آن صدا، آن لحن و آن همه شور زندگی که در تار به تار حنجره اش چنان عیان بود که دوباره از نو رنگ عاشقی به هستی می ریخت و خلسه ای مطبوع را رقم می زد، در ۲۸ تیر ماه گرمازده ای ملتهب برای همیشه خاموش شد؛ خانه سبزش را رها کرد و به خزانش سپرد و رهسپار آسمان شد.

خوب به یاد دارم آن روز را که با بهت و ناباوری به صدای گوینده خبر گوش می دادم و اشک هایم ناخودآگاه جاری بود. تابستان تلخی بود برای دوستداران خسرو شکیبایی، سن کمی بود برای محروم ماندمان از حضورش، هنرش و تمامیت مهربانش با آن زنگ صدای مخملی که چه عاشقانه هایی را با او نزیسته بودیم. به استقبال مردادی تن سوز رفتیم بی نوای رضا صباحی یک پارچه زندگی که اینسان مرگ را در آغوش کشیده و پشت کرده بود به دنیا و رهاتر از رهایی پر کشیده بود.

هنوز بعد از ۱۱ سال، حفره و خلأ نبودنش کاملا حس می شود. شاید مدت ها باید بگذرد تا بازیگری مانند شکیبایی ظهور کند، چرا که خسرو شکیبایی یگانه بود. ظاهر او، حرکاتش، لحن صدایش، حرف زدن شیرینش که گویی در عین خستگی نوعی گیرایی و مهربانی را به همراه داشت، هرگز دوباره ظهور نخواهد کرد. شکیبایی در ۴۵ سال فعالیت هنری اش، سه سیمرغ شکار کرد و در سه دوره هم نامزد گرفتن سیمرغ شد. او با بازی در فیلم های داریوش مهرجویی مثل هامون، پری، سارا و بانو درخشید و در فیلم های احمدرضا درویش مثل سرزمین خورشید و کیمیا، قدرتش را نشان داد. در خواهران قریب کیومرث پوراحمد، نشان داد دستی بر آتش خوانندگی دارد. بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون ساخته داریوش مهرجویی یکی از ماندگارترین نقش‌هایی است که ایفا کرده‌است.برای اهالی تلویزیون هم شکیبایی با نقش های ماندگاری مانند مدرس، مرادبیگ روزی روزگاری و رضا در خانه سبز در یادها ماند. کل کل های مرادبیگ با خاله لیلا (ژاله علو) در روزی روزگاری، عاشقانه ها با عاطفه (مهرانه مهین ترابی) و فضای خانوادگی و نگاه پدرانه به فرید (رامبد جوان) در خانه سبز و نطق های آتشین در سریال مدرس، تصاویر بی بدیل تاریخ سریال های تلویزیونی اند. شکیبایی در دوبله هم فعال بود و دوبله نقش پدر نابینای مسلمان در فیلم هندی شعله را انجام داد. صدای خاص و گرم و گیرای او که برخی حروف مانند «ش» و «س» را نوع خاصی ادا می کرد، باعث شد وارد حوزه دکلمه هم بشود و در هشت مجموعه آلبوم دکلمه بگوید. او از چهل و پنج سالگی با درخشش در هامون، اوج گرفت. دهه ۷۰، دهه اوست. سینما و تلویزیون را تحت تأثیر خود قرار داد. در چهار ماه ابتدایی سال ۸۷ در فیلم هایی مانند دلشکسته، پیوند، شرقی و آشیانه ای برای زندگی جلوی دوربین رفت اما اجل مهلتش نداد.

طنزپردازی که تلخ را شیرین می‌سرود

۱۸ ژوئیه ۱۹۲۲؛ ۹۷ سال پیش در چنین روزی گئورگ کرایسلر در وین پایتخت اتریش زاده شد. پس از جنگ به لس‌آنجلس رفت و برای چند فیلم هالیوودی از جمله برای چارلی چاپلین موسیقی فیلم ساخت و نواخت.

۳۳ ساله بود که چون «طنز مرگ» در آمریکا طرفدار نداشت به زادگاهش بازگشت و در تئاترها و کاباره‌ها به خواندن و نواختن پرداخت و آثار زبانزدی مانند «وین چه زیباست بدون وینی»، «کبوتران زهرخورده» و «عاشق آن زن سه چشم آبیام» را به یادگار گذاشت که به خاطر انتقادهای تند چپگرایانه‌اش در رادیوها پخش نمی‌شدند اما همگان در کوچه و خیابان زمزمه می‌کردند. ترانه‌های طنزآمیز و مردم‌پسند او در عین سادگی از بار ادبی بسیار والایی برخوردارند: گذشته زمان ترانه‌سرایی رسیده زمان جنایت‌زدایی. با اینکه همیشه وامدار نظرات چپ بود، اما با احزاب‌ رابطه خوبی نداشت. ۵۸ ساله بود که طنز و کاباره را کنار گذاشت تا جُنگ‌های شعر، نمایشنامه و رمان بنویسد، اما پافشاری هوادارانش او را باز به جهان طنز و موسیقی بازگرداند. گئورگ کرایسلر در ۸۹ سالگی در زادگاهش درگذشت.