«حمایت» از اثرگذاری بالای یک پدیده اقلیمی بر جمعیت کشور گزارش میدهد
ضرورت تدوین استراتژی كاهش اثرات خشكسالي
طبق اظهارات مسئولان مرکز ملی خشکسالی، برآوردهایی که با محوریت وضعیت بارش، دما، تبخیر و تعرق در یک سال گذشته صورت گرفته، گویای این مطلب است که تنها7/12 درصد جمعیت کشور شرایط نرمال برخورداری از منابع آبی را تجربه میکنند که این امر ضرورت تدوین استراتژي ویژه برای مديريت آبی را گوشزد میکند.
صاحبخبر - بررسیهایی که در زمینه وضعیت بارش، دما، تبخیر و تعرق در یک سال گذشته بهعبارتی بازه زمانی منتهی به مردادماه امسال صورت گرفته است، نشان میدهد؛ 4/21 درصد از جمعیت ایران تحت تاثیر خشکسالی خفیف، 8/4 خشکسالی متوسط، 2/2 خشکسالی شدید و یک دهم درصد خشکسالی بسیار شدید هستند. این در حالی است که برآوردها نشان میدهد 4/1درصد از جمعیت کشور در شرایط ترسالی بسیار شدید، 9/2درصد ترسالی شدید، 3/6درصد ترسالی متوسط و 4/10درصد ترسالی ضعیف قرار دارند ضمن اینکه 5/50 درصد جمعیت تحت تاثیر وضعیت نرمال هستند. ضمن اینکه طبق اظهارات صادق ضیاییان، رییس مرکز ملی خشکسالی؛ نتایج بررسیهای پارامترهای دما ، بارش، تبخیر و تعرق در ۱۰ ساله گذشته منتهی به مردادماه امسال نیز نشان میدهد که 2/9 درصد مساحت کشور دچار خشکسالی خفیف و 2/18 درصد درگیر خشکسالی متوسط هستند، علاوه براین در 7/28 درصد مساحت ایران شاهد خشکسالی شدید و در 8/29 درصد خشکسالی بسیار شدید هستیم.شرایطی که از نظر بنفشه زهرایی، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقاء بهرهوری آب و آبفای وزارت نیرو، حتی بارشهای کم نظیر سال آبی جاری موجب کاهش درصد آمار و ارقام مربوط به خشکسالی در کشور و رفع تنشهای آبی نشده است، زیرا که به هیچوجه نمیتوان یک سال پربارش را نشانه توقف خشکسالیها و تکرار نشدن سالهای کم بارش دانست. شرایط نرمال برای 7/12 درصد جمعیت کشور در مجموع همه این آمار و ارقام همچنین با توجه به آنچه که رییس مرکز ملی خشکسالی بیان کرده است؛ اکنون بیش از ۸۵ درصد جمعیت ایران تحت تاثیر خشکسالی بلندمدت و انباشته قرار دارند که رقمی قابل توجه است، علاوه براین باید گفت که با توجه به شاخص ۱۰ ساله تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) منتهی به مردادماه سال جاری، 1/11 درصد از جمعیت ایران تحت تاثیر خشکسالی خفیف، 5/21 درصد خشکسالی متوسط، 5/32 خشکسالی شدید و 7/20 با خشکسالی بسیار شدید هستند و تنها سه دهم درصد از جمعیت کشور در شرایط ترسالی بسیار شدید، سه دهم درصد ترسالی شدید، دو دهم درصد ترسالی متوسط و هفت دهم درصد با ترسالی ضعیف قرار دارند و 7/12 درصد جمعیت از شرایط نرمال برخوردار هستند. اثرگذاری متقابل بحران گرما و خشکسالی بههرحال در کنار این آمارها شرایطی که این روزها بیش از گذشته قابل مشاهده بوده، این است که در عصر حاضر بحران گرما و خشکسالی در کشور با اثرگذاری متقابل روی یکدیگر موجبات تشدید شرایط به وجود آمده را فراهم آوردهاند. البته جدا از شرایط اقلیمی عنوان شده، افزایش آمار جمعیت و کاهش یا یکسان ماندن منابع آبی نیز عامل دیگری است که اوضاع و احوال کنونی را رقم زده است، بهعبارتی باید گفت؛ در 50 سال قبل که جمعيت كشور 19 ميليون نفر را شامل میشد، ميزان سرانه آب رقمی معادل هفت هزار مترمكعب در سال بود، اما اکنون با 70 ميليون نفر سكنه ميزان سرانه آب به كمتر از 1900 مترمكعب در سال رسيده است، ضمن اینکه با توجه به ميزان رشد جمعيت سرانه آب تا سال 2025 به حدود 1400 مترمكعب در سال خواهد رسيد، در ادامه این روند نیز بهطور قطع از این مقدار نیز در آینده دورترکمتر و کمتر خواهد شد. آنچه که فرود شریفی، مسئول کارگروه خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز به آن اشاره کرده است. اهمیت تدوین استراتژي متاسب مديريت آب از سوی دیگر نباید فراموش کرد که خشكسالی و بر اساس آن كمبود آب از جمله بزرگترين چالشهايي بهشمار میرود كه جامعه بشری همچنین روند توسعه كشاورز با آن مواجه خواهد بود، ضمن اینکه نباید از یاد برد که برآورد نيازهای غذايي نشان دهنده این موضوع است که اگر اقداماتي در راستای مدیریت منابع آبی، بهرهگیری از الگوهاي مناسب كشت، مديريت مناسب اراضي، افزايش راندمان آبياري و همانطور که اشاره شد، تدوین استراتژي مناسب برای مديريت آب و آمادگي كاهش اثرات خشكسالي مدنظر قرار نگیرد، باید منتظر وقوع شرایط نه چندان مطلوبی در زمینه تامین نیاز آبی و ظرفیتهای موجود در این زمینه بود، آنچه که موجب خواهد شد تا دیگر با استفاده از روشهای موجود سنتی هم امکان تامین نيازهای غذايي كشور فراهم نباشد که این امر خود پیامدهای ناخوشایند بیشتری را نیز به همراه خواهد داشت.∎
نظر شما