به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، زمان تعیین تکلیف ادلب نزدیک شده است و گزینه انحلال جبهه النصره و تبدیل شدن آن به یک سازمان سیاسی از گزینه نظامی قوی‌تر است.
عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه الکترونیکی رای الیوم یادداشت خود را به گفتگوی تلفنی رؤسای جمهور روسیه و ترکیه اختصاص داد و نوشت: تماس تلفنی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با رجب طیب اردوغان، همتای ترکیه‌ای او برای ما غافلگیر کننده نبود,، زیرا سه روز پیش در همین روزنامه این اتفاق را پیش بینی کرده بودیم و این تماس نشان می‌دهد که با توجه به پیشروی‌های ارتش سوریه با حمایت روسیه، طرف ترکیه‌ای در برابر گزینه‌های سختی قرار دارد.
نکات غافلگیر کننده در این تماس که نظر ما و شاید بسیاری از ناظران را جلب کرد دو نکته مهم بود: اول: توافق بر سر برگزاری پنجمین نشست سران کشور‌های ضامن روند آستانه، یعنی روسیه، ایران و ترکیه، که شانزدهم سپتامبر (۲۵ شهریور) در مسکو یا سوچی برگزار می‌شود. هدف از این نشست بررسی مسائل مربوط به راه حل بحران سوریه از جمله تلاش برای تشکیل کمیته قانون اساسی است که به تدوین قانون اساسی جدید با حضور شخصیت‌های دولتی و مخالف سوری مکلف است.
دوم: توافق رؤسای جمهور روسیه و ترکیه در این تماس بر سر فعال کردن تلاش‌های مشترک با هدف رهایی از تهدید تروریسم در منطقه ادلب و گروه‌های مسلحی که بر این منطقه سیطره دارند.
این دو نکته بسیار حائز اهمیت هستند به خصوص نکته دوم که بر توافق برای رهایی از تهدید ترویسم تاکید می‌کند و منظور از تروریسم در اینجا تحریر الشام (النصره سابق) و گروه‌های متحد آن و نزدیک به ترکیه هستند مانند جنبش احرار الشام. روسیه، آمریکا و سوریه این گروه‌ها را در فهرست تروریسم قرار داده اند.
بند اصلی که انتظار می‌رود در صدر دستور کار نشست سه جانبه آتی باشد این است که توافق دو جانبه روسیه و ترکیه چگونه عملی می‌شود و راهکار‌های لازم برای اجرای سیاسی یا نظامی این توافق کدام است.
ممکن است بر سر میز مذاکره چندین پیشنهاد مطرح شود که شیرین‌تر آن‌ها هم برای رئیس جمهور ترکیه و گروه‌هایی که نامشان در فهرست تروریسم قرار دارد و تحت فرماندهی تحریر الشام هستند، تلخ است.
اولین گزینه این است که جبهه النصره به انحلال خود دست بزند و سلاح خود و مشخصا سلاح‌های سنگین خود را به کمیته سه جانبه مشترک تحویل دهد و به جنبشی سیاسی تبدیل شود که با تضمین‌های روسیه، ترکیه و ایران به روند سوچی ملحق می‌شود.
دومین گزینه این است که در صورت مخالفت جبهه النصره با تحویل سلاح و انحلال خود، مقامات ترکیه کاملا خود را از این گروه‌ها جدا کنند و برای یورش به ادلب و پایان دادن به سیطره جبهه النصره بر این استان به نیرو‌های روسیه و سوریه چراغ سبز نشان دهند.
سومین گزینه این است که چند هفته به رئیس جمهور ترکیه مهلت داده شود مانند مهلت مشابه یک ماهه که در نشست سوچی در سپتامبر ۲۰۱۸ بر سر آن توافق شد، اما طرف ترکی به تعهدات خود در این خصوص عمل نکرد.
برای ما سخت است که بگوییم کدامیک از این گزینه‌ها محتمل‌تر است، توافق دوجانبه روسیه و ترکیه هنوز ”تازه“ است و فقط چند ساعت از آن گذشته، اما در سایه آنچه از برخی محافل مخالف سوریه و نزدیک به رئیس جمهور ترکیه به بیرون درز کرده اینگونه پیداست که جبهه النصره انحلال خود و تبدیل شدن به یک سازمان سیاسی را خواستار است و البته ما هم گزینه اول را ترجیح می‌دهیم، زیرا کم هزینه تراست، اما فرماندهان این جبهه بعد از رایزنی با حامیان خود حرف آخر را می‌زنند.
گزینه دوم یعنی استفاده از راه حل نظامی توسط روسیه و سوریه برای بازپس گیری ادلب، از نظر انسانی هزینه بالایی خواهد داشت؛ زیرا مرز‌های ترکیه در برابر ساکنان این استان که حدود سه میلیون نفر هستند کاملا بسته است و بیش از ۶۰ هزار فرد مسلح در این استان هستند که ممکن است تا پای مرگ بجنگند و شاید اقدام دولت سوریه مبنی بر باز کردن گذرگاه‌های امن برای عبور غیرنظامیان به سایر مناطق، یکی از گزینه ها برای کاهش آلام ساکنان ادلب باشد.
اما مقامات ترکیه این گزینه را قبول نخواهند کرد، زیرا خودشان بیشترین ضرر را از این گزینه متحمل خواهند شد. اگر ترکیه با این گزینه موافقت کند متحدانش آن را به دسیسه چینی متهم خواهند کرد و مخالفت با این گزینه به معنای ورود به رویارویی نظامی با روسیه است که هیچ تضمینی برای نتایج آن نیست. این گزینه همچنین باعث می‌شود هزاران غیرنظامی و فرد مسلح با همه تجهیزات خود وارد ترکیه شوند آنهم در شرایطی که سه و نیم میلیون آواره سوری در ترکیه هستند که به نوبه خود از نظر سیاسی، اقتصادی و امنیتی باری بردوش آنکارا هستند و ترکیه نمی‌داند چگونه از آن‌ها خلاص شود.
عطوان در پایان نوشت: در اینجا باید یادآور شد که اکثر حامیان ابو محمد الجولانی، اگر نگوییم همه آنها، سرکرده تحریر الشام را رها کرده و به حال خود گذاشته اند و صرفنظر از این که ترکیه یا ابومحمد الجولانی که متحد اوست چه گزینه‌ای را انتخاب می‌کنند، زمان تعیین تکلیف ادلب نزدیک است. صبر پوتین تمام شده است و حملاتی که دو ماه پیش با پهپاد‌های بمبگذاری شده و موشک به پایگاه هوایی حمیمیم صورت گرفت آتش خشم روسیه را شعله ور کرد و فکر نمی‌کنیم مسکو پیشنهاد‌هایی را که ممکن است ترکیه برای به تعویق انداختن زمان تعیین سرنوشت ادلب در نشست سوچی ارائه دهد بپذیرد، آنهم با توجه به پیشرفت سریعی که ارتش سوریه در حمله اخیر خود به دست آورده است.