گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ سارا سلیمی_ یک حریف چغر و بد بدن بر سر راه داوطلبان ادامه تحصیل در سیستم نظام آموزشی ایران نشسته است؛ حریفی بی شاخ و دم و موثر که از مدت‌ها قبل برایش برنامه ریزی می کنند تا رقابتی دیدنی از خود به نمایش بگذارند و صدای خرد شدن استخوان های تحصیلاتشان را در میان دستهایش نشوند؛ ماجرای کنکور و دانش آموزان.

سال های متمادی است که پس از برگزاری کنکور عده ای فریاد وا اعتراضا سر می دهند که حق ما بر سر این آزمون ضایع شده است و... . چه بسا برخی از این اعتراضات هم درست از آب در بیاید. هر ساله موضوع اعتراض ها و به عبارتی گیس و گیس کشی داوطلب و کنکور بوده و هست.

آزمون سراسری سال ۹۸ با آزمون هایی که در سال های گذشته برگزار شده است، متفاوت بود؛ از لحاظ نوع داوطلبان و هم از لحاظ حواشی؛ از به تصویر کشیدن بی عدالتی آموزشی بین مدارس تا سوالات طیف بندی شده داوطلبان! هر ساله اعتراض ها فردی بوده و هر کس سنگ نتیجه خود را به سینه می زد؛ امسال اما ماجرا فرق می‌کند؛ اعتراضات گروهی است و کار به راه اندازی کمپین و هشتگ کشیده شده است.

قدیم و جدید
کنکور امسال با داشتن دو دسته داوطلب و دو تیپ سوال متفاوت برگزار شد؛ داوطلبان نظام قدیم و نظام جدید. داوطلبان از هر دو نظام با هم بر سر آزمون حاضر شده و شروع کردند به محک زدن اندوخته خود از مدارس، معلمین و کتاب های نظام تحصیلیشان. ماجرا بر سر رقابت این دو نظام با هم و مقایسه شدنشان با یکدیگر است؛ عده زیادی مخالف هم کاسه شدن دو نظام در فرآیند مقایسه آزمون سراسری هستند.

برخی ها معتقدند اساساً دو نظام مذکور نباید رقابتی با هم داشته باشند و یا در عرصه رقابت با هم قرار گیرند، چون مسیری که هر دو طیف پیموده اند متفاوت بوده است. عده‌ای اما نظری خلاف دسته قبلی دارند؛ نظری که می گوید این دو طیف هر طوری که باشند، مبنای درسی که می آموزند یکی بوده و هست، پس باید هم‌تراز شوند و با هم در ظرف قیاس قرار گیرند.

 

نظام قدیم های آزمون سراسری با تصور اینکه سوالاتی کاملاً جدا از نظام جدید خواهند داشت و تراز و رتبه قبولی شان مجزا محاسبه خواهد شد، بر سر آزمون حاضر شدند که گویا سازمان سنجش تصورات این نظام را با هم تراز کردن هر دو طیف خدشه دار کرده است.

آینده ای که بازیچه است؟
نظام قدیمی ها هم اکنون گله مند بوده که چرا سازمان سنجش چنین موضوعی را از قبل اعلام نکرده است تا خود را برای آزمونی ورای تصورات خود آماده کنند؛ آزمونی که آینده آنها را رقم خواهد زد و برایش تلاش بسیاری کرده اند. آن ها معتقدند که سوالات آزمون شان نسبت به اهالی نظام جدید چالشی تر بوده است و هم تراز کردن دو گروه خارج از حیطه عدالت است؛ مسئولان آزمون اما نظری متفاوت دارند که سوالات سطح دشواری یکسانی داشته است و بدون دخالت افراد، توسط سیستم و نرم‌افزار بوده.

دلایل ضایع شدن حق داوطلبان نظام قدیم به گوش سازمان سنجش رسید؛ دلایلی نظیر اینکه آن ها در گروه علوم تجربی باید زیست شناسی ۶۶۰ صفحه ای را می خواندند اما نظام جدیدی ها زیست شناسی با ۴۶۰ صفحه؛ ساده نبودن متون کتاب های نظام قدیمی ها در مقایسه با نظام جدید که از تغییرات اصلیش بازنگری متون و بیان ساده‌ درس بوده است؛ تغییر بودجه بندی هر ساله و ملاک قرار دادن سرفصل های نظام جدید در کنکور سراسری؛ سخت تر بودن ۳۰ درصدی درس شیمی نظام قدیم نسبت به نظام جدید و... دلایلی که همه و همه مهر تایید بر خواسته هایشان بوده است.

سازمان سنجش در اطلاعیه ای که بیستم تیر ماه منتشر کرد، اعلام داشت: « هر چند دو مجموعه سوال برای دو نظام آموزشی طراحی شده و ممکن است نوع سوالات در دو نظام متفاوت باشد اما سئوالات به گونه‌ای طراحی شده که سطح دشواری یکسانی دارند، به ویژه اینکه از مباحث مشترک دو نظام آموزشی قدیم و جدید سوال های یکسانی طراحی شده است، بنابراین تراز و نمرات خام آزمون به صورت کلی در هر درس و گروه با هم محاسبه خواهد شد و نمرات هر نظام به صورت جداگانه تراز نمی شود ».

پس از انتشار اطلاعیه سازمان سنجش، وزیر علوم اظهار کرده است که سخت بودن سوالات یک طیف قابل اثبات نیست و ادعا است؛ همچنین سال تحصیلی شروع خواهد شد و بر اساس همین آزمون و نتایج، دانشگاه‌ها دانشجویان خود را انتخاب خواهند کرد.
طبعا اگر دانشگاه ها بخواهند قبل از شفاف شدن موضوع(چه در صورت صحت و چه سقم ادعا) دانشجویان را بپذیرند، بر تصویر بی عدالتی که در ذهن داوطلبان نقش بسته است، امضا زده اند.

 

توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش، اعلام کرده است که گروهی برای بررسی این مسئله در سازمان سنجش تشکیل شده است. از طرفی نیز میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، از جلسه ای خبر داده است که خدایی، رئیس سازمان سنجش، با ارائه مدارک و آماری اثبات کرده است که همترازی صورت گرفته بر اساس شاخص ها و اصول علمی بوده است.

در شهریور ماه اما رئیس دیوان عالی کشور دستوری بر مبنای پیگیری اعتراضات داوطلبان نسبت به هم ترازی کنکور سال جاری، در صفحه شخصی خود، صادر کرد.

باید دید سازمان سنجش و نظام آموزشی ایران با ۵۰ درصد از داوطلبان کنکور و معترض چگونه برخورد خواهد کرد. آیا فرآیند اثبات ادعا بودن خواسته آنها و ارائه مدارکی که آنها را قانع کند، آهسته و پیوسته پیش خواهد رفت تا زمان بازگشایی دانشگاه‌ها فرا برسد؟ و یا برای ترسیم کردن عدالت آموزشی سریعاً دلایل خود را، همانند جلسه رئیس سازمان سنجش که مدارک خود را ارائه کرده است، به داوطلبان ارائه خواهند داد؟

مقیاسی به اسم تراز
وقتی ارزش هر داوطلب در آزمون سراسری را با مقیاسی به اسم تراز سنجیده می شود، طبیعی است که داوطلبان بر سرش به مطالبه برخیزند.

آیا ساز و کاری مناسب برای هر دو نظام اتخاذ خواهند کرد؟ و یا تمام جنبه ها و نکات ضروری و سرنوشت سازش را برای داوطلب تشریح خواهند کرد؟