاد شده که ترکیه براساس یک نقشه راه عملیاتی از پیش طراحی شده، به دنبال پر کردن آن است. لذا، عقب نشینی آمریکا از سوریه به معنای چراغ سبزی برای ترکیه جهت آغاز عملیات در شرق فرات است.

این کارشناس مسائل ترکیه در مورد تاأثیرات عملیات احتمالی ترکیه بر روند آستانه و مذاکرات مربوط به تشکیل کمیته قانون اساسی اظهار داشت: این حملات منجر به تضعیف روند آستانه و توافقات میان روسیه، ایران و ترکیه نخواهد داشت، بلکه ممکن است موضع ترکیه در نشست بعدی سه کشور در تهران را تقویت کند. بدین معنا که اردوغان قصد دارد با تقویت موضع میدانی ترکیه در شمال سوریه، قدرت چانه زنی خود در فرایند سیاسی سوریه و به ویژه تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه در نشست بعدی را تقویت کند.

گل محمدی در ادامه افزود: علاوه بر اینکه آنکارا در پی تبدیل دستاورد میدانی جدید به دستاورد سیاسی در کوتاه مدت است، در یک چشم انداز بلندمدت، ترکیه در پی ایجاد کریدوری از عفرین به قامشلی تا شنگال است که اردوغان از آن تحت عنوان «کریدور صلح» نام برده است که سرمایه گذاری 27 میلیارد دلاری در آن انجام خواهد شد. کریدوری به عمق 30 کیلومتر و طول 480 کیلومتر در شمال سوریه.

هشدارها به عملیات احتمالی ترکیه

«دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین در پی آماده شدن ترکیه برای عملیات نظامی در شمال شرقی سوریه تأکید کرد که تمامیت ارضی سوریه باید تحت هر شرایطی حفظ شود.

خبرگزاری روسی «اینترفکس» در این خصوص گزارش کرد، پسکوف با اشاره به اظهارات رئیس‌جمهور ترکیه تصریح کرد: «بسیار با اهمیت است که از اقداماتی که مانع توافقات در سوریه می‌شود، خودداری شود».

وی  ضمن تأکید بر اینکه «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه در خصوص طرح‌های ترکیه برای اقدام نظامی در سوریه گفت‌وگویی با اردوغان نداشته، ادامه داد: «امیدواریم که آنکارا تحت هر شرایطی به تمامیت ارضی و سیاست سوریه احترام بگذارد».

سخنگوی اتحادیه اروپا نیز در یک کنفرانس خبری گفت:‌ «با توجه به بیانیه ترکیه و آمریکا درباره تحولات اوضاع [سوریه]، با این که نگرانی‌های بر حق ترکیه را درک می‌کنیم، می‌توانیم تأیید کنیم که اتحادیه اروپا از همان ابتدا اعلام کرده که هیچ راه‌حل پایداری از طریق راهکار نظامی تحقق نخواهد یافت».

به نوشته این خبرگزاری، «پانوس مومتزیس» مسئول هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد در بحران سوریه نیز در «ژنو» ضمن هشدار در این خصوص که غیرنظامیان نباید در هرگونه عملیات نظامی ارتش سوریه آسیب ببینند، گفت برنامه‌هایی را برای رساندن کمک به این مناطق آماده کرده است.

مومتزیس گفت: «امید ما رخ  دادن بهترین حالت است اما برای بدترین حالت آماده‌ایم». «تاریخچه تلخ» مناطق امن در مناطقی مانند «سربرنیکا» دیده است.

از سوی دیگر، سازمان ملل اعلام کرد: در پی اعلام عملیات قریب الوقوع ترکیه در خاک سوریه، ما برای شرایط بدتر خود را آماده‌ می‌کنیم.

پانوس مومتزیس، هماهنگ‌کننده منطقه‌ای امور انسانی بحران سوریه در سازمان ملل اظهار کرد: نمی‌دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد، ما برای شرایط بدتر آماده می‌شویم.

مومتزیس درباره پیامدهای عملیات ترکیه گفت: پرسش های بسیاری در این زمینه وجود دارد که به آنها پاسخ داده نشده‌ است.